Κοχλίες και τροχαλίες, ένα έργο τέχνης. Μια ξεχωριστή έκθεση στην γκαλερί Ζήβας
Μια ασυνήθιστη έκθεση έλαβε χώρα σε ένα μέρος που είθισται να έχει διαφορετική χρήση. Για να γίνουμε πιο σαφείς πρόκειται για μια γκαλερί, την γκαλερί Ζήβας η οποία εκθέτει ένα σύνολο μη αναμενόμενων, για τέτοιον χώρο, αντικειμένων. Η έκθεση αφορά σε κοχλίες και τροχαλίες! Το όνομα της έκθεσης αυτής είναι «ο Αρχιμήδης, ο κοχλίας, η τροχαλία και το Αίνιγμα της Ραβέννας».
Η συλλογή που εκτίθεται περιλαμβάνει πληθώρα από μηχανικές κατασκευές που βασίζονται πάνω στην αρχή λειτουργίας της τροχαλίας και του κοχλία, δύο από τις σημαντικότερες τεχνολογίες της προβιομηχανικής εποχής. Τα εργαλεία που παρουσιάζονται βασίζονται στο έργο του Αρχιμήδη, ο οποίος διατύπωσε τους νόμους που διέπουν τη λειτουργία του κοχλία και της τροχαλίας. Η εξέλιξη αυτή έλυσε αρχιτεκτονικά και άλλα προβλήματα της εποχής του μέσω κατασκευών που χρησιμοποιούσαν τις παραπάνω τεχνολογίες.
Τα εκθέματα
Τα εργαλεία που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι αυθεντικά εργαλεία εποχής, ορισμένα από τα οποία είναι ως και 200 ετών. Η συλλογή αυτή των εργαλείων ανήκει στον Βασίλη Μιχελά με την επιμέλεια και τα σχέδια του καθηγητή του Ε.Μ.Π., Μανόλη Κορρέ. Η συλλογή περιλαμβάνει ξύλινους και μεταλλικούς κοχλίες από μηχανισμούς θλίψης, συμπίεσης και μετάδοσης κίνησης καθώς και μια σειρά από τροχαλίες που ανήκουν σε ανυψωτικά μηχανήματα της προβιομηχανικής εποχής.
Είναι ενδιαφέρον πως τα εκθέματα από ξύλο φέρουν ακόμα τα σημάδια των κοπτικών εργαλείων για τη διαμόρφωσή τους, καθώς και τα σημάδια από τη χρήση τους επί πολλά χρόνια. Τα μεταλλικά μέρη είναι από σφυρήλατο σίδηρο των μεταλλουργείων της εποχής και όχι από σύγχρονη βιομηχανική ανακύκλωση μετάλλων.
Πρέπει να κατανοεί κανείς πως λόγω της χρήσης ξύλου ως υλικού κατασκευής τους οι κοχλίες και οι τροχαλίες έχουν μεγαλύτερα μεγέθη σε σχέση με τους αντίστοιχους σύγχρονους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως τα υλικά που χρησιμοποιούνταν τότε, για την κατασκευή αυτών των εξαρτημάτων, είχαν μικρότερες αντοχές σε σχέση με τα σύγχρονα υλικά και κράματα. Για παράδειγμα, ένας κοχλίας και ένα περικόχλιο που παράγουν σύσφιγξη σε ένα ελεοπιεστηρίο του 18ου αιώνα, επειδή είναι από ξύλο, έχουν μήκος 1,5 μέτρο και διάμετρο 25 εκατοστά, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν.
Το Αίνιγμα της Ραβέννας
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα εκθέματα είναι μια σειρά ελεύθερων σχεδίων του Μανόλη Κορρέ σχετικά με το λεγόμενο Αίνιγμα της Ραβέννας, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο χτίστηκε μέσα σε έλος το ταφικό μνημείο καθώς και το πώς λαξεύτηκε, μετακινήθηκε, ανυψώθηκε κατακόρυφα και τοποθετήθηκε ο 350 τόνων μονολιθικός θόλος του Μαυσωλείου του Θευδέριχου, τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Σε μια σειρά ελευθέρων σχεδίων, πολύ παραστατικά και με μεγάλη σαφήνεια, ο Μανόλης Κορρές εξηγεί, τονίζει και αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της τροχαλίας και του κοχλία κατά τη διάρκεια αυτού του καθ’ όλα θαυμαστού εγχειρήματος.
Επίλογος
H συλλογή που εκτίθεται στη γκαλερί Ζήβας καταδεικνύει τόσο τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν οι τεχνολογίες του κοχλία και της τροχαλίας στην εξέλιξη της τεχνολογίας στον αρχαίο κόσμο, όσο και το έργο του σπουδαίου αρχαίου Έλληνα πανεπιστήμονα Αρχιμήδη. Επιπλέον, τόσο η συλλογή εργαλείων του Βασίλη Μιχελά, όσο και η δουλειά του Μανόλη Κορρέ εγγυώνται την πιστότητα και την αυθεντικότητα των εργαλείων που παρουσιάζονται. Μια επίσκεψη μόνο μπορεί να το επιβεβαιώσει.
Πηγές
