Σύνταξη άρθρου: Σοφία Αλεξανδροπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Ο παιδικός διαβήτης τύπου 1, ο επονομαζόμενος και παιδικός διαβήτης ή σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, είναι μια νόσος όπου το σώμα του παιδιού δεν παράγει μια σημαντική ορμόνη, την ινσουλίνη. Το παιδί, ο άνθρωπος, χρειάζεται την ινσουλίνη για να επιβιώσει. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη, η οποία φροντίζει ώστε η γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα μας να παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα. Χωρίς αρκετή ινσουλίνη, το σάκχαρο συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος όπου μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Επομένως η ινσουλίνη, που λείπει, πρέπει να αναπληρωθεί ιατρικά είτε με ενέσεις είτε με αντλία ινσουλίνης. Η ακριβής αιτία του παιδικού διαβήτη είναι ακόμη άγνωστη. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως βασικό ρόλο παίζει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, το οποίο έχει ως αποστολή να καταπολεμά τα επιβλαβή βακτήρια και τους ιούς. Στον διαβήτη τύπου 1, το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει κατά λάθος τα κύτταρα του παγκρέατος, τα οποία είναι αυτά ακριβώς, που παράγουν την ινσουλίνη. Η γενετική προδιάθεση και κάποιοι άγνωστοι περιβαλλοντικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Εικάζεται πως ακόμη και οι προγραμματισμένες γεννήσεις με καισαρική τομή, που στην Ελλάδα γίνονται καθ’ υπερβολή, ίσως έχουν μερίδιο ευθύνης και για τον παιδικό διαβήτη. Μόλις λοιπόν καταστραφούν τα κύτταρα του παγκρέατος, το παιδί πια παράγει λίγη ή καθόλου ινσουλίνη και η γλυκόζη αρχίζει να συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματός του.

Τα συμπτώματα του παιδικού διαβήτη τύπου 1 

Τα συμπτώματα είναι αρκετά και ταλαιπωρούν όχι λίγο τα παιδιά. Αυτά είναι:

• Κούραση

• Εναλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά

• Αυξημένο αίσθημα δίψας

• Ακραία πείνα

• Συχνουρία και Πολυουρία

• Ανεξήγητη απώλεια βάρους

• Μυρωδιά αναπνοής που θυμίζει σάπιο μήλο ή άλλο χαλασμένο φρούτο

Ο ρόλος της διατροφής

Η διατροφή παίζει θεμελιώδη ρόλο στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1 και πρέπει να περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένες ομάδες τροφών. Δηλαδή, θα πρέπει τακτικά να περιλαμβάνει τρόφιμα με υψηλή διατροφική αξία και χαμηλά σε λιπαρά και θερμίδες. Το παιδί πρέπει να τρώει λαχανικά και φρούτα, άπαχο κρέας και ψάρι, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης. Ολικής άλεσης πρέπει να είναι και το ψωμί, που καταναλώνει καθώς και τα ζυμαρικά. Για να δομήσετε όμως μία πλήρη και ασφαλή διατροφή για το παιδί, καλό είναι το διαιτολόγιό του να οργανωθεί σε συνεργασία με διαιτολόγο/διατροφολόγο.

 Άσκηση και παιδικός διαβήτης 

Όταν έχουμε παιδί με διαβήτη τύπου 1, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να προσαρμόζουμε τη δόση της ινσουλίνης, συνυπολογίζοντας τι τρώει και πόση άσκηση κάνει.

Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να μάθουμε πρώτα πώς ανταποκρίνεται ο οργανισμός του στην άσκηση. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΕΝΙΚΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ! Ο καθένας έχει διαφορετικές διακυμάνσεις στο σάκχαρό του. Θα πρέπει λοιπόν, να γίνει καταγραφή του σακχάρου του παιδιού πριν από την άσκηση, κατά τη διάρκεια της άσκησης και μετά την άσκηση και τα δεδομένα να δοθούν στον γιατρό, με τον οποίο και θα συζητηθούν. Ύστερα, σε συνεργασία με ειδικευμένο γυμναστή, το παιδί θα ακολουθήσει το πρόγραμμα εκγύμνασης, που το ωφελεί.

Το πρώτιστο, που ο γιατρός, κυρίως, αλλά και ο γυμναστής λαμβάνουν υπόψιν τους, είναι η αντίδραση του σακχάρου μετά την άσκηση. Ο έλεγχος της αντίδρασης αυτής είναι εξαιρετικά σημαντικός και εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, όπως:

• την τιμή του σακχάρου πριν ξεκινήσει την άσκηση,

• την ένταση της άσκησης

• τη διάρκεια της άσκησης

• την καθορισμένη δόση της ινσουλίνης, που λαμβάνει το παιδί.

Η καθημερινή αερόβια άσκηση (5 φορές την εβδομάδα) ακόμη και χωρίς καθόλου διαιτητικούς περιορισμούς, μπορεί να βοηθήσει τα υπέρβαρα ή και παχύσαρκα  παιδιά να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Μελέτη, που διενεργήθηκε σε 209 παχύσαρκα ή υπέρβαρα παιδιά ηλικίας 7 έως 11 ετών, έδωσε πολύ συγκεκριμένα αποτελέσματα. Τα παιδιά αυτά χωρίστηκαν σε 3 ομάδες μελέτης και:

• στην πρώτη ομάδα έκαναν 20 λεπτά αερόβιας άσκησης, 5 ημέρες την εβδομάδα,

• στη δεύτερη ομάδα έκαναν 40 λεπτά αερόβιας άσκησης 5 ημέρες την εβδομάδα και

• στην τρίτη ομάδα τα παιδιά είχαν τη συνήθη δραστηριότητά τους (παιχνίδι, αθλοπαιδιές κ.ο.κ.).

Μετά απο 13 εβδομάδες διαπιστώθηκε ότι στα παιδιά που έκαναν αερόβια άσκηση 20 λεπτών την ημέρα βελτιώθηκε η φυσική τους κατάσταση και μειώθηκε η αντίσταση στην ινσουλίνη, όπως μειώθηκε και το κοιλιακό λίπος. Στα παιδιά που έκαναν 40 λεπτά αερόβια άσκηση, η αντίσταση στην ινσουλίνη και το σωματικό λίπος μειώθηκαν ακόμη περισσότερο. Η μείωση αυτή συνέβη και στα αγόρια και στα κορίτσια και ανεξάρτητα από τη φυλή τους.

Είδη αερόβιας άσκησης για τα παιδιά με παιδικό διαβήτη

Καθώς για να ασκηθεί ένα παιδί στην πόλη απαιτείται πολλές φορές ειδικός χώρος, ειδικός εξοπλισμός ή και προπονητής/τρια και αυτά όλα συνεπάγονται κάποια σημαντικά έξοδα, προτείνουμε μία ποικιλία αθλητικών δραστηριοτήτων, που, αναλόγως τις οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας, μπορούν να προτιμηθούν. Σημασία έχει η άσκηση να είναι οπωσδήποτε αερόβια! Έτσι, το παιδί μπορεί να κάνει ποδήλατο, να γραφτεί για χορό, να κάνει τέννις, να κάνει γρήγορο περπάτημα στο γήπεδο ή στο βουνό και στην εξοχή, να γραφτεί σε ομάδα κωπηλασίας, να κάνει σκι, προγράμματα αερόμπικ. Συμβουλευόμαστε τον γυμναστή μας.

Πώς ακριβώς η φυσική δραστηριότητα ρυθμίζει το σάκχαρο 

Η φυσική δραστηριότητα είναι σημαντική για τη ρύθμιση του σακχάρου. Όταν ασκείται το σώμα, τα κύτταρα γίνονται πιο ευαίσθητα στη δράση της ινσουλίνης. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός μπορεί να δουλεύει καλύτερα με λιγότερη ινσουλίνη. Η άσκηση μπορεί να σε βοηθήσει να μειωθεί το σάκχαρο και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Ανεξάρτητα από το αν είναι κανείς παχύσαρκος ή υπέρβαρος ή έχει διαβήτη, η άσκηση κάνει καλό στη ρύθμιση της ινσουλίνης και βοηθάει να κοιμηθεί καλύτερα και ανακουφίζει από το άγχος. Ακόμη, δυναμώνει και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, δυναμώνει τους μυς και τα οστά, βοηθάει στην ευλιγισία και γενικότερα βελτιώνει την ποιότητα ζωής.

Πηγές

  1. Φυσική Αγωγή και παρεμβάσεις σε παιδιά και νέους με Διαβήτη Τύπου 1, National Library of Medecine
  2. Τοκετός με καισαρική τομή και ρίσκο για παιδικό διαβήτη Τύπου 1, National Library of Medicine

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή Βιολόγος – Διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης