Τεχνητό μετάξι εμπνευσμένο από αράχνες
Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Μιαρίτης
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Ο άνθρωπος πάντα παρατηρούσε τα άλλα μέλη του ζωικού βασιλείου ως διαδικασία εμπειρίας. Κατέγραφε συμπεριφορές, κινήσεις, τρόπους διαβίωσης και επιβίωσης. Παρατηρούσε, μάθαινε και μιμούταν. Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας η μίμηση έγινε αντιγραφή, αντιγραφή καταστάσεων και δομών, οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής μας. Σε αυτό συνέβαλε η επιστήμη της βιοτεχνολογίας. Μια επιστήμη σχετικώς καινούργια και πολλά υποσχόμενη.
Το μετάξι του μεταξοσκώληκα
Το μετάξι θεωρείται ως ένα από τα πλέον πολυτελή υφάσματα. Από την ανακάλυψή του και τη διάδοσή του από την Ασία στο Βυζάντιο του Ιουστινιανού (6ος μ.Χ.) και από εκεί στην Ευρώπη του Μεσαίωνα έως σήμερα, οι ιδιότητές του, όπως η υφή και η όψη αλλά και ο τρόπος δημιουργίας του από τους μεταξοσκώληκες το είχαν καθιερώσει ως υλικό ιδιαίτερο, ακριβό μα και περιζήτητο και όχι άδικα. Οι κινεζικές ενδυμασίες, τα ιαπωνικά κιμονό, τα βυζαντινά μεταξωτά και μπροκάρ, οι βενετσιάνικες ενδυμασίες από μετάξι είναι σε πολλές περιπτώσεις αριστουργηματικά έργα τέχνης.
Πώς όμως μπορεί να συνδέεται το μετάξι με την βιοτεχνολογία; Μα μέσω του νέου υφάσματος τύπου μεταξιού, που κατασκευάζεται εμπνευσμένο από τις αράχνες που το παράγουν.
Μετάξι από αράχνες, η ιδέα
Είναι γνωστό πως κάποια είδη αραχνών υφαίνουν μετάξι σε νήμα και ύστερα σε ιστό κυρίως για να παγιδεύουν τα θηράματα-τροφή τους. Το μετάξι των αραχνών είναι μια από τις δομές με την ισχυρότερη αντοχή στη φύση. Επιστήμονες μελέτησαν τις αράχνες και τον μεταξένιο ισχυρό ιστό τους και θέλησαν να κατασκευάσουν γοργά και σε μεγάλες ποσότητες το υλικό αυτό χωρίς να εκμεταλλεύονται τα εργατικά αυτά έντομα. Αφού ερεύνησαν τη γενετική δημιουργία του μεταξιού, ανακάλυψαν πως οφείλεται σε μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη που παράγουν οι αράχνες. Εν συνεχεία, οι βιοτεχνολόγοι απομόνωσαν το γονίδιο που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη αυτή. Τώρα πλέον σε ειδικά εργαστήρια καλλιεργείται η πρωτεΐνη και έπειτα κατασκευάζεται το καινοτόμο ύφασμα μεταξιού ή αλλιώς μάικροσιλκ (microsilk).
Η διαδικασία
Η διαδικασία ξεκινά με την απομόνωση της πρωτεΐνης που ευθύνεται για το μετάξι και τις ιδιότητές του. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της Βιοτεχνολογίας με την απομόνωση του γονιδίου που κωδικοποιεί τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη, γονίδιο που βρίσκεται στο γενετικό υλικό κάποιων αραχνών. Η πρωτεΐνη του μεταξιού παράγεται εργαστηριακά και «ζυμώνεται» σε ατσάλινες δεξαμενές με μαγιά, ζάχαρη και νερό. Αυτό βοηθά να παραχθεί σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Μετά, μέσω φυγοκέντρησης, εξάγεται και καθαρίζεται η πρωτεΐνη από το υπόλοιπο μείγμα. Κατόπιν περιστρέφεται σε ειδικά μηχανήματα όπου και λαμβάνει τη μορφή του νήματος. Τελικά το μεταξωτό νήμα πλέκεται σε ύφασμα, το λεγόμενο μάικροσιλκ (microsilk), και το ύφασμα μοιράζεται στις εταιρείες και σε Οίκους, οι οποίοι με αυτό φτιάχνουν τα προϊόντα τους.
Ιδιότητες του μεταξιού από αράχνη
Το νέο τεχνολογικά αναπτυγμένο μετάξι των αραχνών εμφανίζει μια πληθώρα ιδιοτήτων που το καθιστούν μοναδικό στο είδος του. Καταρχάς προσιδιάζει στον φυσικό ιστό της αράχνης κατά πολύ. Όταν υφαίνεται, δίνει ένα ύφασμα πολύ ελαφρύ και πολυτελές. Πρόκειται επιπλέον για ένα ύφασμα «ηθικό», αφού δε χρησιμοποιούνται αράχνες για την παραγωγή του. Είναι επίσης βιοδιασπώμενο, καθώς ύστερα από κάποια χρόνια χρήσης του, αποσυντίθεται από μόνο του. Είναι μαλακό, πιο ζεστό από το μαλλί, ελαστικό και εξαιρετικά ανθεκτικό.
Προϊόντα από τεχνητό μετάξι αράχνης
Μέχρι σήμερα, που βρίσκεται υπό συνεχή δοκιμή και έρευνα, συγκεκριμένα προϊόντα έχουν παραχθεί. Σε αυτά περιλαμβάνονται ρούχα υψηλής ραπτικής, αθλητικά ρούχα, σκούφοι, κασκόλ και γραβάτες. Το ύφασμα από τεχνητό μετάξι είναι ένα τεχνολογικό προϊόν εν εξελίξει και όλοι περιμένουν τις νέες του χρήσεις.
Πηγές
Council of Fashion Designers of America (CFDA)
Ηλ.Ταχ.: [email protected]
Μαριάνθη Ζαχαράκη
Σχεδιάστρια Μόδας
Κωνσταντίνος Μιαρίτης
Μοντελίστ – Πατρονίστ
