Σύνταξη άρθρου: Ναταλία Θεοχαρίδου

Επιμέλεια άρθρου: Αναστασία Γερογιάννη, Κωνσταντίνος Ουρανός

Σημαντικό παράγοντα για την υγεία μας αποτελεί, εκτός των άλλων, και ο τρόπος με τον οποίο συντηρούμε τα τρόφιμα. Οι τρόποι για να το κάνουμε αυτό, πέρα από το ψυγείο και την κατάψυξη, είναι το αλάτισμα, η ξήρανση, η κάπνιση καθώς και η χρήση ελαιόλαδου και ξυδιού. Θεωρώ αναγκαίο να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να συντηρήσουμε τα προϊόντα μας, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να τα έχουμε «ζωντανά» για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ας επικεντρωθούμε όμως στη συντήρηση των τροφίμων που επιλέγουμε στα σούπερ μάρκετ, στα παντοπωλεία ή και στις λαϊκές αγορές από τη στιγμή που τα παίρνουμε από το ράφι έως και τη στιγμή που θα τα καταναλώσουμε.

Καθώς ψωνίζουμε

Αρχικά, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα τρόφιμα τα οποία χρειάζονται ψύξη, όπως είναι το γάλα, για να διατηρηθούν, θα πρέπει απαραίτητα να τα βάζουμε στο καλάθι μας τελευταία. Υπάρχει αρκετός κόσμος, ο οποίος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία σε αυτό, θεωρώντας ότι δεν θα πάθουν τίποτα τα υπό ψύξη προϊόντα που έχει επιλέξει. Αντιθέτως, τα προϊόντα αυτά βρίσκονται υπό ψύξη, διότι είναι ευαλλοίωτα και η έκθεσή τους για αρκετή ώρα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος μπορεί να τα βλάψει και να τα καταστήσει ακατάλληλα προς βρώση. Συνεπώς, πρώτα παίρνουμε τα τρόφιμα, που δεν χρειάζονται ψύξη, και στην συνέχεια, πριν να πάμε στο ταμείο, παίρνουμε αυτά που χρειάζονται ψυγείο. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα κατεψυγμένα τρόφιμα και τη χρήση του καταψύκτη στο σπίτι. Εννοείται πως είναι τα τελευταία που βάζουμε στο καλάθι μας.

Συντήρηση κατά τη μεταφορά των τροφίμων στο σπίτι

Ας ξεκινήσουμε από τον τρόπο με τον οποίο τα τοποθετούμε στις σακούλες. Ως γνωστόν, θεωρείται υγιές τα απορρυπαντικά να τοποθετούνται χωριστά από τα υπόλοιπα τρόφιμα. Τα τρόφιμα, που είναι ψυγείου ή κατάψυξης, καλό είναι να τα βάζουμε μαζί σε σακούλες, έτσι ώστε να διατηρείται η θερμοκρασία τους χαμηλή, μέχρι να τα τοποθετήσουμε στο ψυγείο μας. Τους καλοκαιρινούς μήνες, που έχει πολύ υψηλές θερμοκρασίες, καλό είναι να πηγαίνουμε κατευθείαν στο σπίτι, ώστε να βάλουμε τα τρόφιμα έγκαιρα στη θέση τους. Τον χειμώνα, που έχει κρύο, ίσως μπορούμε να καθυστερήσουμε λιγάκι, εφόσον έχουμε να κάνουμε και άλλες σημαντικές δουλειές στον δρόμο μας. Μην ξεχνάμε όμως πως η Ελλάδα είναι θερμή χώρα.

Συντήρηση στο σπίτι πριν τη χρήση

Υπάρχουν προϊόντα τα οποία διατηρούνται εκτός ψυγείου, πάντα όμως σε σκιερό και δροσερό μέρος. Αυτά είναι οι κονσέρβες, τα ζυμαρικά, τα όσπρια κ.ά. . Ο χώρος, στον οποίο θα τοποθετήσουμε αυτά τα προϊόντα, θα πρέπει να φροντίσουμε να μην έχει υγρασία, διότι αυτός είναι ο βασικός παράγοντας αλλοίωσης των τροφίμων μας. Τα τρόφιμα που χρειάζονται ψύξη, τα βάζουμε στο ψυγείο. Ένα βασικό λάθος, που έχω παρατηρήσει πως γίνεται συχνά, είναι ότι τα μπουκάλια με το γάλα, τους χυμούς αλλά και άλλα ευαλλοίωτα τρόφιμα τα τοποθετούμε στην πόρτα του ψυγείου μας. Μέγα λάθος! Η πόρτα του ψυγείου, λόγω του ότι την ανοίγουμε συνέχεια, ειδικά τα μικρά παιδιά που το έχουν και ως παιχνίδι, έχει πάντα υψηλότερη θερμοκρασία σε αντίθεση με το υπόλοιπο ψυγείο. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μη διατηρούνται σωστά τα προϊόντα μας. Όσον αφορά στα κρέατα, εφόσον έχουμε σκοπό να τα καταναλώσουμε άμεσα, μπορούμε να τα βάλουμε στο ψυγείο, ειδάλλως αμέσως στην κατάψυξη. Να σημειωθεί ότι άμα έχουμε αγοράσει μεγάλη ποσότητα από ένα κρέας, το οποίο δεν έχουμε σκοπό να το καταναλώσουμε όλο την ίδια στιγμή, καλό θα ήταν να το χωρίζουμε σε τεμάχια-μερίδες, έτσι ώστε να μπορούμε να  αποψύχουμε μόνο όση ποσότητα χρειαζόμαστε κάθε φορά.

Χρυσός κανόνας!!!  Ποτέ δεν αποψύχουμε και επανακαταψύχουμε ωμά προϊόντα. Ένα τρόφιμο μπορεί να επαναψυχθεί μόνο μετά το μαγείρεμα και εφόσον έχει έρθει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Συντήρηση μετά το άνοιγμα των συσκευασιών

Όλα τα τρόφιμα, μετά το άνοιγμα, μπορούν να διατηρηθούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ανεξάρτητα από την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης. Τα τρόφιμα αυτά αναγράφουν στην ετικέτα τους πως μετά το άνοιγμα μπορούν να διατηρηθούν για 3 με 4 ημέρες. Για παράδειγμα, ένας χυμός φρούτων, μετά το άνοιγμά του, μπορεί να διατηρηθεί το πολύ για μια εβδομάδα στη συντήρηση. Το ίδιο ισχύει και για τις ξηρές τροφές, όπως είναι οι κονσέρβες φρούτων, οι οποίες μετά το άνοιγμα διατηρούνται στο ψυγείο από 3 έως 5 ημέρες. Τα νωπά κρέατα αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία, καθώς μπορούν να συντηρηθούν εκεί για 2 με 3 ημέρες. Αντιθέτως στην κατάψυξη διατηρούνται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην υγεία μας η μη σωστή συντήρηση των τροφίμων

Ένα προϊόν, το οποίο δεν έχει συντηρηθεί σωστά, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας. Σε όλα τα προϊόντα, που επιλέγουμε, αναγράφεται στην ετικέτα ο τρόπος συντήρησής τους. Ένα απλό παράδειγμα είναι τα άλευρα, στα οποία η ετικέτα αναγράφει πως πρέπει να φυλάσσονται σε ξηρό, σκιερό μέρος, καθώς σε υγρασία αρχίζουν να αναπαράγονται ζωύφια. Υπάρχει όμως και η μεγάλη πιθανότητα να προκληθούν και σοβαρές ασθένειες, όπως είναι η Salmonella Typhi και Salmonella Paratyphi, οι οποίες μπορούν να προκληθούν από ωμό ή μη επαρκώς ψημένο κοτόπουλο, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ωμές ζύμες, λαχανικά και διάφορα οστρακοειδή. Σύμφωνα με ειδικούς, η σαλμονέλα συνιστά τον υψηλότερο κίνδυνο για τροφική δηλητηρίαση. Επιπλέον μια πολύ σοβαρή ασθένεια, κυρίως για τις εγκύους, είναι η λιστερίωση, που προκαλείται από τον παθογόνο μικροοργανισμό Listeria Monocytogenes και βρίσκεται στο μη παστεριωμένο γάλα, στα μαλακά τυριά, στα όχι σωστά πλυμένα λαχανικά, στα ωμά θαλασσινά και πιθανών στα αλλαντικά.

Από τα παραπάνω, διαπιστώνουμε πόσο σημαντικό είναι να ξέρουμε να συντηρούμε σωστά τα τρόφιμά μας από την αρχή μέχρι και την ώρα, που είναι να τα καταναλώσουμε. Οι διαδικασίες αυτές πρέπει να είναι καθημερινές και αδιάλειπτες. Καλό είναι να παίρνουν μέρος σε αυτές και τα παιδιά μας και ιδιαίτερα οι έφηβοι καθώς έτσι εμπεδώνεται ένα πνεύμα υγιεινής, σχολαστικότητας και οικιακής οικονομίας.

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή βιολόγος διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης