Σύνταξη άρθρου: Ευγενία Γεωργακοπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Τι είναι ο ύπνος

Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση για τα πλάσματα που διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα. Χαρακτηρίζεται από μείωση αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα φαίνεται να υπολειτουργεί και να ηρεμεί, να μην αντιδρά σε εξωτερικά ερεθίσματα.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για τη σημασία του για το σώμα:

  • νευρολογική: αναδιοργάνωση της συναπτικής λειτουργίας του εγκεφάλου,
  • ενεργειακή: εξοικονόμηση ενέργειας (κατανάλωση μόνο κατά 10%),
  • οικολογική: τα ζώα έχουν μειωμένες ανάγκες σε νερό, τροφή και ασφάλεια, λόγω ακινησίας.

Τα άτομα, που δεν κοιμούνται τόσο, ώστε να ξεκουραστεί ο οργανισμός, συχνά αντιμετωπίζουν την επόμενη μέρα νύστα και αδιαθεσία. Ο ύπνος είναι αναγκαία διαδικασία, καθώς αν κάποιος δεν κοιμηθεί επί σειρά ημερών εμφανίζει συμπτώματα πέραν της κούρασης, όπως να έχει ψευδαισθήσεις, καθώς είναι ξύπνιος και να φτάσει σε επιπτώσεις και επιπλοκές που οδηγούν ακόμη και στον θάνατο.

Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για τα παιδιά και βοηθά στη σωματική, ψυχική και πνευματική τους ευεξία. Κατά τη διάρκεια του ύπνου γίνεται η έκκριση ορμονών που συμβάλλουν στο μεγάλωμα ενός παιδιού. Επομένως η εξασφάλιση ικανοποιητικού ύπνου για ένα παιδί αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες της ανατροφής του. Η ώρα του ύπνου σε συνδυασμό με την ώρα του φαγητού πλαισιώνουν το καθημερινό πρόγραμμα ενός παιδιού. Η υιοθέτηση σταθερών συνηθειών πριν τον ύπνο, η λεγόμενη «ιεροτελεστία του ύπνου» αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για έναν ποιοτικό και ήρεμο ύπνο για το παιδί αλλά και για τους γονείς.

Σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει περισσότερο το τοπίο αλλά και να υπογραμμίσει τη σημασία του επαρκούς ύπνου στη ζωή μας, το Αμερικανικό Ίδρυμα για τον Ύπνο, εξέδωσε νέα, επικαιροποιημένη οδηγία που αφορά στις συνιστώμενες ώρες ύπνου ανά ηλικία.

Η νέα οδηγία αντανακλά τη σημασία της ηλικίας στο μοτίβο του ύπνου, καθώς οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι ανάγκες μας για ξεκούραση μεταβάλλονται σημαντικά με την πάροδο των ετών.

Στον πίνακα που ακολουθεί, θα δείτε ποια είναι η νέα οδηγία και πώς διαφοροποιείται από την προηγούμενη.

Ηλικία

Νέα οδηγία

(ώρες)

 Παλιά οδηγία

(ώρες)
Νεογέννητα 0-3 μηνών 14-17 12-18
Βρέφη 4-11 μηνών 12-15 14-15
Νήπια 1-2 ετών 11-14 12-14
Παιδιά 3-5 ετών 10-13 11-13
Παιδιά 6-13 ετών 9-11 10-11
Έφηβοι 14-17 ετών 8-10 8,5-9,5
Νεαροί ενήλικες 18-25 7-9 (Νέα κατηγορία)
Ενήλικες 26-64 ετών 7-9 7-9
Ενήλικες 65+ 7-8 (Νέα κατηγορία)

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η οδηγία είναι ενδεικτική, καθώς ο ύπνος που χρειάζεται καθένας από εμάς είναι υπόθεση προσωπική. Εάν ένας νεαρός ενήλικας μπορεί να λειτουργήσει αποδοτικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας με 6 ή 6,5 ώρες ύπνου, τότε τόσο ύπνο χρειάζεται και δεν απαιτείται να κοιμάται παραπάνω.

Η μελέτη του ύπνου

Ο ύπνος είναι μια κατάσταση του σώματος. Η αξία του είναι τόσο μεγάλη, που συμποσείται με την αναπνοή και τη διατροφή. Τις τελευταίες δεκαετίες ο ύπνος αποτελεί στη χώρα μας αντικείμενο κλινικής μελέτης από πολύ σοβαρά ιδρύματα, οργανισμούς και νοσοκομεία. Τα συμπεράσματα αυτών των μελετών χρησιμεύουν στην κατανόηση των λειτουργιών του ανθρωπίνου σώματος, στην αντιμετώπιση και ίαση ασθενειών και παθήσεων, διαταραχών ύπνου, απνοιών κατά τον ύπνο, στη βελτίωση της καθημερινής μας ζωής. Ας παραθέσουμε λοιπόν αυτά τα ιδρύματα. Αρκεί να μπει κανείς στις ιστοσελίδες τους και θα λάβει πάρα πολλές και έγκυρες πληροφορίες για το πώς μπορεί να διαχειριστεί τα θέματα του ύπνου του. Ας δούμε μερικές:

Όσον αφορά στα παιδιά και στους εφήβους πληροφορίες μπορεί να βρει κανείς σε πολλές μονάδες των νοσοκομείων παίδων, δημόσιων και ιδιωτικών και φυσικά να ζητήσει βοήθεια για όποιο πρόβλημα υπάρχει. Παραθέτουμε ενδεικτικά την ιστοσελίδα του Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης για γνώσεις και πληροφόρηση.

Το να κοιμηθεί σωστά ένα παιδί επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες: κληρονομικότητα, υγεία, ηρεμία και καλές σχέσεις στο σπίτι, σωστή διαρρύθμιση των χώρων και της φωτεινότητας του σπιτιού, τακτικές ώρες ύπνου, ρουτίνα στην καθημερινότητα. Σε προηγούμενο άρθρο μας, της διατροφολόγου κυρίας Αναστασίας Γερογιάννη, με τίτλο «Ύπνος: ο καλύτερος φίλος του παιδιού», είχαμε αναφερθεί και στη σημασία της διατροφής του παιδιού για τον ύπνο.

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή βιολόγος διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης