Σύνταξη άρθρου: Ιζαμπέλλα Λαδοπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Τι σημαίνουν οι όροι: υπέρβαρο ή παχυσαρκία

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «υπέρβαρο» και ως «παχυσαρκία» ορίζεται η μη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό και η οποία θέτει σε κίνδυνο την υγεία.

Συχνότητα εμφάνισης στα παιδιά 

Από τα δεδομένα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα το 2007, φάνηκε ότι το 21.3% των παιδιών 2-5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ενώ το ποσοστό αυτό φάνηκε να αυξάνεται όσο αυξανόταν η ηλικία. Έτσι, ενώ το 20.9% των παιδιών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα στην ηλικία των 2 ετών, το αντίστοιχο ποσοστό στα παιδιά 3 ετών ήταν 23.8% και στην ηλικία των 4 ετών 27.3%. Το δε αξιοπερίεργο είναι πως παρόλη την κρίση τα ποσοστά αυτά δε δείχνουν να έχουν επηρεαστεί ουσιαστικά.

Πώς μπορώ να διαπιστώσω αν το παιδί μου είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο

Πρέπει να επισημανθεί πως είναι δύσκολο να αναπτυχθεί ένας απλός δείκτης για τη μέτρηση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στα παιδιά και στους εφήβους. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι οργανισμοί τους υποβάλλονται σε μια σειρά από φυσιολογικές μεν, ραγδαίες δε αλλαγές, καθώς μεγαλώνουν. Για τον λόγο αυτόν, ειδικότερα για τα παιδιά και τους εφήβους, η αξιολόγηση του ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) είναι ακόμη αξιόπιστη όταν πραγματοποιείται με τη χρήση καμπυλών ανάπτυξης για κάθε ηλικία και φύλο. Σε αυτήν την περίπτωση είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον διαιτολόγο σας.

Επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας στην υγεία

Η παιδική παχυσαρκία έχει τόσο άμεσες όσο και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία, την ανάπτυξη και την ευεξία:

  • Άμεσες επιπτώσεις για την υγεία: Τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να έχουν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, όπως υψηλή χοληστερόλη ή υψηλή αρτηριακή πίεση. Σε ένα δείγμα με βάση τον πληθυσμό των νέων από 5 έως 17 ετών, το 70% των παχύσαρκων ατόμων είχαν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο.

Οι παχύσαρκοι έφηβοι είναι πιο πιθανό να έχουν προδιαβήτη, μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα δείχνουν έναν υψηλό κίνδυνο για την ανάπτυξη διαβήτη.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που είναι παχύσαρκοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα οστών και αρθρώσεων, άπνοια ύπνου, και κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα, όπως ο στιγματισμός, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η κατάθλιψη, η περιθωριοποίηση και η κακή εικόνα σώματος.

  • Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία: Τα παιδιά και οι έφηβοι που είναι παχύσαρκοι είναι πιθανότερο να είναι παχύσαρκοι και ως ενήλικες. Ως εκ τούτου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα υγείας των ενηλίκων, όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης τύπου 2, τα εγκεφαλικά επεισόδια, ορισμένα είδη καρκίνου, και οστεοαρθρίτιδα. Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για πολλούς τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του οισοφάγου, των νεφρών, του παγκρέατος, της χοληδόχου κύστης, του θυρεοειδούς, των ωοθηκών, του τραχήλου και του προστάτη, καθώς και πολλαπλό μυέλωμα και λέμφωμα του Χόντγκιν (Hodgkin).

Συμβουλές προς τους γονείς

  • Αγοράζετε μόνο υγιεινά τρόφιμα για το σπίτι. Όσο υπάρχουν τρόφιμα χαμηλής θρεπτικής αξίας, με πολλές θερμίδες στο ντουλάπι της κουζίνας και αν μάλιστα είναι και εύκολα προσβάσιμα από το παιδί, τόσο περισσότερο θα τα καταναλώνει.
  • Φροντίστε το παιδί σας να καταναλώνει τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως.
  • Προσπαθήστε το μεσημεριανό σας γεύμα να συνοδεύεται και από σαλάτα.
  • Προτιμήστε προϊόντα ολικής άλεσης.
  • Φροντίστε για την καλή ενυδάτωσή του. Το νερό δεν έχει θερμίδες!
  • Αποφύγετε τις μεγάλες μερίδες φαγητού. Το παιδί στη θέα ενός γεμάτου πιάτου αντιλαμβάνεται ότι αυτή είναι η μερίδα που πρέπει να καταναλώσει.
  • Αντικαταστήστε τα ανθυγιεινά πρόχειρα δεκατιανά, όπως π.χ. σοκολάτες, κρουασάν, τυρόπιτες, πατατάκια, αναψυκτικά κ.ο.κ. με άλλα, υγιεινά, όπως φρούτα της προτίμησης του παιδιού, τοστ από το σπίτι, παστέλι, ανάλατους ξηρούς καρπούς, φυσικούς χυμούς και γενικώς αυτού του τύπου τις τροφές. Επισημαίνετε πως είναι ουσιαστικό να τηρούνται τα παραπάνω.
  • Τα μικρά και συχνά γεύματα εκτός του ότι θα συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού του παιδιού, θα του παρέχουν και την κατάλληλη ενέργεια, ώστε να παραμένει δραστήριο και υγιές όλη μέρα.
  • Ένα πλήρες και υγιεινό πρωινό είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσει η μέρα του παιδιού σας!
  • Μην αφήνετε το παιδί σας να περνάει όλο του το απόγευμα μπροστά από μία οθόνη, διότι ο μεταβολισμός του αδρανεί κυριολεκτικά. Επιλέξτε από κοινού με το παιδί σας μια αθλητική δραστηριότητα ακόμη και στο σπίτι.

Να θυμάστε πώς οι γονείς αποτελούν πάντα πρότυπο για τα παιδιά τους. Υιοθετήστε και εσείς έναν υγιεινό τρόπο διατροφής αλλά και ζωής γενικότερα. Εν κατακλείδι, κύριος στόχος μας είναι η υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που προάγει την υγεία, όχι μόνο από το ίδιο το παιδί αλλά και από όλη την οικογένεια. Βασικά στοιχεία ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι οι κατάλληλες διατροφικές συνήθειες, η καθημερινή φυσική δραστηριότητα και οι επαρκείς ώρες ύπνου στα παιδιά. Για να πάψουν, επιτέλους, τα Ελληνόπουλα να είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη…

Πηγές

Centre for Disease Control and Prevention

 

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή Βιολόγος – Διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης