Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Επιμέλεια άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φωτογραφημένος από τον Παύλο Νιρβάνα το 1906, στην ταβέρνα της πλατείας Δεξαμενής

Το 1616, στις 23 Απριλίου, την ίδια ακριβώς ημέρα απεβίωσαν και ο Γουίλλιαμ Σαίξπηρ και ο Μιγκέλ Θερβάντες. Η ημερομηνία αυτή, όπου συμπτωματικώς απεβίωσαν αυτοί οι δύο εμβληματικοί συγγραφείς, καθιερώθηκε από την Ουνέσκο, το 1995, ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων, όπως είναι ολόκληρη η καθιέρωση.

Το Αθηνοδρόμιο, για να τιμήσει και την επέτειο θανάτου των δύο μεγάλων ανδρών αλλά και την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων, προτείνει ως ανάγνωσμα των ημερών (μια και φέτος αυτή η παγκόσμια ημέρα συμπίπτει με τη Μεγάλη Εβδομάδα) το βιβλίο «Πασχαλινά διηγήματα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Ο Παπαδιαμάντης είναι μεγάλος συγγραφέας και όσον αφορά στην παραγωγή έργου, υπήρξε παραγωγικότατος. Έγραψε μυθιστορήματα, τα οποία εκδίδονταν σε συνέχειες στις εφημερίδες όπου εργαζόταν. Έγραψε ακόμη περίπου 170 διηγήματα και πάμπολλα άρθρα σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά της εποχής. Έκανε επίσης μεταφράσεις από τα αγγλικά και τα γαλλικά, στα οποία μάλιστα ήταν αυτοδίδακτος. Ευτύχησε δε να δει έργα του μεταφρασμένα στα γαλλικά και τα αγγλικά. Παρόλο που η εικόνα που έχει το αναγνωστικό κοινό για τον Παπαδιαμάντη είναι αυτή του κοσμοκαλόγερου, η αλήθεια είναι πως στην εποχή του απολάμβανε και γενικής αναγνώρισης ως συγγραφέας και ευρείας συμπάθειας ως άνθρωπος. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως το 1908 στον «Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός», υπό την αιγίδα μάλιστα της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη, εορτάστηκε η 25ετηρίδα της παρουσίας του Παπαδιαμάντη στα ελληνικά γράμματα. Ο ίδιος δεν παρευρέθηκε… Βεβαίως ήταν και ιδιόρρυθμος αλλά και προτιμούσε τη συναναστροφή των απλών ανθρώπων…

Στο βιβλίο «Πασχαλινά διηγήματα» είναι παρούσες όλες οι αρετές και τα χαρακτηριστικά της γραφής του Παπαδιαμάντη. Διακρίνονται η βαθιά-βαθύτατη γνώση της ανθρώπινης φύσης και ιδιοσυγκρασίας, η όσμωση με τη ζωή και την καθημερινότητα των απλών, και όχι μόνο, ανθρώπων, η δεξιοτεχνική χρήση του λόγου και η χειρουργικής ακριβείας τοποθέτηση των λέξεων και φράσεων στο λειτουργικό τους πλαίσιο και χρηστικό τους απόγειο. Το έργο του Παπαδιαμάντη είναι ηθογραφικό και ψυχογραφικό και το «Πασχαλινά διηγήματα» δεν αποτελεί εξαίρεση.

Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη έχει απασχολήσει όλους τους μελετητές του αλλά και τους μελετητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας γενικότερα. Η ικανότητά του να συγκεράσσονται με τρόπο απαράμιλλο στην ίδια σελίδα φράσεις των Ευγγελίων και διάλεκτοι και ντοπιολαλιές αλλά και διαβαθμίσεις της καθαρεύουσας συνιστά ένα από τα πολλά του ταλέντα και διατρέχει όλο το έργο του. Στην κυριολεξία ο Παπαδιαμάντης επινόησε τη γλώσσα στην οποία έγραφε και της προσέδωσε μια οικειότητα, την οποία προσλαμβάνει ο αναγνώστης με το που ξεκινά την ανάγνωση. Τηρουμένων των αναλογιών το ίδιο έκανε και ο Όμηρος. Κανείς δε δεν κατάφερε να ξαναγράψει σε τόσο ζωντανή και ενδιαφέρουσα καθαρεύουσα, όσο ο Παπαδιαμάντης.

Το βιβλίο αυτό μεταφέρει αυτούσια την αίσθηση της Λαμπρής και της Ανάστασης. Κυκλοφορεί σε διάφορες εκδόσεις. Καλή ανάγνωση!

Φωτογραφία σελίδας από την έκδοση του «Η Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το 1974, Εκδόσεις Δαμιανού

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος