Σύνταξη άρθρου: Χριστίνα – Μαρίνα Κακλαμάνη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Τα βιβλία αποτελούν ένα βασικό εργαλείο στη μάθηση και στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού μια και ο κύριος στόχος του βιβλίου είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ανάγνωσης και της γραφής. Πώς όμως θα παρακινήσουμε τα παιδιά να ασχοληθούν με το βιβλίο; Πώς θα προσελκύσουμε το ενδιαφέρον τους; Επιπλέον ποια βιβλία να επιλέξουμε για αυτά; Πολλά τα ερωτήματα και πολλές οι απαντήσεις. Ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για τον σκοπό αυτό είναι η ύπαρξη βιβλιοθήκης στο σχολείο και στο σπίτι αλλά και, κυρίως, η σωστή της οργάνωση. Να σημειωθεί πως μια ανοργάνωτη ή άσχημα οργανωμένη βιβλιοθήκη επιτυγχάνει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά!

Η διαμόρφωση της πρώτης βιβλιοθήκης του παιδιού οφείλει να παρέχει σε αυτό πλούσιο και ποικίλο έντυπο υλικό, ώστε να δημιουργεί πολλές ευκαιρίες για ανάγνωση και γραφή. Μια πλούσια βιβλιοθήκη προκαλεί ερεθίσματα στα παιδιά, είναι ελκυστική σε αυτά και προκαλεί την πρόθυμη και αυθόρμητη συμμετοχή των μικρών μας φίλων. Επομένως, τόσο οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο όσο και οι γονείς στο σπίτι πρέπει να το λαμβάνουν αυτό υπόψη τους, όταν αποφασίζουν να οργανώσουν μία βιβλιοθήκη. Μερικά από τα ερωτήματα που έχουμε στο μυαλό μας λοιπόν κατά τη διαμόρφωσή της πρέπει να είναι τα εξής:

Πού πρέπει να βρίσκεται η βιβλιοθήκη και πώς πρέπει να είναι ο χώρος, στον οποίο το παιδί διαβάζει βιβλία;

Η βιβλιοθήκη καλό θα ήταν να βρίσκεται σε ένα φωτεινό σημείο στο δωμάτιο, αλλά και σ’ ένα ήσυχο μέρος στη σχολική αίθουσα, για να μην αποσπάται η προσοχή κατά το διάβασμα. Επιπλέον, η βιβλιοθήκη στην τάξη πρέπει να είναι ορατή, να έχουν πρόσβαση όλα τα παιδιά και να είναι ελκυστικά φτιαγμένη. Ο χώρος, όπου το παιδί διαβάζει το βιβλίο, οφείλει να είναι άνετος. Αυτό θα επιτευχθεί με το να τοποθετήσουμε στο πάτωμα μια μοκέτα, για να απορροφούνται οι θόρυβοι. Επίσης, θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε μαξιλάρια ή και έναν μικρό καναπέ.

Ποιος είναι ο κατάλληλος αριθμός βιβλίων σε μια βιβλιοθήκη;

Δεν υπάρχει ορισμένος αριθμός βιβλίων για μια βιβλιοθήκη. Όσο πιο πολλά βιβλία, τόσο το καλύτερο. Ωστόσο, όμως, σε μια σχολική τάξη, ο αριθμός των βιβλίων πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον σε πέντε με έξι βιβλία για κάθε παιδί. Αν δεν υπάρχει αρκετός χώρος για την τοποθέτηση τόσων βιβλίων, τότε καλό θα ήταν να τοποθετήσουμε ορισμένα από αυτά και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα βιβλία αυτά να ανανεωθούν. Όμως ποτέ δεν ξεχνάμε να επαναφέρουμε τα «παλιά» βιβλία, γιατί έτσι αναπτύσσεται και πάλι το ενδιαφέρον των παιδιών. Επομένως, η κατάλληλη τακτική είναι η ανανέωση, αλλά και ο εμπλουτισμός της βιβλιοθήκης με νέα βιβλία.

Πώς πρέπει να τοποθετούνται τα βιβλία στη βιβλιοθήκη;

Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους τοποθετούμε τα βιβλία στη βιβλιοθήκη. Ο πρώτος και ο πιο συνηθισμένος είναι με τη ράχη προς τα έξω. Ο δεύτερος είναι με το εξώφυλλο προς τα έξω. Ο δεύτερος αυτός τρόπος βοηθά τα παιδιά να εστιάσουν στον τίτλο, στον συγγραφέα και να απολαύσουν το εξώφυλλο.Όσον αφορά για τα βιβλία των πιο μικρών παιδιών είθισται η βιβλιοθηκάριος να κολλάει μια ασπρόμαυρη φωτοτυπία του εξώφυλλου στο πίσω μέρος του βιβλίου. Εκεί οι μικροί μαθητές μπορούν να γράφουν πρόσθετες πληροφορίες και εντυπώσεις από την ανάγνωση του βιβλίου καθώς και στοιχεία βιβλιοθηκονομίας της σχολικής τους βιβλιοθήκης. Αυτός είναι και ένας καλός τρόπος να εξοικειωθούν τα παιδιά με την έννοια της οργάνωσης, όπως στο ότι η ασπρόμαυρη φωτοτυπία τα βοηθά να επανατοποθετήσουν το βιβλίο στη σωστή θέση.

Τι είδους βιβλία πρέπει να έχει μια βιβλιοθήκη;

Καλό είναι να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή ποικιλία βιβλίων. Τα παιδιά πρέπει να έρθουν σε επαφή με όλα τα είδη βιβλίων. Επομένως, η βιβλιοθήκη μπορεί να περιλαμβάνει μεγάλα και μικρά βιβλία. Για παράδειγμα, παραμύθια, βιβλία γνώσεων, παιδικές εγκυκλοπαίδειες, ή ιστορικά βιβλία, μυθιστορήματα, βιογραφίες κ.ά. . Αξίζει να σημειωθεί ότι τα εικονογραφημένα βιβλία προσελκύουν πολύ τα παιδιά. Και τα μικρά και τα μεγάλα.

Πώς ταξινομούμε τα βιβλία;

Τα βιβλία ταξινομούνται θεματικά. Για να εντοπίζουν τα παιδιά τις θεματικές ενότητες θα βοηθούσε η κωδικοποίησή τους με χρωματιστές ετικέτες.

Τι άλλο χρειάζεται μια βιβλιοθήκη;

Μια σωστά οργανωμένη βιβλιοθήκη χρειάζεται οπωσδήποτε και τον υπολογιστή της καθώς και CD (σι – ντι) από διάφορα παραμύθια ή αναγνώσεις λογοτεχνικών βιβλίων, αν κι όλα υπάρχουν στο διαδίκτυο πλέον. Χρήσιμο εργαλείο αποτελούν και οι εφαρμογές καταγραφής φωνής (μαγνητόφωνο), προκειμένου τα παιδιά να ηχογραφούν τον εαυτό τους, καθώς διαβάζουν ή διηγούνται με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο μια προσωπική ιστορία. Στη συνέχεια, έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν τον εαυτό τους, να σχολιάσουν όσα είπαν με έναν ενήλικα, τον εκπαιδευτικό ή το γονέα, και έτσι να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο αλλά και να γράψουν σχόλια ή μια δική τους συνέχεια της ιστορίας, που διάβασαν.

Επίλογος

Με αυτό τον τρόπο οργανώνεται μια παιδική/εφηβική βιβλιοθήκη. Στην οργάνωση βασικό είναι να συμμετέχουν και τα ίδια τα παιδιά, ώστε να αποκτήσουν τη σπίθα για τη μάθηση, αλλά είναι και μία καλή αφορμή, ώστε γονείς και εκπαιδευτικοί, να μπορούν να συζητήσουν με τα παιδιά για τους κανόνες χρήσης του βιβλίου, το ίδιο το βιβλίο, τη γνώση γενικότερα.

Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς είναι τα πρόσωπα που θα χτίσουν και θα ορίσουν την καλή σχέση του παιδιού με το βιβλίο. Όταν το παιδί βλέπει τον γονιό να διαβάζει βιβλία και εφημερίδες αλλά και να του διαβάζει, δεν γίνεται παρά να αγαπήσει και εκείνο το βιβλίο. Έτσι αναπτύσσεται μια σχέση αληθινής αγάπης, μια σχέση ζωής με το βιβλίο. Μια σχέση με την ουσία της γνώσης.

 

Πηγή

Τάφα, Ε. (2011). Ανάγνωση και γραφή στην προσχολική εκπαίδευση. Αθήνα: Πεδίο.

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος

 

Χριστίνα – Μαρίνα Κακλαμάνη

Νηπιαγωγός