Οι βαθμοί του πρώτου τριμήνου στο Δημοτικό σχολείο. Η ώρα της πρώτης αξιολόγησης

Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Επιμέλεια άρθρου: Περίανδρος Καράλης

Έφτασε η ώρα για τους βαθμούς του α’ τριμήνου στο δημοτικό. Κυριαρχούν, φυσικά, η αγωνία του μαθητή και το αναμενόμενο άγχος των γονιών. Ας μην ξεχνάμε πως έχουν προηγηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του τριμήνου «σκληρές» διαπραγματεύσεις/απειλές/υποσχέσεις/παρακάλια/ελιγμοί του τύπου: εφόσον οι βαθμοί σου…, αν τα καταφέρεις…, αν προσπαθήσεις…, είσαι έξυπνος/η, γιατί παιδί μου δε διαβάζεις;…, από σένα εξαρτάται…, λοιπόν θα κάνουμε την εξής συμφωνία… και όλα τα παρεμφερή και συμπαραμαρτυρούντα. Από την πλευρά του εκπαιδευτικού, φτάνοντας το πλήρωμα του χρόνου, στην καθημερινή κούραση και εξουθένωση της δασκάλας και του δασκάλου και από τη σκληρή αυτή δουλειά γενικώς, προστίθεται και η εν προκειμένω προσπάθειά του να καταγράψει τους βαθμούς του τριμήνου των μαθητών του, οι οποίοι κυμαίνονται μεταξύ είκοσι και τριάντα παιδιών. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να καταφέρει να περιγράψει, βαθμολογικώς και με λεπτομέρειες την επίδοση και την απόδοση της εργασίας του κάθε  μαθητή/τριας στην τάξη, την παραγωγικότητά του στις γενικές σχολικές δραστηριότητες και, οπωσδήποτε, τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του, την ποιότητα των απόψεών του και το κατά πόσο συνυπάρχει και συλλειτουργεί ομαλά με τους συμμαθητές του.

Το α’ τρίμηνο

Η αλήθεια είναι πως όλη η σχολική χρονιά είναι σημαντική: και η πρώτη μέρα και η τελευταία και κάθε μία χωριστά, οι ενδιάμεσες. Οι μέρες του α’ τριμήνου όμως, που διαρκεί από τις 11 Σεπτεμβρίου έως τις 11 Δεκεμβρίου, έχουν μία σημασία παραπάνω για τα παιδάκια του δημοτικού. Οι μαθητές, σε αυτές τις ηλικίες, καθώς βρίσκονται μονίμως σε μία διαδικασία προσαρμογής σε καταστάσεις, όπου πολλά μα πάρα πολλά πράγματα είναι εντελώς καινούργια για αυτά (φέρ’ ειπείν ο νέος τους δάσκαλος και τα καινούργια βιβλία τους), προσπαθούν, καταρχήν, να καταλάβουν τι ακριβώς τους ζητείται κάθε φορά να κάνουν. Εύκολα λοιπόν γίνεται αντιληπτό από όλους πως χρειάζονται αδιάλειπτα(!), ιδίως από την Δ’ τάξη και κάτω, αρωγή και συνεχή επιστασία αλλά και εξαιρετικά λεπτομερή προγραμματισμό της καθημερινότητάς τους. Ποιος φταίει λοιπόν αν δεν τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο; Φυσικά και έχουν σε έναν βαθμό και τη δική τους ατομική ευθύνη. Σε έναν βαθμό όμως.

Ας επανέλθουμε όμως στα του πρώτου τριμήνου. Είναι κανόνας, το γνωρίζουμε όλοι οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, πως οι μαθητές του δημοτικού στα περίπου 2/3 του τριμήνου βρίσκονται ακόμη στην… προηγούμενη τάξη! Σε μετάφραση, αυτό σημαίνει μία σχετική ανωριμότητα, που άλλοτε δεν πολυφαίνεται, ενώ σε πολλές άλλες περιπτώσεις κραυγάζει. Αυτό βέβαια δεν οφείλεται πάντα στην ηλικία ή στο μεταβατικό της περιόδου αλλά φταίει καμιά φορά και ο χαρακτήρας του παιδιού. Άλλο αίτιο και μάλιστα σοβαρό είναι η εξαιρετικά αμελής ανατροφή των παιδιών, που επιφυλάσσει συνειδητά(!) ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό του πληθυσμού των γονέων. Απαραίτητο είναι να τίθεται και αυτό στη συζήτηση, ας μην το ξεχνάμε. Κλείνοντας την παρένθεση, τα παιδιά λοιπόν, λόγω φάσης, δεν αποδίδουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους παρά μόνο από τις αρχές ή τα μέσα του Δεκεμβρίου. Δηλαδή σχετικώς πολύ κοντά στο τέλος του τριμήνου. Ας το έχουμε στον νου μας και οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς, ιδιαιτέρως οι πιεστικοί και «απαιτητικοί».

