Σύνταξη άρθρου: Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Ως γνωστό, το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα περιλαμβάνει τρεις βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, που αποτελείται από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που περιλαμβάνει το γυμνάσιο και το λύκειο, και την Τριτοβάθμια ή Ανώτατη εκπαίδευση. Από αυτές τις βαθμίδες και τα μέρη τους, είναι υποχρεωτικό για κάθε παιδί στην Ελλάδα να φοιτήσει στο Δημοτικό σχολείο και στο Γυμνάσιο (σύνολο εννέα χρόνια), και κατά καιρούς συμπεριλαμβάνεται και το Νηπιαγωγείο. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, τιμωρείται όποιος έχει την επιμέλεια ανήλικου μαθητή και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του σε ό,τι αφορά στη φοίτησή του στην υποχρεωτική εκπαίδευση.

Παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που εγκατέλειψαν το σχολείο λόγω οικονομικών ή οικογενειακών και προσωπικών προβλημάτων, γεγονός που στη συνέχεια τους δημιουργεί τραυματικές εμπειρίες και εμπόδια στην επαγγελματική τους ζωή. Δυστυχώς, αρκετοί άνθρωποι εκεί έξω, ενήλικες πλέον, προσπαθούν να ζήσουν σε μια κοινωνία, η οποία τους αντιμετωπίζει διαφορετικά, ως κατώτερους και ελλειπείς, και να εργαστούν με ένα μορφωτικό επίπεδο που δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σχεδόν κανέναν πλέον στην αγορά εργασίας του 21ου αιώνα.

Κάτι άγνωστο όμως σε πολύ κόσμο είναι ότι υπάρχει λύση στο πρόβλημα αυτό, καθώς στην τυπική εκπαίδευση εντάσσεται και η γενική τυπική εκπαίδευση ενηλίκων, η οποία παρέχεται στα εσπερινά Γενικά Λύκεια και Επαγγελματικά Λύκεια και στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, τα οποία θα γνωρίσουμε στο παρόν άρθρο.

Ορισμός

Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.) θεσμοθετήθηκαν στην Ελλάδα με νόμο το 1997 (N. 2525/1997, άρθρο 5) και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2000 με το πρώτο πιλοτικό Σ.Δ.Ε. Περιστερίου. Είναι ένα δωρεάν, καινοτόμο, δημόσιο σχολείο εκπαίδευσης ενηλίκων και αποτελούν ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Σκοπός τους είναι να παρέχουν τη δυνατότητα σε ενήλικες, που δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο του Γυμνασίου.

Τα Σ.Δ.Ε. αποτελούν μέρος του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης (Γ.Γ.Ε.Ε.Κ.Δ.Β.Μ.) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία έχει και την ευθύνη λειτουργίας τους.

Χαρακτηριστικά των Σ.Δ.Ε.

Στα Σ.Δ.Ε. μπορούν να φοιτήσουν άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω και η διάρκεια φοίτησης είναι δύο εκπαιδευτικά έτη (18 μήνες). Με 25 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα, τα μαθήματα γίνονται απογευματινές ώρες από Δευτέρα έως Παρασκευή.

Το πρόγραμμα σπουδών των Σ.Δ.Ε. διαφέρει από το αντίστοιχο της τυπικής εκπαίδευσης, συνδυάζοντας τυπικές, μη τυπικές και άτυπες μορφές μάθησης. Ειδικότερα, στοχεύοντας στην κατάκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων, ο κορμός του προγράμματος αποτελείται από μαθήματα όπως: Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Αγγλικά, αλλά και Κοινωνική Εκπαίδευση, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση κ.ά. . Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμπληρώνεται από Συμβουλευτική Προσανατολισμού σε θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και Συμβουλευτική Ψυχολογία για την καλύτερη υποστήριξη των εκπαιδευομένων σε ατομικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, αλλά και στην κατάκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων (π.χ. ομαδοσυνεργατική εργασία).

Τα Σ.Δ.Ε. διαφέρουν από το Γυμνάσιο, πέρα απ’ το γεγονός ότι οι εκπαιδευόμενοι είναι ενήλικες. Κατ’ αρχάς τα ενδιαφέροντα και οι εμπειρίες των μαθητευόμενων αποτελούν σημείο αναφοράς του μαθήματος. Ακόμα, το πρόγραμμα σπουδών δεν είναι παγιωμένο και δεδομένο αλλά ανοιχτό και ευέλικτο. Πολλά μαθήματα γίνονται έξω από το σχολείο σε χώρους πολιτισμικής αναφοράς (π.χ. μουσεία) ή περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, οι μέθοδοι διδασκαλίας στηρίζονται στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και δίνεται έμφαση σε μεταγνωστικές δεξιότητες (μαθαίνω πώς να μαθαίνω) και όχι στην ακαδημαϊκή γνώση. Τέλος, οι εκπαιδευόμενοι αξιολογούνται με περιγραφικά – ποιοτικά σχόλια για τις επιδόσεις τους αλλά και τη συνολική τους πορεία.

Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας Αττικής

Σ.Δ.Ε. ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ, Λεωφόρος Κύπρου 15 και Ψαρών 28

Το πρώτο Σ.Δ.Ε. της χώρας άνοιξε τις αίθουσές του το 2001 και προσφέρει μέχρι και σήμερα τα εργαστήρια και τα γνωστικά αντικείμενα που χρειάζονται οι εκπαιδευόμενοι.

 

Σ.Δ.Ε. ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ, Πίνδου 31 και Δαβάκη 20

Το Σ.Δ.Ε. Αγίων Αναργύρων ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004. Από τότε μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του σχολείου, έχουν φοιτήσει σε αυτό 700 περίπου εκπαιδευόμενοι, πολλοί από τους οποίους συνέχισαν τις σπουδές τους σε ΕΠΑ.Λ., Γενικά Λύκεια ακόμη και μέχρι το Πανεπιστήμιο.

 

Σ.Δ.Ε. ΑΧΑΡΝΩΝ, Σπάρτης 12

Το Σ.Δ.Ε. Αχαρνών Ιδρύθηκε το 2001 και στηρίζει από τότε τους εκπαιδευομένους του μέσω εργαστηρίων, projects, πιστοποιήσεων πληροφορικής και λοιπών δράσεων.

 

Σ.Δ.Ε. ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ, Σωκράτους 167-169 και Μεγίστης 10-14

Το Σ.Δ.Ε. Καλλιθέας ιδρύθηκε το 2003-2004 και έχει θέσει στόχους σε επίπεδο ευρωπαϊκής κινητικότητας και συνεργασίας, επιδιώκοντας την αλληλεπίδραση με τα εκπαιδευτικά συστήματα και τον πολιτισμό άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

 

1ο Σ.Δ.Ε. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ, Μακεδονίας 23 και Πελοποννήσου

Αρχίζοντας τη λειτουργία του το 2003, το 1ο Σ.Δ.Ε. Κορυδαλλού στοχεύει, όπως και τα υπόλοιπα του είδους του, να βοηθήσει ενήλικες να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους και να αποκτήσουν σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες.

 

2ο Σ.Δ.Ε. ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ, Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού Σολωμού 3-5

Από το 2005 στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού, άνδρες και γυναίκες κρατούμενοι έχουν «γυρίσει στα θρανία» παίρνοντας το απολυτήριο Γυμνασίου. Η φοίτηση βοηθάει στον ευεργετικό υπολογισμό της ποινής, με μία ημέρα στο σχολείο να ισοδυναμεί με δύο ημέρες ποινής. Το σχολείο αυτό υποστηρίζει τον αναμορφωτικό ρόλο του σωφρονιστικού ιδρύματος, που το φιλοξενεί.

 

Σ.Δ.Ε. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ, Δερβενακίων και Σάκη Καράγιωργα 13
Το Σ.Δ.Ε. Αγίας Παρασκευής (πρώην Παλλήνης) ιδρύθηκε το 2008 και επιδιώκει να είναι όχι τόπος μετάδοσης αλλά τόπος παραγωγής της γνώσης, γεμίζοντας το σχολικό έτος με επισκέψεις και εργαστήρια.

 

Σ.Δ.Ε. ΠΕΙΡΑΙΑ, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη 26 και Λακωνίας 84, πρώην Μουσικό Γυμνάσιο

Το Σ.Δ.Ε. Πειραιά λειτουργεί από το 2004 και βασικό γνώρισμα των εκπαιδευτικών του είναι η συνεχής κατάρτιση και ενημέρωσή τους πάνω στις καινούργιες επιστημονικές και παιδαγωγικές μεθόδους που αφορούν στην εκπαίδευση ενηλίκων.

Σ.Δ.Ε. ΑΘΗΝΑΣ, Μοναστηρίου 43-45 και Πύλου

Το μοναδικό Σ.Δ.Ε. του Δήμου Αθηναίων και το νεότερο της Αττικής, το Σ.Δ.Ε. Αθήνας συστεγάζεται με το 27ο Γενικό Λύκειο Αθήνας και λειτουργεί από το σχολικό έτος 2018-2019, επανασυνδέοντας τους εκπαιδευόμενους με τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης και διαμορφώνοντας μια θετική στάση προς τη μάθηση.

 

Επίλογος

Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, οι βασικότεροι λόγοι που εγκαταλείπει κάποιος το σχολείο είναι γιατί αντιμετώπισε οικονομικά ή οικογενειακά προβλήματα κατά τη διάρκεια των χρόνων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Κάποιοι ακόμη ένιωσαν ότι το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα τους άφησε «απ’ έξω».

Όμως, η απουσία του πολυπόθητου απολυτηρίου στιγματίζει τον άνθρωπο επαγγελματικά και κοινωνικά και τον τραυματίζει συναισθηματικά, πλήττοντας την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή του. Με δυσβάσταχτο καημό που δεν τελείωσαν το σχολείο, μεγάλοι άντρες και γυναίκες επιστρέφουν στα θρανία να καλύψουν ένα κενό μέσα τους που «δεν θα έπρεπε να υπάρχει» εξαρχής. Με σκοπό λοιπόν να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον, να ανεβάσουν το μορφωτικό τους επίπεδο και να βελτιώσουν την αυτοεικόνα τους, αναζητούν μέσω των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας να κάνουν μια καινούρια αρχή. Μία δεύτερη ευκαιρία στην εκπαίδευση, στην εργασία και τελικά για τον ίδιο τους τον εαυτό.

Στα χρόνια της λειτουργίας των Σ.Δ.Ε., εκατοντάδες εκπαιδευόμενοι επανεντάχθηκαν κοινωνικά, επαγγελματικά και αποκόμισαν γνώσεις και πτυχία που τους βοήθησαν να αλλάξουν τη ζωή τους. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων των Σ.Δ.Ε. συνέχισε τις σπουδές του (το 80% όπως αναφέρουν οι εκπαιδευτικοί), καθώς δίνεται η δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε παντός τύπου Λύκεια. Μερικοί μάλιστα προχώρησαν στο Πανεπιστήμιο κι έλαβαν τίτλους ανώτατων ιδρυμάτων.

Και μην ξεχνάμε πως πρόκειται για ευρωπαϊκό πρόγραμμα, χάρη στο οποίο βελτιώνεται ποιοτικά η Εκπαίδευση στη χώρα μας.

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος

 

Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Δασκάλα

 

Τάσσος Κυρίκος

Μαθηματικός