Σύνταξη άρθρου: Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Μερικές από τις αγαπημένες αναμνήσεις των σχολικών χρόνων ενός ανθρώπου είναι οι σχολικές εκδρομές. Είτε μονοήμερες είτε πολυήμερες, είτε σε μουσεία είτε σε πάρκα, ήταν ένα πολυαναμενόμενο γεγονός για όλους τους μαθητές. Όλοι το βλέπαμε ως μια μέρα χωρίς μαθήματα, μια μέρα τελείως διαφορετική και ξεχωριστή, που ερχόταν να κάτσει σαν βάλσαμο στις παιδικές ψυχές μας και να μας «ταρακουνήσει». Τι ισχύει όμως για αυτές τις σχολικές εκδρομές από πλευράς νόμου και προϋποθέσεων οργάνωσής τους;

Ορισμός

Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς πραγματοποιούνται από τα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σχολικές δράσεις εκτός σχολείου:
α) ημερήσιες εκπαιδευτικές εκδρομές
β) διδακτικές επισκέψεις, μετακινήσεις στο πλαίσιο πολιτιστικών δράσεων, εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων επιστημονικού περιεχομένου κ.λπ.
γ) εκπαιδευτικές επισκέψεις ή έξοδοι σε κοντινή απόσταση από το σχολείο, περιορισμένης χρονικής διάρκειας (το πολύ 2 διδακτικών ωρών)
δ) επισκέψεις στη Βουλή των Ελλήνων
ε) μετακινήσεις μαθητών και μαθητριών και συνοδών εκπαιδευτικών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ανταλλαγών και της φιλοξενίας ειδικών φορέων, και

στ) επισκέψεις σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Ο αριθμός των εκδρομών και οι προϋποθέσεις τους

Με εξαίρεση τις ημερήσιες εκπαιδευτικές εκδρομές, υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των ανωτέρω δράσεων. Οι περιπτώσεις (β), (δ), (ε) και (στ) δεν μπορούν να υπερβαίνουν, αθροιζόμενες, τις εννέα (9) ανά διδακτικό έτος. Από την άλλη, στην περίπτωση (γ) δεν μπορούν οι δράσεις να είναι πάνω από έξι (6). Όλες οι παραπάνω εξωσχολικές δράσεις πραγματοποιούνται κατά τις εργάσιμες ημέρες, εκτός και αν πρόκειται για σχολικές αθλητικές δραστηριότητες, οπότε και είναι δυνατό να γίνουν Σαββατοκύριακο.

Για τις δράσεις που πραγματοποιούνται εκτός σχολείου και με μετακίνηση των μαθητών από το σχολείο, απαιτείται η έγγραφη σύμφωνη γνώμη των γονέων και κηδεμόνων τους για τη συμμετοχή των μαθητών σε αυτές. Οι μαθητές και μαθήτριες που δεν παίρνουν μέρος στις εν λόγω δράσεις δεν προσέρχονται στο σχολείο ή αποχωρούν από το σχολείο με συνοδεία των γονέων/ κηδεμόνων τους και τους καταχωρίζεται μία δικαιολογημένη απουσία.

Φυσικά, όταν οργανώνονται οι όποιες σχολικές δράσεις και διδακτικές επισκέψεις, απαιτείται η συμμετοχή των 2/3 των μαθητών του τμήματος που συμμετέχει σε αυτές. Εξαίρεση αποτελεί, πάλι, η ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή, για την οποία απαιτείται συμμετοχή του εβδομήντα τοις εκατό (70%) του συνόλου των μαθητών/τριών των τάξεων για τις οποίες οργανώνεται η ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή.

Ως προς την επίσημη ασφάλιση των μαθητών και μαθητριών κατά τη διάρκεια μια εκδρομής, η νομοθεσία ορίζει ότι σε εκδρομές που απαιτείται διανυκτέρευση και οι οποίες οργανώνονται μέσω ταξιδιωτικού πρακτορείου είναι υποχρεωτική η ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης Διοργανωτή Ταξιδίων/Ταξιδιωτικού – Τουριστικού Γραφείου και συνιστάται στα σχολεία να ζητούν και την πρόσθετη προαιρετική ασφάλιση, που καλύπτει τα έξοδα σε περίπτωση ατυχήματος ή ασθένειας. Ακόμα, σε μια πιο ειδική περίπτωση, όπως είναι μια εκδρομή στο εξωτερικό, είναι απαραίτητη η ασφαλιστική κάλυψη των συνοδών εκπαιδευτικών, των μαθητών και μαθητριών για τη διάρκεια του ταξιδιού και της διαμονής και απαιτείται η έκδοση Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλισης Ασθένειας (Ε.Κ.Α.Α.), αν πρόκειται για μετακινήσεις σε χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την έκδοση αυτής της κάρτας, οι εκπαιδευτικοί απευθύνονται στην αρμόδια ασφαλιστική υπηρεσία για τους ίδιους. Για τους μαθητές και μαθήτριες θα πρέπει να μεριμνήσουν έγκαιρα οι γονείς/κηδεμόνες τους, απευθυνόμενοι στον δικό τους ασφαλιστικό τους φορέα.

Οργάνωση και συνοδεία

Όπως είναι κατανοητό, οι εκδρομές επιλέγονται και οργανώνονται από τους δασκάλους του σχολείου, τον Σύλλογο Διδασκόντων δηλαδή. Όσον αφορά από τις ημερήσιες εκπαιδευτικές εκδρομές μέχρι και τις επισκέψεις, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ανταλλαγών και φιλοξενίας ειδικών φορέων στο εσωτερικό, η απόφαση λαμβάνεται από τον Σύλλογο. Η απόφαση αυτή υποβάλλεται στην οικεία Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για ενημέρωση, ο προϊστάμενος της οποίας δύναται να διατυπώνει παρατηρήσεις και προτάσεις, οι οποίες δε δεσμεύουν όμως τη σχολική μονάδα. Αντίθετα, οι επισκέψεις στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ανταλλαγών και φιλοξενίας ειδικών φορέων στο εξωτερικό πραγματοποιούνται με απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Όσο αφορά στη συνοδεία των μαθητών και μαθητριών, κάτι άγνωστο στον περισσότερο κόσμο είναι ότι στην ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή, στις διδακτικές επισκέψεις κ.ο.κ. μπορούν να συμμετάσχουν και οι γονείς/κηδεμόνες των μαθητών και μαθητριών, με δική τους δαπάνη φυσικά, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων. Σε κάθε περίπτωση, την ευθύνη για την οργάνωση των ημερήσιων εκδρομών και την επιτήρηση των μαθητών και μαθητριών που μετακινούνται, έχουν οι συνοδοί εκπαιδευτικοί.

Ο αριθμός των συνοδών εκπαιδευτικών, αλλά και η ειδικότητά τους, εξαρτάται από το είδος της σχολικής εκδρομής. Αν, για παράδειγμα, πρόκειται για αθλητικές δραστηριότητες, ορίζεται εκπαιδευτικός κλάδου ΠΕ11, δηλαδή ένας γυμναστής/στρια, και επιπλέον ένας/ μία εκπαιδευτικός, όπου κρίνεται απαραίτητο. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τηρείται η αναλογία τουλάχιστον ένας/μία (1) εκπαιδευτικός ανά είκοσι πέντε (25) μαθητές και ένας/μία (1) επιπλέον εκπαιδευτικός.

Διαφορές με τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Όλα τα παραπάνω ισχύουν για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, που περιλαμβάνει τα Γυμνάσια και Λύκεια, έχει πολλά κοινά στοιχεία όπως την αναλογία ένας/μία (1) συνοδός εκπαιδευτικός ανά είκοσι πέντε (25) μαθητές/τριες ή την απαραίτητη συμμετοχή του 70% της τάξης για την πραγματοποίηση εκδρομής. Παρόλα αυτά, υπάρχουν λίγες διαφορές.

Αρχικά, αναφέρεται ο «σχολικός περίπατος», μια οργανωμένη από το σχολείο μετάβαση (ιδανικά πεζή) όλων των μαθητών/μαθητριών σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τη σχολική μονάδα και μπορούν να πραγματοποιηθούν μέχρι πέντε (5) στη διάρκεια του διδακτικού έτους. Επίσης, υπάρχουν διαφορές ως προς τον αριθμό των εκδρομών. Ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή πραγματοποιείται μόνο μία (1), χωρίς διανυκτέρευση, και το ίδιο ισχύει για εκπαιδευτική επίσκεψη στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Από την άλλη, διδακτικές επισκέψεις σε χώρους επιστημονικής, ιστορικής κ.λπ. αναφοράς, μπορούν να οργανωθούν μέχρι και εννέα (9)!

Μια ακόμη, γνωστή σε όλους, διαφορά είναι η ύπαρξη μίας πολυήμερης εκδρομής, κάτι που δεν συνηθίζεται στο δημοτικό, αν και επιτρέπεται για τα προσφερόμενα προγράμματα των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Επίλογος

Οι σχολικές εκδρομές είναι μερικές από τις καλύτερες στιγμές της σχολικής χρονιάς για τα παιδιά και για τους εκπαιδευτικούς, αν και για τους τελευταίους είναι συχνά από τις πιο κουραστικές και με βαριά ευθύνη! Σε μεγάλες πόλεις υπάρχει πληθώρα επιλογών για τους εκπαιδευτικούς-οργανωτές, ειδικά για διδακτικές επισκέψεις σε μουσεία και θέατρα, γιατί αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάνε οι μεγάλοι, είναι ότι οι σχολικές εκδρομές πρέπει να έχουν παιδευτικό και μορφωτικό χαρακτήρα. Εννοείται και τα παιδιά θα πάνε και τις πιο ξέγνοιαστες ημερήσιες εκδρομές τους σε πάρκα, για παράδειγμα. Όμως οι πιο σημαντικές είναι αυτές που θα ανοίξουν τους ορίζοντές τους και τον νου τους σε νέα, πρωτόγνωρα για αυτά ζητήματα!

Πηγές

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος

 

Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Δασκάλα

 

Τάσσος Κυρίκος

Μαθηματικός