Σύνταξη άρθρου: Αναστασία Γερογιάννη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Η Έγκυος Γυναίκα του Γιάννη Μόραλη ανήκει στην Εθνική Πινακοθήκη και εκτίθεται στο Άλσος Γουδή

Η 14η Νοεμβρίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη, τα Ηνωμένα Έθνη και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία (Π.Ο.Υ.) ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη, με στόχο να προβληματίσει για τη συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών σακχαρώδους διαβήτη παγκοσμίως.

Οι δύο πιο γνωστές μορφές σακχαρώδους διαβήτη είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔ 1) και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ 2).

  • Ο ΣΔ 1, ο οποίος είναι κοινώς γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης. Ο διαβήτης αυτός είναι η μεταβολική κατάσταση στην οποία υπάρχει πλήρη καταστροφή των β- κυττάρων του παγκρέατος με αποτέλεσμα την πλήρη έλλειψη ή την ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Ο ΣΔ1 συνήθως εμφανίζεται στην παιδική ή την εφηβική ηλικία.
  • Ο ΣΔ 2, γνωστός και ως μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης ενηλίκων, είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη παγκοσμίως. Οφείλεται σε διαταραχή της έκκρισης ινσουλίνης από τα β- κύτταρα του παγκρέατος ή σε ινσουλινοαντίσταση, δηλαδή στην αδυναμία της ινσουλίνης να δράσει σωστά στα διάφορα κύτταρα χωρίς όμως να υπάρχει πρόβλημα στην παραγωγή της. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε πως η ινσουλίνη αποτελεί μια ορμόνη του ανθρώπου που έχει ως στόχο να βοηθά τη γλυκόζη – το καύσιμο του οργανισμού – να εισέλθει στα διάφορα κύτταρα και να μετατραπεί εκεί σε ενέργεια. Έτσι τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζουν αυξημένες συγκεντρώσεις γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα, αφού αυτή δεν μπορεί να εισέλθει μέσα στα κύτταρα.

Διαβήτης κύησης

Ο διαβήτης κύησης αποτελεί και εκείνος μια αρκετά σοβαρή μορφή διαβήτη.

Γενικώς η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι μια περίοδος στην οποία ο οργανισμός υπερλειτουργεί και εκκρίνονται πλήθος ορμονών, που επιδρούν σε μητέρα και έμβρυο. Είναι πιθανό να εντοπιστεί και αυξημένη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα της εγκύου. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διαβήτης κύησης και ορίζεται ως η διάγνωση ή η διαπίστωση οποιουδήποτε βαθμού διαταραχής στην ανοχή της γλυκόζης, που παρουσιάζεται πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο διαβήτης κύησης εξαφανίζεται μετά τον τοκετό αλλά οι γυναίκες που τον εμφανίζουν έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν ΣΔ 2 στα επόμενα 5-10 χρόνια. Ο διαβήτης κύησης χαρακτηρίζεται κυρίως από ινσουλινοαντίσταση και σε μικρότερο βαθμό από διαταραχές στην έκκριση ινσουλίνης. Η συχνότητα εμφάνισης του είναι 1-3 % του συνόλου των κυήσεων και εμφανίζεται κυρίως στο 2ο ή 3ο τρίμηνο της κύησης.

Το υψηλό σάκχαρο στην κυκλοφορία της μητέρας μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνο για την έκβαση της κύησης αλλά και για το έμβρυο. Μέσω του πλακούντα η γλυκόζη μπορεί να περάσει από την κυκλοφορία της μητέρας, στην κυκλοφορία του εμβρύου. Η υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στην κυκλοφορία ενός εμβρύου, του οποίου η μητέρα έχει έναν αρρύθμιστο διαβήτη κύησης, προκαλεί τη διέγερση του παγκρέατός του και την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων εμβρυϊκής ινσουλίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εναπόθεση μεγάλων ποσοτήτων λίπους στο έμβρυο, την αύξηση του βάρους του και την αύξηση του μεγέθους οργάνων, όπως η καρδία και το ήπαρ. Τα συγκεκριμένα έμβρυα γεννιούνται αρκετά μεγάλα και ονομάζονται μακροσωμικά. Η μακροσωμία είναι η πιο συνήθης επίπτωση του αρρύθμιστου διαβήτη κύησης.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη κύησης. Μεταξύ της 24ης και της 28ης εβδομάδας κύησης, οι έγκυες υποβάλλονται σε ειδική εξέταση για τον διαβήτη, που ονομάζεται «καμπύλη ανοχής γλυκόζης». Γυναίκες οι οποίες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη κύησης είναι όσες:

  • έχουν ηλικία άνω των 30 ετών,
  • έχουν αυξημένο σωματικό βάρος στην έναρξη της κύησης,
  • έχουν συγγενείς Α’ βαθμού με σακχαρώδη διαβήτη,
  • έχουν εκδηλώσει διαβήτη κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη,
  • έχουν ιστορικό ανεξήγητων ενδομητριακών θανάτων.

Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης και η ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου της μητέρα αποτελούν έναν πολύ σημαντικό στόχο για την έγκυο και τον ιατρό που την παρακολουθεί. Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης μπορεί να επιτευχθεί με σωστή διατροφή. Αν με τη σωστή διατροφή δεν επιτευχθεί η ζητούμενη ρύθμιση, τότε χορηγείται ινσουλίνη σε συνδυασμό πάντα με την κατάλληλη δίαιτα. Τα αντιδιαβητικά δισκία (εναλλακτική φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση του διαβήτη) αντενδείκνυνται στον διαβήτη κύησης.

Διατροφή στον διαβήτη κύησης

Μια σωστή διατροφή για τον διαβήτη κύησης περιλαμβάνει μικρά και συχνά γεύματα καθώς και σωστή κατανομή των υδατανθράκων της δίαιτας σε όλα τα γεύματα. Απαραίτητη είναι η αποφυγή της παρατεταμένης νηστείας (για περισσότερο από 5 ώρες) καθώς αυτή μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία στη μητέρα, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση για την ίδια, αλλά και προβλήματα στην ανάπτυξη του εμβρύου. Φυσικά ένας ειδικός επιστήμονας, ο διαιτολόγος, είναι εκείνος που μπορεί να δώσει όλες τις απαραίτητες οδηγίες για μια σωστή διατροφή για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, κύησης ή όχι.

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια αρκετά σοβαρή κατάσταση που θέλει μια ιδιαίτερη προσοχή από τον πάσχοντα. Ακολουθώντας όμως τις σωστές οδηγίες διατροφής και την φαρμακευτική αγωγή, όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη, ο πάσχοντας μπορεί να συνεχίσει κανονικά τη ζωή του χωρίς κανένα άγχος. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο διαβήτης κύησης σίγουρα θα αποτελέσει μια επιπλέον έγνοια για τη μέλλουσα μητέρα αλλά αυτή η μικρή ταλαιπωρία, θα έχει μόνο θετικά αποτελέσματα για εκείνη και το έμβρυο.

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊστάμενη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης