Οι μόδες στη διατροφή, παρουσιάζουμε τις πιο γνωστές
Σύνταξη άρθρου: Αναστασία Γερογιάννη
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Κατά καιρούς όλοι διαβάζουμε και ακούμε για νέες μόδες στη διατροφή και δίαιτες που ακολουθούνται μαζικά από μερίδες του πληθυσμού με στόχο την ευεξία ή, ως επί το πλείστον, την απώλεια σωματικού βάρους. Ιδιαιτέρως τους ανοιξιάτικους μήνες, εν όψει καλοκαιριού, όλοι ακούμε για διατροφές βήγκαν (vegan), βετζετέριαν (vegetarian), κέτο (keto), πρωτεϊνικές και ένα σωρό άλλες δίαιτες και απόψεις διατροφής, χωρίς να ξέρουμε περί τίνος πρόκειται ακριβώς και χωρίς να γνωρίζουμε ποια επίδραση μπορεί να έχει στο σώμα μας η κάθε μία από αυτές. Ήρθε η ώρα λοιπόν να πούμε και να περιγράψουμε με λίγα λόγια τις πιο συχνά συναντούμενες μόδες περί διατροφής.
Ξεκινάμε με τις πιο γνωστές διατροφές των βήγκαν (vegan) και βετζετέριαν (vegetarian) και τις βασικές τους διαφορές.
Η διατροφή βήγκαν (vegan) χαρακτηρίζεται από την απόλυτη αποχή από το κρέας αλλά και από οποιοδήποτε προϊόν ζωικής προέλευσης. Τα άτομα που ακολουθούν τον βηγκανισμό δεν καταναλώνουν, πέραν του κρέατος, πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά αλλά ούτε γαλακτοκομικά προϊόντα, μέλι και αυγά. Αυτό αιτιολογείται στην προσπάθειά τους να δείξουν σεβασμό στα ζώα και αποτροπιασμό για την εκμετάλλευσή τους. Αντικαθιστούν έτσι όλα αυτά τα προϊόντα με άλλα, φυτικής προέλευσης, ακολουθώντας μια αρκετά απαιτητική διατροφή, ώστε να προσλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Παλαιότερα μια τέτοιου είδους διατροφή ήταν αρκετά δύσκολο να ακολουθηθεί, όμως πλέον υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις για όσους την ακολουθούν στην αγορά.
Η διατροφή των βετζετέριαν (vegetarian) περιλαμβάνει όλα τα τρόφιμα εκτός του κρέατος, των πουλερικών και των ψαριών. Όσον αφορά στα προϊόντα ζωικής προέλευσης οι ακόλουθοι αυτής της τάσης χωρίζονται σε 3 επιμέρους κατηγορίες. Οι γαλακτοωοχορτοφάγοι συμπεριλαμβάνουν στη διατροφή τους γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά, οι γαλακτοχορτοφάγοι που τρώνε γαλακτοκομικά αλλά όχι αυγά και οι ωοχορτοφάγοι τρώνε αυγά αλλά όχι γαλακτοκομικά προϊόντα.
Η βετζετέριαν (vegetarian) διατροφή, ομοίως με τη βήγκαν (vegan), λόγω της έλλειψης του κρέατος και άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης, θέλει ιδιαίτερη προσοχή ως προς την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, που διαθέτουν τα αποκλεισμένα πλέον τρόφιμα. Τα θρεπτικά αυτά συστατικά «πρέπει» πλέον να προσλαμβάνονται μόνο από προϊόντα φυτικής προέλευσης. Αναφερόμαστε φυσικά στον σίδηρο, το ασβέστιο, τις βιταμίνες D και Β12, τον ψευδάργυρο και τις πρωτεΐνες. Χαρακτηριστικό είναι πως οι πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης διαθέτουν καλύτερη αναλογία σε απαραίτητα αμινοξέα και είναι καλύτερα απορροφήσιμες από τον οργανισμό. Από την άλλη, οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης πρέπει να καταναλώνονται απαραιτήτως σε συνδυασμό με άλλα θρεπτικά συστατικά, ώστε να μπορούν να παρέχουν στον οργανισμό τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται και μάλιστα στις σωστές αναλογίες.
Μια ακόμη πολυακουσμένη διατροφή είναι και η λεγόμενη πρωτεϊνική διατροφή, την οποία μπορεί να την έχουμε ακούσει και με πολλά άλλα ονόματα, όπως δίαιτα Άτκινς (Αtkins) ή κετογονική δίαιτα (Κeto diet). Η πρωτεϊνική διατροφή χαρακτηρίζεται ως μια διατροφή με ενισχυμένη την πρόσληψη πρωτεϊνών και λίπους και τον αποκλεισμό οποιασδήποτε πηγής υδατανθράκων στο καθημερινό μας διαιτολόγιο. Αυτό σημαίνει πως κάποιος, που ακολουθεί μια τέτοια διατροφή, καταναλώνει μόνο κρέας, σπόρους, ξηρούς καρπούς και μη αμυλούχα λαχανικά αποκλείοντας έτσι κατηγορίες τροφίμων, όπως τα αμυλούχα τρόφιμα και λαχανικά καθώς και τα φρούτα. Με τη διατροφή αυτή γίνεται καύση όλου του γλυκογόνου (μορφή γλυκόζης που αποθηκεύεται στον οργανισμό). Έτσι ο οργανισμός, στην προσπάθειά του να βρει ενέργεια, αρχίζει να καίει «πρωτεΐνες» με αποτέλεσμα να παράγονται ουσίες που ονομάζονται κετόνες. Οι κετόνες μπορεί σε μεγάλες ποσότητες να θεωρηθούν ακόμη και τοξικές για τον οργανισμό. Τέτοιου είδους διατροφές μπορεί να έχουν πολύ άμεσα αποτελέσματα στην απώλεια βάρους, όμως μπορούν επίσης να αποδειχτούν αρκετά επικίνδυνες για τον οργανισμό.
Τέλος μια ακόμη μόδα – διατροφή που ακούμε συχνά είναι η διατροφή χωρίς γλουτένη, που χαρακτηρίζεται από τον αποκλεισμό από το καθημερινό διαιτολόγιο όλων των πηγών γλουτένης δηλαδή των προϊόντων που προέρχονται από το κριθάρι, το σιτάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη. Αυτό ισοδυναμεί με την αποφυγή τροφίμων, όπως ψωμί, φρυγανιές, μακαρόνια και γενικότερα από ο,τιδήποτε μπορεί να περιέχει το κλασικό αλεύρι που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα. Η διατροφή αυτή αποτελεί τη λύση- θεραπεία μόνο στην περίπτωση που κάποιος πάσχει από κοιλιοκάκη ή αλλιώς δυσανεξία στη γλουτένη και δεν αποτελεί μαγικό τρόπο για την απώλεια κιλών. Περισσότερες πληροφορίες για αυτό στο άρθρο μας Παιδική Κοιλιοκάκη.
Η μόδα περί διατροφής και μαγικών διαιτών δε θα σταματήσει ποτέ. Ολοένα και νέες, μαγικές ή όχι, διατροφές θα εμφανίζονται στο προσκήνιο υποσχόμενες πολλά. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε πως, αν δεν υπάρχει κάποιος ουσιαστικός και σημαντικός λόγος, που καθορίζεται από την κουλτούρα, την υγεία ή και τη θρησκεία κάποιου, δεν υπάρχει λόγος να ακολουθούνται δίαιτες που αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων. Αν για οποιοδήποτε λόγο κάποιος πρέπει να ακολουθήσει τέτοιες διατροφές, είναι απαραίτητο να το κάνει υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση του διατροφολόγου, ώστε να προσλαμβάνει όλα όσα χρειάζεται ο οργανισμός του. Μια διατροφή που περιλαμβάνει τα πάντα σε σωστή ποσότητα και συχνότητα είναι αυτή που ένας υγιής άνθρωπος πρέπει να ακολουθεί!
Η διατροφή μας και η τροφή μας είναι μέρος της ζωής, της κοινωνικότητας, της υγείας μας και πρέπει να την αγαπάμε και την προσέχουμε! Δεν παίζουμε με αυτήν και δεν την εμπιστευόμαστε σε κανέναν μη ειδικό, ιδιαιτέρως αν αφορά στη διατροφή των παιδιών μας! Η τροφή δεν είναι μόδα!
Ηλ.Ταχ.: [email protected]
Ευγενία Γεωργακοπούλου
Νοσηλεύτρια, Προϊστάμενη Πυρηνικής Ιατρικής
Ηλ. Ταχυδρομείο : [email protected]
Αναστασία Γερογιάννη
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης