Το μάθημα της Γυμναστικής στην Ε’ και στην Στ’ δημοτικού, ο σκοπός του

Σύνταξη άρθρου: Σοφία Αλεξανδροπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Ο σκοπός της Φυσικής αγωγής στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι να συμβάλει κατά προτεραιότητα στη σωματική ανάπτυξη των μαθητών  και παράλληλα να βοηθήσει στην ψυχική τους εξέλιξη και πνευματική τους καλλιέργεια καθώς και στην αρμονική ένταξή τους στην κοινωνία.

Επί του πρακτέου, πολύ σημαντική παράμετρος του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού είναι η ανάπτυξη των στοιχείων της φυσικής κατάστασης των μαθητών, που σχετίζεται με την υγεία (αερόβια ικανότητα, μυϊκή δύναμη, ευλυγισία και σύσταση σώματος). Είναι άλλωστε πρωτεύουσας σημασίας σε όλες τις τάξεις του δημοτικού.

Οι στόχοι που πρέπει να επιτυγχάνονται σε αυτές τις ηλικίες αφορούν σε:

• Ψυχοκινητικούς Στόχους (στο σώμα των παιδιών), που συνίστανται στην:

1. Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων και κινητικών δεξιοτήτων: οπτική, κιναισθητική, ακουστική, συντονισμού κ.ά. .

      2. Ανάπτυξη των φυσικών σωματικών ικανοτήτων: ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία.

      3. Προαγωγή της υγείας και της ευεξίας, καλλιέργεια της σωστής αίσθησης του ρυθμού.

      4. Ανάπτυξη της μη λεκτικής επικοινωνίας: εκφραστική κίνηση (κινήσεις με τα χέρια, με τα πόδια, με το           πρόσωπο), δημιουργική κίνηση (χρησιμοποιώντας τη φαντασία του παιδιού, όπως λ.χ. να φτιάχνει ένα παραμύθι/  αφήγηση κάνοντας αλματάκια, μιμούμενο ζώα ή συνδυάζοντας κινήσεις).

• Συναισθηματικούς Στόχους 

Εδώ, μέσω τόσο των ομαδικών όσο και των ατομικών αθλημάτων, η εργασία που γίνεται είναι περίπλοκη καθώς οι στόχοι του μαθήματος καλύπτουν ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα ζητουμένων. Είναι λοιπόν,

1. Κοινωνικοί στόχοι: συνεργασία, πειθαρχία, υπομονή, επιμονή, υπευθυνότητα, ομαδικό πνεύμα.

      2. Ηθικοί στόχοι: τιμιότητα, δικαιοσύνη, αξιοκρατία, σεβασμός αντιπάλου, συνετή αντιμετώπιση της ήττας αλλά και της νίκης.

      3. Γνωστικοί στόχοι: γενική αλλά και ειδική γνώση κανονισμών, γνώση υγιεινής και παροχής πρώτων βοηθειών.

 

Οι δεξιότητες των μαθητών

Στην Ε’ και στην Στ’ δημοτικού οι καθηγητές της Φυσικής Αγωγής προσπαθούν να αναπτύξουν σύνθετες αθλητικές δεξιότητες και να καλλιεργήσουν στα παιδιά ομαδικό πνεύμα και συνεργασίας. Αυτά επιτυγχάνονται με τα παρακάτω πολύ απαραίτητα και αναντικατάστατα εργαλεία: 

Τα ομαδικά αθλήματα 

Οι μαθητές, πρέπει να διδαχτούν τους κανονισμούς του κάθε αθλήματος και να ασκηθούν στο να τους εφαρμόζουν στην πράξη. Από την άλλη, οι φυσικές και σωματικές τους ικανότητες πρέπει να αναπτυχθούν πλήρως και αρμονικά και όλα αυτά να επιτευχθούν με παιγνιώδη τρόπο μέσα από ομαδικά αθλήματα, όπως η καλαθοσφαίριση, η πετοσφαίριση, η χειροσφαίριση και το ποδόσφαιρο. Ας δούμε πώς γίνεται και ποιες πρακτικές οφείλει να διδάσκει και να χρησιμοποιεί ο γυμναστής και η γυμνάστρια.

• Καλαθοσφαίριση (μπάσκετ): πάσες-λαβές, «πίβοτ», προσποιήσεις, σουτ, άμυνα-επίθεση, παιχνίδι

• Πετοσφαίριση (βόλεϋ): απλή πάσα μπροστά, μανσέτα, σερβίς από κάτω, συνεργασία παικτών

• Χειροσφαίριση: λαβή της μπάλας(υποδοχή), πάσες, σουτ, ντρίπλα, προσποιήσεις, άμυνα (ατομική-ομαδική), τερματοφύλακας-αποκρούσεις

• Ποδόσφαιρο: σταμάτημα της μπάλας με τα πόδια και άλλα μέρη του σώματος, πάσες, ντρίπλα, σουτ, συνεργασία παιχτών μέσα στο γήπεδο 

Ο κλασικός αθλητισμός

Σημαντικότατο ρόλο επίσης, σε αυτές τις ηλικίες, παίζει και ο κλασικός αθλητισμός, που βοηθά να αναπτύξουν οι μαθητές ψυχικές αρετές, όπως θέληση, θάρρος, υπευθυνότητα αλλά και αυτοπειθαρχία, υπομονή και επιμονή. Πολύ σημαντικό είναι, τέλος, να αναγνωρίζουν και να σέβονται όχι μόνο τη δική τους προσπάθεια αλλά και του άλλου.

• Κλασικός αθλητισμός: δρόμοι ταχύτητας, σκυταλοδρομίες, άλματα σε μήκος (συσπειρωτική και εκτατική τεχνική), άλμα σε ύψος («φλοπ»/άλμα με την πλάτη, ψαλίδι), σφαιροβολία (τεχνική Ο Μπράιαν), ακοντισμός (με μπαλάκι αντί με ακόντιο, για μεγαλύτερη ασφάλεια, καθώς τα παιδιά είναι μικρά και είναι και πιο εύχρηστο).

Οι παραδοσιακοί χοροί

Με τους παραδοσιακούς χορούς οι μαθητές μπαίνουν σε ένα πλαίσιο πολύ πιο αυστηρής πειθαρχίας καθώς και η παραμικρή κίνηση ή βήμα έχει χρήση και αξία σε αυτούς. Αποκτούν επιπλέον την αίσθηση και την αντίληψη πως ο χορός είναι τρόπος έκφρασης και κοινωνικοποίησης. Επίσης, έτσι γνωρίζουν πως «στέκεται» το σώμα τους μέσα στην ομάδα μέσω της κίνησης και του ρυθμού στην ομοιομορφία της ομαδικής έκφρασης, που είναι οι παραδοσιακοί χοροί. Ακόμη, μαθαίνουν να συντονίζονται και να συνδυάζουν την κίνησή τους με τη μουσική. Τέλος, πολύ σημαντικό, γνωρίζουν στοιχεία της λαϊκής παράδοσης και του τόπου τους.

• Παραδοσιακοί χοροί: Καλαματιανός, Τσάμικος, Έντεκα, Πεντοζάλη, Τικ μονό, Ζωναράδικος και άλλους κατά τόπους παραδοσιακούς χορούς 

Η ελεύθερη γυμναστική 

Εξίσου σημαντική είναι και η ελεύθερη γυμναστική. Σε αυτή δεν απαιτούνται βάρη αλλά τα παιδιά χρησιμοποιούν το βάρος του δικού τους σώματος για τη μυική τους ενδυνάμωση με ποικίλες ασκήσεις, όπως κάμψεις, έλξεις, κατακόρυφο κ.ο.κ. . Βοηθάει η ελεύθερη γυμναστική επίσης να αναπτύξουν πολύπλευρα τις κινητικές τους δεξιότητες και τα ταλέντα τους, να γνωρίζουν το σώμα τους και τις δυνατότητές του και να εκφράζονται μέσα από αυτό.

 

Άλλες δραστηριότητες, φυσική κατάσταση 

 Στο μάθημα επίσης της Γυμναστικής θα πρέπει να περιλαμβάνονται δραστηριότητες για τη βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, όπως είναι η αερόβια άσκηση (λ.χ. τρέξιμο, κολύμβηση, χειροσφαίριση) για τη στοχευμένη ανάπτυξη της φυσικής κατάστασης και για υγεία. Επιπλέον θα πρέπει ο/η γυμναστής/στρια να μπορεί να μεταδίδει τις απαραίτητες γνώσεις και τα κίνητρα στα παιδιά, ώστε να εξασκούνται και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος. Δυστυχώς ο χρόνος του μαθήματος στο σχολείο δεν επαρκεί για την ανάπτυξη των στοιχείων της φυσικής τους κατάστασης. 

Απαραιτήτως…

 Οφείλεται οπωσδήποτε να υπάρχει διαρκής εποπτεία για τον σωστό τρόπο εκτέλεσης των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν τη φυσική κατάσταση των παιδιών. Πρέπει επίσης να δίνεται η μέγιστη προσοχή στον έλεγχο των παραμέτρων της επιβάρυνσης (ένταση, διάρκεια, συχνότητα και είδος της εκάστοτε δραστηριότητας), στον τρόπο δηλαδή με τον οποίο λειτουργούν και ανταποκρίνονται στην άσκηση τα συστήματα του οργανισμού. Φυσικά πρέπει να υπάρχει έλεγχος και στις διατροφικές συνήθειες των μαθητών.

Πηγή

Αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών Φυσικής Αγωγής για τις Ε’ και Στ’ τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, Ο.Ε.Δ.Β.