Το παιδικό δωμάτιο, η σημασία του
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Ο χώρος – τόπος ανάπτυξης μιας αυτοτελούς προσωπικότητας
Γιατί χώρος – τόπος;
Ας ξεκινήσουμε από το τι σημαίνει αυτή η έννοια ή ακόμα καλύτερα από τη διαφορά μεταξύ των δύο επιμέρους αυτών εννοιών, δηλαδή σε τι διαφέρει ο χώρος από τον τόπο.
Χώρος είναι η γενικότερη έννοια του περιβάλλοντος που μας περικλείει. Όταν ο χώρος γίνει το πεδίο, όπου διαδραματίζεται ένα γεγονός υλικό ή άυλο (πνευματικό ή ψυχικό), τότε μετατρέπεται και μετονομάζεται σε τόπο. Ο τόπος με τη σειρά του είναι χώρος αναγνωρίσιμος με νοηματοδοτημένα γεγονότα και αντικείμενα-αναφορές. Ο τόπος, και μάλιστα ο προσωπικός είναι σημαντικός για ειδικότερους, γενικότερους ή ακόμα και προσωπικούς λόγους. Λέμε, «ο τόπος μου…».
Με βάση την παραπάνω πολύ σύντομη, περιεκτική, απλή αλλά όχι απλοϊκή εξήγηση θα προτιμήσω την χρήση της έννοιας του «τόπου» και όχι του χώρου, στην αναφορά μου σε ένα από τα σημαντικότερα δωμάτια του σπιτιού μίας οικογένειας, που είναι φυσικά το παιδικό δωμάτιο.
Για κάθε έναν από εμάς το σπίτι του, ο χώρος του, σημαίνει και κάτι διαφορετικό. Κάτι το εντελώς προσωπικό και το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα με την προσωπικότητα και τα βιώματά του. Το ερώτημα όμως αυτήν τη φορά είναι σχετικά με το ποιος είναι ο τόπος, μέσα στο σπίτι, τον οποίο ένας ενήλικας θεωρεί ως το μέρος/σημείο αναφοράς του για την παιδική του ηλικία. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το εργαστήρι μέσα στο οποίο νιώθουμε την έννοια της φωλιάς για πρώτη φορά, όταν φυσικά έχουμε ως άτομα στοιχειώδη αντίληψη του εαυτού μας;
Ένα και μοναδικό, το παιδικό μας δωμάτιο!
Είμαι σίγουρη ότι όλοι μας έχουμε μνήμες από αυτό το δωμάτιο που αρχικά ήταν δημιούργημα των γονιών μας και με την πάροδο του χρόνου γινόταν όλο και περισσότερο κομμάτι του ίδιου του εαυτού μας. Ακόμα και τα παιδιά μιας οικογένειας που μοιράζονται το δωμάτιό τους με τα αδέρφια τους είτε από επιλογή είτε όχι, έχουν το ίδιο ή ακόμα μεγαλύτερο δέσιμο με αυτόν τον τόπο των παιδικών και εφηβικών τους χρόνων.
Το παιδικό δωμάτιο είναι ο πρώτος χώρος όπου ένα παιδί και αργότερα έφηβος, προβαίνει σε ένα πολύ σημαντικό και «αθόρυβο» γεγονός. Μέσα σε αυτό το τμήμα της γενικότερης φωλιάς – σπιτιού που του «παραχωρείται», καλείται να ξεδιπλώσει τα ενδιαφέροντά του, τις μουσικές, καλλιτεχνικές, πνευματικές αλλά και στυλιστικές του προτιμήσεις. Ακόμη να οριοθετήσει τις σχέσεις του με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του και να έχει τον δικό του χώρο υποδοχής των επισκεπτών του. Εκεί θα αντιληφθεί και παράλληλα θα μεταφράσει-στοχαστεί την έννοια της φιλίας ή ακόμα και του έρωτα.
Με αυτόν τον τρόπο αυτόματα αυτός ο χώρος μετατρέπεται σε τόπο. Έναν τόπο όπου κάποιος σταδιακά ανακαλύπτει τόσο τους γύρω του όσο και τον ίδιο τον εαυτό του αλλά και αντιλαμβάνεται την προσωπική του αυτονομία. Η προσωπικότητα ενός παιδιού μέσα από το πέρασμα των χρόνων εξελίσσεται και μεταλλάσσεται συνεχώς και ο τόπος αυτός καλείται να ενσωματώνει και να εκφράζει αυτές τις αλλαγές. Αυτός είναι ο λόγος που συχνά τα παιδιά ζητάνε νέα έπιπλα καθώς τα παλιά δείχνουν όλο και πιο παιδικά στα μάτια τους μια και η ανάπτυξή τους συντελείται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Επίσης τα χρώματα στους τοίχους, οι αφίσες που κρεμιούνται σε αυτούς και τα διαφόρων τύπων διακοσμητικά αλλάζουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
‘Ετσι ο τόπος -δωμάτιο γίνεται μία αξιοσημείωτη διαδικασία που είναι και πρωταρχική αξία και ανάγκη του κάθε ατόμου. Να μπορεί δηλαδή να διαμορφώνει τον χώρο μέσα στον οποίο ζει με έναν και μόνο στόχο, την όλο και καλύτερη έκφραση του ίδιου του εαυτού του. Σε αυτό το σημείο εισάγεται ο σημαντικός και βαρύνοντας ρόλος που καλείται να διαδραματίσει ο κάθε γονέας. Να βοηθήσει το παιδί του, ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρίσκεται κάθε φορά, να εκφράσει μέσω της ύλης, των χρωμάτων, των σχημάτων, των πραγμάτων ακόμα και της μυρωδιάς ενός χώρου, όσο το δυνατόν καλύτερα το τι αισθάνεται.
Ο χώρος όπου ζει και αναπτύσσεται ένα παιδί, αναπτύσσεται και μεταλλάσσεται παράλληλα με αυτό. Αυτό σημαίνει ότι αυτός ο χώρος όσο καλά λειτουργικά και αισθητικά και να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί σύντομα θα ακυρωθεί – μεταλλαχτεί από την ίδια την προσωπικότητα που τον κατοικεί. Από το ίδιο το παιδί.
Για να κλείσω λοιπόν, η συμβουλή μου ως αρχιτέκτονας για εσάς τους γονείς είναι η εξής: «Φτιάξτε με την αγάπη, το γούστο σας και τις συμβουλές του αρχιτέκτονα ή του διακοσμητή σας το παιδικό δωμάτιο για τον ερχομό του νέου μέλους της οικογένειάς σας και είμαι σίγουρη ότι το αποτέλεσμα θα είναι υπέροχο. Ακολουθήστε την ίδια διαδικασία, όταν το παιδάκι σας θα είναι στο κατώφλι της εφηβείας, λαμβάνοντας φυσικά σοβαρά υπόψιν και τη δική του γνώμη και θέληση καθώς πρόκειται για τον απόλυτα προσωπικό του χώρο. Με το πέρασμα του χρόνου και των ηλικιών αφήστε το να γίνει το ίδιο ο αρχιτέκτονας του χώρου και, κατ’ επέκταση, της προσωπικότητάς του. Πρόκειται για τον τόπο όπου με τη δική σας σημαντική βοήθεια και συμβολή θα αναπτυχθεί ένας πετυχημένος ενήλικας με σταθερή πια προσωπικότητα και γούστο που θα φτιάξει έπειτα το δικό του σπίτι – φωλιά με τον αρχιτέκτονα που θα επιλέξει και θα τον εκφράζει καλύτερα».
Αρχιτεκτονική είναι ο καθένας από εμάς. Το σπίτι είναι η φανέρωση του εαυτού μας στην κοινωνία. Τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι το ξέρουν αυτό από ένστικτο.
Πηγές
Frederick Matthew, 2009. «101 πράγματα που έμαθα στην σχολή Αρχιτεκτονικής», Α. Παπασωτηρίου & ΣΙΑ Ο.Ε.
Τομπάζης Αλέξανδρος, 2008. «Η όμορφη καμηλοπάρδαλη», Εκδόσεις Πατάκη
Βακαλό Εμμανουήλ – Γεώργιος, 1988. «Οπτική σύνταξη: Λειτουργία και παραγωγή μορφών», Εκδόσεις Νεφέλη
Ηλ.Ταχ.: [email protected]
Μαριάννα – Ερμίνα Χατζηπαυλή
Αρχιτέκτων Μηχανικός Ε.Μ.Π.
