Σύνταξη άρθρου: Σύλβια Mάρκο
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Για τη μητέρα η στιγμή του θηλασμού θεωρείται μία από τις ωραιότερες στιγμές της ζωής της καθώς είναι μια ανεπανάληπτη και μοναδική στιγμή και για αυτήν και για το παιδί. Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες ο μητρικός θηλασμός έδειχνε να μπαίνει στο περιθώριο, πράγμα που προκάλεσε την κινητοποίηση και απλών πολιτών και δημοσίων και διεθνών φορέων. Αποκορύφωμα αυτών των κινητοποιήσεων είναι η Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού. Ας δούμε περί τίνος πρόκειται.

Η Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση του θηλασμού καθώς δίνεται σε όλους μας η ευκαιρία να ενημερωθούμε σωστά για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, τόσο για την ανάπτυξη και την επιβίωση του παιδιού, όσο και για την υγεία της μητέρας. Η Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού αποτελεί μια δράση που προωθείται σε παγκόσμιο επίπεδο έχοντας ως υποστηρικτές τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), τη UNICEF και την Παγκόσμια Συμμαχία για τον Μητρικό Θηλασμό (WABA). Η διεθνής κοινότητα καθιέρωσε τον εορτασμό της εβδομάδας αυτής στην Ελλάδα κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου. Το 2019, το σύνθημα που όρισε ήταν «Ενδυναμώνουμε τους γονείς, διεκολύνουμε τον θηλασμό». Για το 2020, το σύνθημα ήταν: «Γιατί το μητρικό γάλα είναι πολύτιμο για το μωρό». Το 2023 το θέμα της Εβδομάδας ήταν: «Θηλασμός και εργασία». Για το 2024 το θέμα της Εβδομάδας Μητρικού Θηλασμού έχει να κάνει με τον θηλασμό σε καταστάσεις κρίσεων, οι οποίες και εμποδίζουν τις γυναίκες να θηλάσουν. Έτσι, «Κλείνοντας το κενό: Υποστήριξη Θηλασμού για όλους».

Το 1990, εκπρόσωποι όλων των κρατών του κόσμου δήλωσαν ομόφωνα πως θα δράσουν υπέρ της αποκατάστασης του μητρικού θηλασμού, που είχε σχεδόν πλήρως αντικατασταθεί από το γάλα που διατίθεται στο εμπόριο για τις βρεφικές ηλικίες. Δύο χρόνια αργότερα, το 1992, καθιερώθηκε η Παγκόσμια Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού να εορτάζεται την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου. Πρώτος ο εορτασμός της ήταν το 1996.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως σε όλον τον κόσμο, έχει σημειωθεί πως όλο και λιγότερα παιδιά ηλικίας μικρότερης των έξι μηνών θρέφονται από το μητρικό γάλα. Είναι κατανοητό λοιπόν πως η αξία του εορτασμού της εβδομάδας αυτής είναι πολύ μεγάλη καθώς στοχεύει στην προώθηση αυτής της τόσο σπουδαίας για την υγεία, πράξης. Η ελάττωση του μητρικού θηλασμού παρουσιάστηκε διεθνώς κατά το 1950-1970 και μεγάλη ευθύνη για αυτήν είχαν όλοι οι επαγγελματίες υγείας καθώς και η ραγδαία ανάπτυξη και ευρεία κυκλοφορία των προϊόντων υποκατάστατων του γάλακτος.

Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τον μητρικό θηλασμό με το πρώτο εμβόλιο του ανθρώπου καθώς ενισχύει το ανοσοποιητικό του οργανισμού του παρέχοντάς του τα πρώτα αντισώματα ζωτικής σημασίας για την υγεία του.

Η σύσταση του μητρικού γάλατος είναι τέτοια ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες του νεογέννητου σε ενέργεια και σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, χωρίς ταυτόχρονα να επιβαρύνεται ο οργανισμός του.

Αναλύοντας τη σύσταση του μητρικού γάλατος παρατηρεί κανείς πως, ενώ προσφέρει 750 θερμίδες ανά λίτρο, όπως ακριβώς και το αγελαδινό, η αναλογία των κύριων θρεπτικών του συστατικών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) διαφέρει κατά πολύ συγκριτικά με άλλα γάλατα, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την πέψη και την απορρόφηση της τροφής από το νεογνό. Έτσι, το μητρικό γάλα υπερέχει σημαντικά όσον αφορά στην ποιοτική του σύσταση σε:

  • Πρωτεΐνες, γεγονός που το κάνει πολύ πιο εύπεπτο, βοηθώντας παράλληλα την καλύτερη ωρίμανση του γαστρεντερικού του συστήματος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο μητρικό γάλα περιέχονται σημαντικότατοι αμυντικοί παράγοντες και αντισώματα, οι οποίοι παρέχουν σημαντική άμυνα έναντι σε πολλές λοιμώξεις και παθογόνους οργανισμούς.
  • Λιπίδια, τα οποία βρίσκονται με τη μορφή γαλακτώματος και καλύπτουν τις ανάγκες του νεογνού για την έκλυση ενέργειας, για τη δομή του οστίτη και του νευρικού ιστού, για τη μεταφορά λιποδιαλυτών βιταμινών, για τη θερμορρύθμιση και για τη λειτουργία του εντερικού του σωλήνα. Η ποσότητα των λιπιδίων ανέρχεται σε 3-4 γρ. στα 100 κ. εκ. γάλακτος.
  • Υδατάνθρακες, ιδιαιτέρως σε λακτόζη, η οποία προάγει την καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και την προστασία και ωρίμανση του ανώριμου ακόμη γαστρεντερικού συστήματος του νεογνού. Συμβάλλει στην κινητικότητά του και στην απορρόφηση μετάλλων, ιδιαίτερα ασβεστίου. Η ποσότητά τους φτάνει έως 7-7,5 γρ. στα 100 κ. εκ. γάλακτος.
  • Ύδωρ. Στα 100 κ. εκ. γάλακτος τα 86-88 κ. εκ. είναι νερό, που αποτελεί και το διαλυτικό μέσο του γάλακτος και καλύπτει τις ανάγκες του νεογνού σε νερό.
  • Βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπου σε γενικές γραμμές παρέχει επαρκείς ποσότητες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ακόμη, αποτελεί σημαντική πηγή βιταμίνης Ε για το παιδί, αλλά κυρίως βιταμίνης D. Την ίδια στιγμή που το αγελαδινό γάλα συνήθως εμπλουτίζεται τεχνητά με βιταμίνη D, καθώς η περιεκτικότητά του σε αυτήν τη βιταμίνη δεν είναι επαρκής για τις ανάγκες του νεογνού. Η περιεκτικότητα  και των δύο γαλάτων σε σίδηρο είναι σχετικά χαμηλή. Η απορρόφηση όμως σιδήρου από το νεογέννητο είναι 49% από το μητρικό και λιγότερο από 1% από το αγελαδινό γάλα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη βιοδιαθεσιμότητα σε ψευδάργυρο που είναι υψηλότερη στο μητρικό γάλα, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό αφού ο ψευδάργυρος συμβάλλει στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος του μωρού.
  • Λευκώματα, τα οποία απορροφούνται και μεταβολίζονται από το βρέφος, για να καλύψουν τις ανάγκες του και προέρχονται από τη συνεχή και έντονη σύνθεση πρωτοπλάσματος. Η ποσότητα τους φτάνει το 1-1,5 γρ. στα 100 κ. εκ. γάλακτος.
  • Άλατα. Από αυτά κυριαρχεί το ασβέστιο που αν και βρίσκεται σε μικρή ποσότητα, 150- 250 mg στα 100 κ. εκ. γάλακτος, καλύπτει τις ανάγκες του νεογνού.

Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο μας: Η σύσταση του μητρικού γάλακτος

Είναι κατανοητό πως ο μητρικός θηλασμός αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη σωστή και υγιή ανάπτυξη του οργανισμού από τα πρώτα κιόλας βήματα. Το νεογνό θα πρέπει να θηλάζει μέσα στην πρώτη ώρα αφότου έρθει στη ζωή, προστατεύοντας έτσι τον εαυτό του από την πιθανότητα θανάτου. Στην πραγματικότητα, έχει σημειωθεί πως ο μητρικός θηλασμός είναι σε θέση να σώσει ετησίως τη ζωή σε περισσότερα από 823.000 παιδιά ηλικίας μικρότερης των πέντε ετών. Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και σε περιοχές όπου δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες υγείας καθώς ούτε πρόσβαση σε πόσιμο ή καθαρό νερό, ο μητρικός θηλασμός είναι σε θέση να παρέχει στο παιδί μια προσιτή πηγή τροφής που εγγυάται ασφάλεια και προστασία από τις ασθένειες. Παρόλα τα παραπάνω οφέλη, μόνο το 40% των παιδιών κάτω των έξι μηνών θηλάζουν.

Πολλές μητέρες δυστυχώς δεν είναι σε θέση να θηλάσουν επιτυχώς το παιδί τους. Οι λόγοι διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Ας πάμε να τους δούμε μαζί.

  • Η μειωμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
  • Η έλλειψη της σωστής καθοδήγησης από τους επαγγελματίες υγείας.
  • Η μειωμένη υποστήριξη κατά τη διάρκεια του θηλασμού από τους επαγγελματίες υγείας.
  • Η λήψη βρεφικού γάλατος – φόρμουλα ή άλλα υποκατάστατα από τα διάφορα μαιευτήρια με αποτέλεσμα να απομακρύνουν τη νέα μητέρα από τη φυσική πράξη του θηλασμού.

Είναι εμφανές λοιπόν πως ο θηλασμός αποτελεί ένα από τα πρώτα δικαιώματα του νεογνού καθώς αποτελεί για αυτό την πιο υγιεινή και θρεπτική τροφή που θα μπορούσε κάθε μητέρα να παρέχει στο βρέφος της, βοηθώντας το να επιβιώσει. Το μητρικό γάλα είναι διαθέσιμο σε κάθε βρέφος ανεξάρτητα από το εισόδημα της οικογενείας, τη γεωγραφική θέση που βρίσκεται, της φυλής και της θρησκείας.

Δεν είναι λίγες οι μελέτες που δίνουν έμφαση στην υψηλή ανταποδοτικότητα που έχει ο μητρικός θηλασμός στον τομέα της εκπαίδευσης και της εθνικής υγείας. Τι εννοούμε όμως με τον όρο «εθνική υγεία» και «εκπαίδευση»; Ας δούμε μαζί λοιπόν που βοηθά.

  • Στη βελτίωση των ποσοστών βρεφικής και παιδικής θνησιμότητας.
  • Στην ύψιστη και βέλτιστη εγκεφαλική ανάπτυξη του ατόμου.
  • Στη μακροχρόνια φοίτηση στο σχολείο σε χώρες με υψηλά ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου.
  • Στη μεγιστοποίηση του δείκτη νοημοσύνης.
  • Στην ανάπτυξη της ικανότητας μάθησης.

Όπως αναφέραμε νωρίτερα, ο θηλασμός υποβοηθά στην επιβίωση του ανθρώπινου είδους και ταυτόχρονα βοηθά το νεογνό στην προσαρμογή στην εξωμήτρια ζωή. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τον πρώτο θηλασμό με τη «σύνδεση» της ενδομήτριας με την εξωμήτρια ζωή. Πολλές επιστημονικές μελέτες περιγράφουν την εκπληκτική ικανότητα του νεογνού να αναζητεί τη θηλή της μητέρας του, ενώ αναρριχείται γυμνό στο σώμα της. Την προσπάθεια αυτή του νεογνού ενισχύει η ικανότητά του να αναγνωρίζει τη μυρωδιά της μητέρας του και να αναζητά την επαφή μαζί της συνεχώς.

Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο μας: Γιατί ο θηλασμός αποτελεί βασική ανάγκη για τον άνθρωπο;

Διαδικασία θηλασμού

Το γάλα τις πρώτες τρεις με τέσσερις ημέρες μετά τον τοκετό ή αλλιώς το «πρωτόγαλα» έχει διαφορετική σύσταση και όψη. Έχει περισσότερες θερμίδες, είναι πιο παχύρευστο και υποκίτρινο, με αποτέλεσμα οι διατροφικές ανάγκες του νεογνού να ικανοποιούνται πιο εύκολα με λιγότερη ποσότητα.

Ο θηλασμός αποτελεί μια «πράξη ζωής» και δεν μπορεί να διέπεται από κανόνες. Παρόλα αυτά αξίζει να μιλήσουμε για μερικές από τις βασικές αρχές θηλασμού ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα για έναν άνετο και αποτελεσματικό θηλασμό.

Ας δούμε λοιπόν μαζί βήμα βήμα τη διαδικασία θηλασμού.

  • Ποτέ δε θηλάζουμε το βρέφος ενώ είναι ανήσυχο και κλαίει. Θα πρέπει πρώτα να ηρεμήσει και στη συνέχεια να τοποθετηθεί στον μαστό της μητέρας του. Η κατάλληλη στιγμή θηλασμού είναι όταν το βρέφος έχει μόλις ξυπνήσει ή είναι έτοιμο να κοιμηθεί.
  • Όσον αφορά στη στάση της μητέρας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του θηλασμού, θα πρέπει να κάθεται αναπαυτικά, χωρίς να γέρνει προς το βρέφος, στηρίζοντας την πλάτη της.
  • Η μητέρα οφείλει να υποστηρίζει το κεφάλι του βρέφους από τον αυχένα, όσο αυτό θηλάζει, βοηθώντας το όχι μόνο να το στηρίζει αλλά και να το κατευθύνει προς τη θηλή του μαστού. Προσοχή! Δε φέρνει η μητέρα τον μαστό προς το βρέφος, αλλά το βρέφος προς τον μαστό.
  • Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην άμεση επαφή ή αλλιώς επαφή «κοιλιά με κοιλιά» του βρέφους και της μητέρας. Το σωματάκι του βρέφους θα πρέπει να είναι γυρισμένο προς τη μητέρα του.
  • Μεγάλης σημασίας είναι να έχει και το ύψος που θα πρέπει να βρίσκεται το βρέφος όσο είναι στην αγκαλιά της μητέρας του. Το ιδανικό ύψος είναι αυτό, όπου η μύτη του μωρού μπορεί και ακουμπά τη θηλή του μαστού. Πολλές μητέρες για να βοηθηθούν, τοποθετούν μαξιλάρια κάτω από τα χέρια τους ή κάτω από το μωρό τους.
  • Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούμε στη σωστή τοποθέτηση των δακτύλων στον μαστό κατά τη διαδικασία του θηλασμού. Ο αντίχειρας υποστηρίζει τον μαστό στην πάνω μεριά και τα υπόλοιπα τέσσερα δάκτυλα κάτω από αυτόν, δημιουργώντας το γράμμα C. Με αυτόν τον τρόπο το βρέφος μπορεί να πιάσει μεγαλύτερη επιφάνεια της θηλής.

Παρεμπόδιση μητρικού θηλασμού

Ναι, η Πολιτεία έχει προβλέψει και έχει νομοθετήσει για την προστασία της θηλαζούσης και τους παιδιού της. Υπάρχει λοιπόν ο νόμος 4316/2014. Ας τον δούμε.

« Παρεμπόδιση μητέρας που θηλάζει: Όποιος δηµόσια και κατά τρόπο που ενέχει απειλητικό ή υβριστικό ή προσβλητικό χαρακτήρα προφέρει οποιαδήποτε λέξη ή δηµιουργεί ήχο, ώστε να ακούγεται από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή προβαίνει σε χειρονοµία ή τοποθετεί οποιοδήποτε αντικείµενο ή διανέμει γραπτά κείμενα ή κείμενα με εικονογραφήσεις ή συμπεριφέρεται απρεπώς ή προβαίνει σε οποιαδήποτε άλλη πράξη με σκοπό να παρεμποδίσει μητέρα η οποία θηλάζει, είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες ευρώ (€3.000).»

Στόχος είναι η θέσπιση του αδικήματος της παρεμπόδισης του μητρικού θηλασμού σε δημόσιο χώρο. Αφορμή για την παραπάνω διάταξη φαίνεται να είναι διάφορα περιστατικά από θηλάζουσες μητέρες, οι οποίες έγιναν θύματα επικριτικής συμπεριφοράς από τους γύρω τους, γιατί θήλαζαν τα παιδιά τους σε δημόσιο χώρο.

Είναι γεγονός πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενθαρρύνει την πράξη του θηλασμού, καθώς όπως προαναφέραμε αποτελεί μια ευεργετική διαδικασία από την πρώτη μόλις ώρα ζωής του βρέφους έξω από την ασφάλεια του πλακούντα.

Ευεργετικές οι ιδιότητες του θηλασμού στα πρόωρα μωρά

Ευρέως γνωστό είναι επίσης πως ο θηλασμός κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό των μωρών που γεννήθηκαν πρόωρα, έχει θετική έκβαση για την υγεία τους και άμεσα και μακροπρόθεσμα.

Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έγιναν γύρω από τη διατροφή των παιδιών κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στη Μ.Ε.Θ. (Μονάδα Εντατικής Θεραπείας). Ερευνητές συνέλεξαν στοιχεία πάνω στη διατροφή τους, η οποία περιλάμβανε είτε γάλα σε σκόνη είτε μητρικό γάλα από τη μητέρα του ή από δωρήτρια. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα μωρά που η διατροφή τους περιλάμβανε μητρικό γάλα παρουσίασαν μεγαλύτερη *συνδετικότητα εγκεφάλου συγκριτικά με τα μωρά που τράφηκαν από άλλες πηγές. Είναι γεγονός λοιπόν πως οι μητέρες που γέννησαν πρόωρα θα πρέπει να ενθαρρύνονται να παρέχουν το μητρικό γάλα κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του μωρού τους καθώς έτσι συμβάλλουν σε μια υγιή εγκεφαλική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.

(*Συνδετικότητα εγκεφάλου: Ανατομικές συνδέσεις μεταξύ μεμονωμένων μονάδων του νευρικού συστήματος του εγκεφάλου)

Πλεονεκτήματα θηλασμού:

  • Η μητέρα ενδυναμώνει μέσω του θηλασμού το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους καθώς του διοχετεύει αντισώματα προστατεύοντάς το από λοιμώξεις.
  • Η πέψη γίνεται ευκολότερη χάρη στα γαλακτικά ένζυμα, καθώς επίσης επιτυγχάνεται η βέλτιστη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών.
  • Δεν έχει μικρόβια.
  • Η θερμοκρασία του είναι πάντοτε σωστή και ο χρόνος προετοιμασίας είναι μηδαμινός.
  • Συγκριτικά με το αγελαδινό γάλα, το μητρικό έχει μικρότερες πιθανότητες για την πρόκληση αλλεργιών.
  • Το μητρικό γάλα περιέχει «λακταλβουμίνη», η οποία έχει αντικαρκινική δράση καθώς εμποδίζει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
  • Όσα παιδιά θηλάζουν, έχουν λιγότερες πιθανότητες να καταλήξουν υπέρβαρα σε βάθος χρόνου.
  • Είναι η πιο οικονομική μέθοδος διατροφής καθώς είναι δωρεάν.

Πλεονεκτήματα τεχνητής διατροφής:

  • Οι γονείς μπορούν να υπολογίσουν ακριβώς την ποσότητα του γάλατος που προσλαμβάνει το μωρό.
  • Μπορούν και οι δύο γονείς να ταΐσουν το παιδί τους.

Είναι εμφανές από τα παραπάνω στοιχεία πως το μητρικό γάλα υπερισχύει της τεχνητής διατροφής καθώς τα πλεονεκτήματα της δεύτερης είναι λιγότερο σημαντικά από εκείνα του μητρικού θηλασμού.

Μειονεκτήματα θηλασμού:

  • Στην περίπτωση που η μητέρα πάσχει από παθήσεις όπως αυτή της ηπατίτιδας ή του AIDS, είναι πολύ μεγάλη η πιθανότητα να μεταδοθούν μέσω του θηλασμού στο νεογνό.
  • Εάν η μητέρα ακολουθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή, υπάρχει ο κίνδυνος να περάσουν στο γάλα της μητέρας και αυτά με τη σειρά τους μέσω του θηλασμού στο βρέφος.

Μειονεκτήματα τεχνητής διατροφής:

  • Δεν είναι λίγα τα μικρόβια που υπάρχουν στις συσκευές παροχής γάλατος, και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος μεταφοράς μικροβίων στο βρέφος από την πιπίλα ή από το μπουκάλι.
  • Έχουν σημειωθεί έντονοι κολικοί λόγω της τεχνητής διατροφής.
  • Κοστίζει.
  • Χρειάζεται χρόνος προετοιμασίας.

Για ακόμη μία φορά, είναι ολοφάνερο πως ο θηλασμός υπερέχει σε σχέση με την τεχνητή διατροφή. Πέρα από την προστασία που προσφέρει στο μωρό από τις διάφορες ασθένειες και την πλούσια παροχή θρεπτικών συστατικών, ο θηλασμός υποστηρίζει την ανάπτυξη μιας δυνατής σχέσης μεταξύ της μητέρας και του παιδιού. Το μωρό, μέσω της άμεσης επαφής με τη μητέρα, βιώνει την ασφάλεια και τη «μητρική ζεστασιά», που είναι απαραίτητη καθώς για εννέα μήνες ζούσε μέσα στο σώμα της βιώνοντας κάθε αλλαγή της μητέρας του, όπως είναι αυτές των χτύπων της καρδιάς και των συναισθημάτων.

Συγκριτικός πίνακας

Μητρικό γάλα Αγελαδινό γάλα Υποκατάστατο γάλακτος
Βακτηρίδια Απουσία Πιθανή παρουσία Πιθανή παρουσία,

εάν αναμειχθεί
Αντισώματα Παρουσία  Απουσία Απουσία
Αυξητικοί

παράγοντες

 Παρουσία Απουσία Απουσία
Πρωτεΐνες Ακριβής ποσότητα

εύπεπτο

 Παραπάνω

ποσότητα

δύσπεπτο

 Μερικώς σωστή ποσότητα
Λίπη Αρκετά

λιπαρά οξέα

 Έλλειψη των απαραίτητων

λιπαρών οξέων

 Έλλειψη των απαραίτητων

λιπαρών οξέων
Σίδηρος Μικρή ποσότητα

εύκολο στη  πέψη

 Μικρή ποσότητα

δύσπεπτο

 Επιπλέον προστιθέμενος

δύσπεπτο
Βιταμίνες Αρκετές Όχι αρκετή ποσότητα από

βιταμίνη Α και C

 Προστίθενται επιπλέον
Νερό Αρκετό Χρειάζεται επιπλέον

χορήγηση

Μπορεί να χρειαστεί

επιπλέον χορήγηση

Περιπτώσεις όπου ο θηλασμός είναι αδύνατος

Φυσικά υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου η μητέρα δεν είναι σε θέση να θηλάσει. Δυστυχώς σε αυτές τις περιπτώσεις η μητέρα δεν έχει άλλη επιλογή πέρα από το να καταφύγει στη λύση της τεχνητής διατροφής. Ας δούμε σε ποιες περιπτώσεις ο θηλασμός καθίσταται δύσκολος ή αδύνατος.

  • Στην περίπτωση που το μωρό έχει γεννηθεί πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο, δεν έχει καταφέρει να αναπτύξει τις θηλαστικές και καταποτικές κινήσεις, που απαιτούνται έτσι ώστε να μπορέσει να θηλάσει.
  • Υπάρχουν μητέρες που ανατομικά δεν μπορούν να θηλάσουν. Τέτοια περίπτωση είναι όταν η μητέρα έχει εισέχουσες θηλές, γεγονός που καθιστά δύσκολο στο μωρό να πάρει το στήθος της μητέρας του. Παρόλα αυτά υπάρχουν οδηγίες που δίνονται από τους επαγγελματίες υγείας με αποτέλεσμα να μπορέσει να επιτευχθεί ο θηλασμός.
  • Όσες μητέρες έχουν έρθει αντιμέτωπες με τον καρκίνο βρίσκονται επίσης στην κατηγορία των γυναικών που δυσκολεύονται να θηλάσουν. Τα φάρμακα της χημειοθεραπείας απαγορεύουν στη μητέρα να θηλάσει.
  • Γενικότερα οι μητέρες που ακολουθούν κάποια φαρμακευτική αγωγή απαγορεύεται να θηλάσουν καθώς είναι πολύ μεγάλη η πιθανότητα να περάσουν τα φάρμακα στο μητρικό γάλα.
  • Όσες μητέρες έχουν προσβληθεί από τον ιό του AIDS ή πάσχουν από ηπατίτιδα ανήκουν επίσης στις γυναίκες που δεν επιτρέπεται να θηλάσουν.
  • Η μαστίτιδα είναι μια τρομερά επίπονη νόσος για τη μητέρα, και τις γυναίκες γενικότερα, που την αναγκάζει να διακόψει το θηλασμό. Παρόλα αυτά μπορεί να ξεκινήσει ξανά μόλις το στήθος της βελτιωθεί.

Οφέλη θηλασμού για τη μητέρα

Αναφέραμε πολλές φορές παραπάνω πως ο θηλασμός αποτελεί μια πολύ ευχάριστη στιγμή και γενικότερα διαδικασία για τη μητέρα. Σε αυτό το σημείο είναι καλό να αναφέρουμε και άλλους λόγους για τους οποίους είναι χρήσιμος.

  • Κατά τη διάρκεια του θηλασμού η πιθανότητα για εγκυμοσύνη είναι πολύ μικρή καθώς αναστέλλει την ωορρηξία.
  • Το μέγεθος του στήθους δεν επηρεάζεται.
  • Μέσω της διαδικασίας του θηλασμού, η λεχώνα είναι σε θέση να χάσει τα κιλά που έβαλε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
  • Κατά τις βραδινές ώρες ο θηλασμός είναι πιο εύκολος συγκριτικά με την τεχνητή διατροφή όπου πρέπει η μητέρα να σηκωθεί και να ετοιμάσει το μπιμπερό του μωρού.

Μία πολύ συνηθισμένη και εύλογη απορία της νέας μητέρας είναι εάν η ποσότητα γάλατος που έχει επαρκεί για τη σωστή θρέψη του μωρού της. Ο σωστότερος τρόπος να σιγουρευτεί κάποιος ότι επαρκεί το γάλα που παρέχει η μητέρα είναι η παρακολούθηση της αύξησης του βάρους. Στην περίπτωση που το μωρό αυξάνει το βάρος του ικανοποιητικά τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. Οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τα παρακάτω:

  • Θα πρέπει να τρέφονται κανονικά και να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και όχι να καταφεύγουν σε διάφορες δίαιτες του εμπορίου.
  • Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μειώνει την ποσότητα του γάλατος του παράγουν.
  • Το άγχος και η στεναχώρια είναι επίσης δύο σημαντικοί λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν στη μείωση της ποσότητας του γάλατος.
  • Η παραγωγή του γάλατος αυξάνεται όσο περισσότερο θηλάζει η μητέρα.

Προτάσεις για την ενίσχυση του θηλασμού

Δράσεις των επαγγελματιών υγείας

  • Περισσότερα νοσοκομεία μπορούν να ακολουθήσουν τις συστάσεις της UNICEF/ Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για Φιλικά προς τα Βρέφη Νοσοκομεία.
  • Να βελτιωθεί η εκπαίδευση στη γαλουχία των επαγγελματιών υγείας που φροντίζουν γυναίκες και τα παιδιά τους.

Κινήσεις πολιτικών για την κοινωνία

  • Να ενισχυθούν προγράμματα που παρέχουν υποστήριξη από μητέρα σε μητέρα και συμβουλευτική.
  • Να χρησιμοποιηθούν σύλλογοι και οργανισμοί, για να προωθήσουν και να υποστηρίξουν τον μητρικό θηλασμό.
  • Να υποστηριχθούν μικροί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που προωθούν τον μητρικό θηλασμό.
  • Να επιβληθεί η συμμόρφωση με τον Διεθνή Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος.
  • Να αυξηθεί η χρηματοδότηση για την προώθηση της έρευνας σχετικά με τον μητρικό θηλασμό. Η σωστή έρευνα δίνει και τις σωστές κατευθύνσεις για την επίλυση των προβλημάτων.

 

Πηγές

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή Βιολόγος – Διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρική

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης