Σύνταξη άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Τα ψηφιακά παιχνίδια είναι το πιο ελκυστικό και διασκεδαστικό αντικείμενο ενασχόλησης, για μικρούς και μεγάλους χρήστες του Διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών. Μέσω του υπολογιστή, της παιχνιδομηχανής, της ταμπλέτας, ακόμα και του κινητού τηλεφώνου, τα παιχνίδια αυτά έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Θα λέγαμε μάλιστα πως, όσον αφορά στις νεαρές ηλικίες, έχουν νικήσει κατά κράτος τη μέχρι πρότινος βασίλισσα της μαζικής ψυχαγωγίας, την τηλεόραση. Παιδιά, έφηβοι αλλά και νέοι ενήλικες, επιλέγουν καθημερινά το ψηφιακό παιχνίδι ως μέσο αναψυχής… και όχι άδικα! Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα παιχνιδιών που ξεπερνούν κάθε φαντασία, με αληθοφανή εικόνα, άριστο ήχο και εντυπωσιακά εφέ.

Στιγμιότυπο από το παιχνίδι «Vikings: War of Clans»

Πέρα όμως από το ενδιαφέρον και την προτίμηση των χρηστών, τα ψηφιακά παιχνίδια έχουν προσελκύσει και το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Ερευνητές και επαγγελματίες, όχι μόνο της πληροφορικής, αλλά και ψυχολόγοι, δάσκαλοι, γιατροί και πολλοί άλλοι, ασχολούνται συστηματικά με την επίδραση που ασκούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στους παίκτες. Ιδιαίτερα δε τους απασχολεί το κατά πόσο το ψηφιακό παιχνίδι είναι ωφέλιμο για τα παιδιά και τους εφήβους. Οι έρευνές τους, λοιπόν, καταλήγουν στο ότι τα παιδιά που επιλέγουν και παίζουν ψηφιακά παιχνίδια αναπτύσσουν, μέσω αυτών, αρκετές γνωστικές και ψυχοκοινωνικές δεξιότητες. Απαραίτητη, βέβαια, προϋπόθεση, για να αποκομίσουν οι μικροί παίκτες αυτό το σημαντικό όφελος είναι η υπεύθυνη και με μέτρο χρήση των ψηφιακών παιχνιδιών (Cyberkids, 2017). Όταν επιλέγουμε παιχνίδια με τα σωστά κριτήρια (βλ. συστήματα PEGI, ESRB) και βάζουμε όρια για να χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες σωστά και με ασφάλεια, τα αποτελέσματα από την ενασχόλησή μας με αυτά είναι θετικά!

Πιο συγκεκριμένα, παίζοντας ψηφιακά παιχνίδια:

  • Αναπτύσσουμε και βελτιώνουμε τις γνωστικές μας ικανότητες!

Τα περισσότερα περιβάλλοντα ψηφιακών παιχνιδιών βελτιώνουν την ταχύτητα των αντανακλαστικών μας και διεγείρουν την έκταση της προσοχής και της μνήμης μας. Βελτιώνουν, επίσης, την ικανότητά μας για κριτική και λογική σκέψη. Παράδειγμα αποτελούν τα παιχνίδια στρατηγικής σε πραγματικό χρόνο (Real Time Strategy/RTS games). Σε τέτοια παιχνίδια, ο παίκτης πρέπει να αναλύσει την επικρατούσα κατάσταση, να προγραμματίσει και να οργανώσει την επίθεση ή την άμυνά του, να θυμηθεί τις ενέργειες των αντιπάλων του και να αντιδράσει κάθε φορά ανάλογα… κι όλα αυτά μέσα σε περιορισμένο χρονικό πλαίσιο.

  • Επεξεργαζόμαστε καλύτερα τις οπτικές πληροφορίες!

Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι ο εγκέφαλός μας να μάθει να παρατηρεί, να μοιράζει σωστά την προσοχή του και να βελτιώνει την επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών που λαμβάνει. Tα παιχνίδια στόχευσης και σκοποβολής (First Person Shooter/FPS & Shoot ’em up games), ανήκουν στην κατηγορία ψηφιακών παιχνιδιών που βοηθούν στην καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων. Συχνά απαιτούν από τους παίκτες να αλλάζουν ταχύτατα το σημείο της οθόνης όπου εστιάζουν και, παραλλήλως, να κρατούν υπό έλεγχο την κατάσταση στο περιβάλλον του παιχνιδιού. Αν σκεφτούμε ότι και ο χρόνος που έχουν οι παίκτες για να πάρουν αποφάσεις είναι ελάχιστος, μπορούμε να φανταστούμε τι σημαίνει αυτό για τη βελτίωση των χρόνων πρόβλεψης και αντίδρασής τους.

  • Μαθαίνουμε να λύνουμε προβλήματα και να παίρνουμε αποφάσεις!

Μια ακόμα σημαντική ικανότητα που καλλιεργούν τα ψηφιακά παιχνίδια είναι η άσκηση στη λήψη αποφάσεων και στην επίλυση προβλημάτων. Στα παιχνίδια ρόλων (Role-Playing Games/RPGs) οι αποφάσεις που καλούνται να πάρουν οι παίκτες για τον χαρακτήρα που δημιουργούν, ακόμα και στα αρχικά στάδια του παιχνιδιού, επιδρούν σημαντικά στον τρόπο που αλληλεπιδρά με τον κόσμο του, στην ηθική και στην ευημερία του. Μια άλλη κατηγορία παιχνιδιών, που ζητούν από τους παίκτες να αναλύσουν πολλές παραμέτρους προβληματικών καταστάσεων και να αντιδράσουν σωστά, είναι τα παιχνίδια στρατηγικής με σειρά παικτών (Turn-Based Strategy games). 

  • Παραμένουμε συναισθηματικά υγιείς!

Τα ψηφιακά παιχνίδια μας βοηθούν να εκδηλώσουμε κάθε μορφή καταπιεσμένης ενεργητικότητας και να απαλλαγούμε από το καθημερινό άγχος. Πολλές φορές, μάλιστα, αντικαθιστούν το ελεύθερο, εξερευνητικό παιχνίδι σε ανοικτούς χώρους και μας επιτρέπουν να ζήσουμε περιπέτειες, που δεν θα μπορούσαμε αλλιώς να βιώσουμε, λόγω των σύγχρονων συνθηκών της ζωής μας. Μέσα από τα παιχνίδια αυτά έχουμε την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε κινδύνους και να «πειραματιστούμε» στη βίωση συναισθημάτων μέσα σε ένα συγκεκριμένο και, με τη θέσπιση και τήρηση ορίων, ασφαλές πλαίσιο. Ακόμα και ο εξοπλισμός σύγχρονων νοσοκομείων με σταθμούς παιχνιδιών (διεθνώς gaming stations) επηρεάζει θετικά την αποκατάσταση νεαρών ασθενών (AOC, 2017). Το ψηφιακό παιχνίδι τους βοηθά να πάρουν απόσταση από το πρόβλημά τους, να ευχαριστηθούν και να κοινωνικοποιηθούν, αυξάνοντας τα επίπεδα αισιοδοξίας τους.

  • Μαθαίνουμε να είμαστε ομαδικοί!

Η πλειοψηφία των παιχνιδιών απαιτούν συνεργασία των παικτών σε μια ομάδα, είτε πρόκειται για διαδικτυακά παιχνίδια (online games) είτε για απλά ομαδικά παιχνίδια που παίζονται στην κονσόλα από φίλους. Δημοφιλείς κατηγορίες τέτοιων παιχνιδιών είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια για πολλούς παίκτες σε αρένα (Multiplayer Online Battle Arena/MOBA style games) και τα παιχνίδια FPS, στα οποία αναφερθήκαμε παραπάνω. Σε αυτά τα ανταγωνιστικά παιχνίδια, ομάδες των πέντε ατόμων καλούνται να συνεργαστούν. Ο κάθε παίκτης, βέβαια, διαθέτει τα δικά του πλεονεκτήματα, τις δεξιότητες και τις αδυναμίες του. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις ομάδες συνεργασίας σε μια σχολική τάξη.

  • Γινόμαστε πιο δημιουργικοί!

Σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (Michigan), τα ψηφιακά παιχνίδια ενισχύουν τη δημιουργικότητα των παιδιών. Οι ερευνητές μελέτησαν και κατέγραψαν τον βαθμό ενασχόλησης αγοριών και κοριτσιών σχολικής ηλικίας με τον υπολογιστή και τις νέες τεχνολογίες. Χορηγώντας το Τεστ Δημιουργικότητας Τόρανς (Torrance Test of Creativity), αξιολόγησαν τους μαθητές στη ζωγραφική και στην ικανότητά τους να πλάθουν ιστορίες. Συμπέραναν ότι τα παιδιά που έπαιζαν βιντεοπαιχνίδια ήταν πιο δημιουργικά σε σχέση με όσα ασχολούνταν με κάποια άλλη μορφή τεχνολογίας.

Στιγμιότυπο από το παιχνίδι «Civilization»

Φυσικά, για να μπορέσουν τα παιδιά και οι έφηβοι να ωφεληθούν από το ψηφιακό παιχνίδι, είναι απαραίτητο εμείς οι ενήλικες να βοηθήσουμε με τη σωστή κρίση και τη συμβουλευτική στάση μας. Ειδικότερα οι γονείς, μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους, με τις παρακάτω ενέργειες:

  • Να διαβάζουν και να ενημερώνονται συνεχώς, για να μάθουν περισσότερα για τα ψηφιακά παιχνίδια.
  • Να επιβλέπουν τις επιλογές ψηφιακών παιχνιδιών των παιδιών τους.
  • Να ενθαρρύνουν, παράλληλα με το ψηφιακό, και το ελεύθερο, δημιουργικό παιχνίδι των παιδιών με συνομηλίκους τους.
  • Να θέτουν όρια στον χρόνο που περνούν τα παιδιά παίζοντας.
  • Να βρίσκονται «κοντά» στα παιδιά τους, όταν παίζουν, να λειτουργούν ως «φίλτρο» και να συζητούν μαζί τους για το περιεχόμενο των παιχνιδιών.
  • Αν διαπιστώσουν ότι τα παιδιά τους παίζουν υπερβολικά πολλές ώρες και παρουσιάζουν προβλήματα, τα οποία οι ίδιοι αδυνατούν να διαχειριστούν, να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό.

 

Ακολουθώντας τις παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές, μπορούμε να διασφαλίσουμε την υπεύθυνη και υγιή ενασχόληση των παιδιών και των εφήβων με το ψηφιακό παιχνίδι. Άλλωστε είναι μια μορφή παιχνιδιού που, όχι μόνο είναι κομμάτι της σύγχρονης εποχής και ζωής, αλλά και μπορεί να προσφέρει πολλά σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη των νεαρών παικτών.

 

Μέχρι την επόμενη φορά,

Επιλέξτε και παίξτε με ασφάλεια!

 

Πηγές

AOC Gaming

Cyberkids

Ευαγγελίου, Μ. (2009). Ηλεκτρονικά παιχνίδια – Επιδράσεις στα παιδιά. Αθήνα.

Νικολοπούλου, Κ., Παπαδοπούλου, Κ. (2008). Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού. Παιχνίδι και ηλεκτρονικοί υπολογιστές στην προσχολική εκπαίδευση, (8), 121-136.

Παπαγεωργίου, Ν. (2008). Οι επιδράσεις των Video Games στα παιδιά και στους εφήβους. Ρέθυμνο.

Τάσση, Μ. (2006). Ηλεκτρονικό παιχνίδι: Θετικές και αρνητικές επιδράσεις. Εισήγηση που παρουσιάστηκε στο Συμπόσιο με θέμα «Το παιδί και το παιχνίδι».  Χίος.

Plowman, L., Stephen, C. (2005). Children, play and computers in pre-school education. British Journal of Educational Technology, 36 (2), 145-157.

 

 

Ηλ. Ταχ.:  [email protected]

Ελευθερία Κρασσά

Φοιτήτρια στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, Ο.Π.Α.

 

Αγάθη Πατσιούδη

Δασκάλα – ΜΔΕ Ειδική Αγωγή: Λογοθεραπεία-Συμβουλευτική