Η επίδοση και η απόδοση, οι απόλυτοι όροι της σχολικής αξιολόγησης

Χονδρικώς οι δύο όροι χρησιμοποιούνται παρεμφερώς. Στην ουσία όμως είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα. Απόδοση είναι το πόσα είναι δυνατόν να καταφέρει ο εκάστοτε μαθητής, δηλαδή οι δυνατότητες που έχει ούτως ή άλλως (κληρονομικότητα, ανατροφή και εκπαίδευση στο σπίτι, οικονομικό και κοινωνικό στάτους, χαρακτήρας) και το πώς αυτές εκφράζονται κατά τη διαδικασία της μάθησης. Η απόδοση ενός μαθητή παρουσιάζεται συνήθως σταθερή στην καθημερινότητα του σχολείου και σπανίως ο μαθητής αποδίδει κάτω από αυτήν, διότι με απλά λόγια με τον όρο «απόδοση» περιγράφουμε την ιδιοκατασκευή του, αν μπορεί να ειπωθεί έτσι. Με τον όρο επίδοση από την άλλη εννοούμε τα αποτελέσματα της κάθε φοράς εξέτασής του, τη στιγμιαία και ακαριαία του παραγωγικότητα, όταν χρειάστηκε αυτή να διαπιστωθεί. Για να το πούμε πολύ-πολύ απλά, επίδοση ονομάζουμε τη βαθμολογία στα διαγωνίσματα, τη βαθμολόγηση στους γραπτούς λόγους και τις εκθέσεις, την ορθογραφία, τη βαθμολόγηση στην κάθε φορά εξέταση στο μάθημα της ημέρας. Βέβαια στην τελική αξιολόγηση οι δύο όροι εμπλέκονται και κατά έναν τρόπο επικαλύπτονται παραμένοντας όμως πάντα διακριτοί. Οι δάσκαλοι ξέρουν τι σημαίνει αυτό.

Ποιος αποφασίζει για τους βαθμούς

Μια σημείωση εξαιρετικά σημαντική. Πρέπει να αφήνεται ο δάσκαλος και η δασκάλα, δηλαδή οι επιστήμονες της Εκπαίδευσης, να βαθμολογούν, ΟΠΩΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΝΟΜΙΖΟΥΝ! Είναι ο μόνος τρόπος να αποκτά ο γονιός αληθινή και σαφή εικόνα της πορείας και των δυνατοτήτων του παιδιού του! Όλα τα άλλα είναι απλώς ζημιογόνα και εις βάρος του μαθητή, τον οποίο πρέπει να βοηθάμε πάντα επί της πραγματικής ουσίας και όχι επί της εικόνας σε συγγενείς, φίλους, συμμαθητές και «ανταγωνιστές» γονείς στο σχολείο. Δεν πιέζουμε ποτέ λοιπόν, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα, τον εκπαιδευτικό. Και όχι, η βαθμολογία δεν πρέπει να καταργηθεί επ’ ουδενί! Αυτό όμως το θέμα θα μας απασχολήσει σε προσεχές μας άρθρο.

 

Εν κατακλείδι

Στο τέλος του α’ τριμήνου οι περισσότεροι μαθητές έχουν «λυθεί», λειτουργούν καλύτερα και μέσα στην τάξη και μέσα στην «ύλη», χρησιμοποιούν με μεγαλύτερη άνεση τις νέες γλωσσικές δεξιότητες της καινούργιας τους τάξης και μπορούν πια να ανταποκρίνονται πιο εύκολα στις απαιτήσεις της σχολικής ζωής. Αν δεν καταφέρνουν όλα αυτά, ή ο εκπαιδευτικός δεν κάνει σωστά τη δουλειά του ή ο γονέας αδιαφορεί ή είναι ακατάλληλοι και οι δύο να συνεργαστούν. Φταίει και λίγο ο μαθητής.

Όσον αφορά στα τεχνικά χαρακτηριστικά (ημερομηνίες, αριθμητική ή περιγραφική αξιολόγηση και λοιπές παραμέτρους, οι οποίες αποφασίζονται από το Υπουργείο Παιδείας), για περισσότερες και λεπτομερείς πληροφορίες μπείτε στον αρμόδιο σύνδεσμο του Υπουργείου Παιδείας.

Οι καλοί βαθμοί χρειάζονται κόπο για να διατηρηθούν και οι μέτριοι δουλειά για να ανέβουν. Είναι απλό.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

 

Τάσσος Κυρίκος

Μαθηματικός