Γονεϊκότητα, παράμετροι που τη διαμορφώνουν
Σύνταξη άρθρου: Ιάνθη Δημητροπούλου
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Στο παρόν, πολύ μικρό μας άρθρο, θα μιλήσουμε για τα θέματα παιδοψυχολογίας και γενικής ψυχολογίας τα οποία γίνονται αντικείμενο συζήτησης και διερευνώνται από τους ειδικούς και τους γονείς στις σχολές γονέων. Αφορούν φυσικά όλους τους γονείς.
Ακροθιγώς λοιπόν θα μιλήσουμε για την Οριοθέτηση, για τους βέλτιστους τρόπους επικοινωνίας, για το παιχνίδι και, τέλος, για την Ψυχική Ανθεκτικότητα. Σε προσεχή μας άρθρα η κάθε μία από αυτές τις τόσο σημαντικές παραμέτρους της υγιούς σχέσης παιδιού και γονέα θα παρουσιαστεί και θα αναλυθεί διεξοδικά.
Οριοθέτηση
Όταν αναφερόμαστε στην οριοθέτηση των παιδιών, αναφερόμαστε στους ορισμένους τρόπους διαχείρισης της συμπεριφοράς τους μέσα στην καθημερινότητα. Αναφερόμαστε σε συγκεκριμένους τύπους γονεϊκότητας· εννοείται και στο πώς αυτοί διαμορφώνουν τον αντίστοιχο τύπο δεσμού, ο οποίος θα αναπτυχθεί μεταξύ παιδιού και γονέα και το πώς μετέπειτα από αυτό καθορίζεται η συμπεριφορά του παιδιού. Σημαντικό μέρος της αντίληψης της Οριοθέτησης είναι η βιωματική εμπειρία, η αυτοαναφορά των γονέων. Σε αυτό βοηθούν βιωματικές ασκήσεις, οι τεχνικές επικοινωνίας και της επιβολής ορίων. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, οι γονείς αλλάζουν τη λεκτική τους συμπεριφορικά αλλά και τη γενική τους στάση απέναντι στις αντιδράσεις των παιδιών. Η γνώση και η παραγωγική χρήση της οριοθέτησης σκοπό έχουν να διαρραγεί ο δυσλειτουργικός και φαύλος κύκλος της κακής επικοινωνίας. Κατοπινό βήμα είναι να δημιουργηθεί ένας νέος, πιο υγιής και λειτουργικός κύκλος.
Καλύτεροι τρόποι επικοινωνίας
Όταν αναφερόμαστε στην επικοινωνία και την εκπαίδευση των γονέων σε αυτή, μιλάμε για τον ρόλο των κλειστών και των ανοικτών ερωτήσεων στην επικοινωνία και πώς αυτές λειτουργούν παραγωγικά. Σημαντικός επίσης είναι ο ρόλος βιωματικών ασκήσεων, ώστε να βελτιωθούν οι δεξιότητες επικοινωνίας με τα παιδιά. Με λίγα λόγια πρόκειται για τη βελτίωση την δεξιοτήτων των γονέων αλλά και για τις απόψεις και αντιλήψεις τους.
Το παιχνίδι
Σπουδαίος είναι ο ρόλος του παιχνιδιού στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του παιδιού. Απαραίτητο για τους γονείς είναι να μάθουν πώς να παίζουν με τα μικρά τους -χωρίς να πέφτουν στις παγίδες των ενηλίκων- ενισχύοντας τη φαντασία τους και μαθαίνοντάς τους νέες δεξιότητες. Το κέρδος είναι μεγάλο καθώς από το παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν να επιλύουν προβλήματα, να ελευθερώνουν το συναίσθημά τους, να κατανοούν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους, να κοινωνικοποιούνται.
Ψυχική Ανθεκτικότητα
Η Ψυχική Ανθεκτικότητα είναι σπουδαίο κεφάλαιο της σχέσης παιδιού/γονέα. Η δουλειά πάνω σε αυτήν αφορά στο τι αυτή σημαίνει και πώς τη χτίζουμε σταδιακά από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Σε μια σχολή γονέων μαθαίνουμε διάφορους τρόπους για να καλλιεργούνται από τους γονείς αυτές οι δεξιότητες στα παιδιά. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όλα τα παιδιά είναι ικανά να πετύχουν πολλά και ποικίλα πράγματα. Δεν υπάρχει γονίδιο χαράς ούτε επιτυχίας. Η ικανότητα να είναι χαρούμενα, γεμάτα αυτοπεποίθηση και να πετυχαίνουν τους στόχους τους, ενυπάρχει σε όλα τα παιδιά. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το γεγονός ότι θα βιώσουν δύσκολες καταστάσεις. Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να τους καλλιεργήσουμε τις κατάλληλες δεξιότητες και ικανότητες, ώστε να μπορούν να τις αντιμετωπίσουν και να τις διαχειριστούν. Να χτίσουμε δηλαδή την ψυχική ανθεκτικότητα!
Επίλογος
Ένας προβληματισμός που τίθεται συχνά είναι το εάν ένας γονιός γεννιέται ή γίνεται και εάν τελικά υπάρχει αυτή η έννοια του «τέλειου γονέα». Η απάντηση δεν είναι απλή. Το να το συζητά κανείς όμως παράγει σκέψη και εμπειρία, δίνει ερωτήσεις, και ίσως απαντήσεις, για πολλά άλλα θέματα της γονεϊκότητας.
Ηλ.Ταχ.: [email protected]
Ιάνθη Δημητροπούλου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος
Καλλιόπη Σκαρπέτη
Φοιτήτρια Ψυχολογίας