Σύνταξη άρθρου: Ευγενία Γεωργακοπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Ο ήλιος

Ο ήλιος είναι πηγή ζωής για τον πλανήτη µας, αλλά και μεγάλης χαράς για μικρούς και μεγάλους καθώς μπαίνει το καλοκαίρι και ξεκινούν οι διακοπές. Όλοι περιμένουν να έρθει η ώρα να βρεθούν στην παραλία, να κολυμπήσουν, να παίξουν, να κάνουν ηλιοθεραπεία. Ας ξεκινήσουμε με αυτό το τελευταίο και με το πόση προσοχή χρειάζεται.

Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (UV) συσσωρεύει, δυστυχώς, πλείστες όσες κυτταρικές βλάβες στο δέρµα και από ένα σηµείο και µετά οι επιδράσεις της είναι πολύ επιβλαβείς.

Αρνητικές επιδράσεις στο δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία

Το πιο γνωστό άµεσο ανεπιθύμητο αποτέλεσµα της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, είναι το ερύθηµα, γνωστό και ως ηλιακό έγκαυµα. Τα χαρακτηριστικά του ποικίλουν από ήπιο κοκκίνισμα έως την εμφάνιση φυσαλίδων και το χαρακτηριστικό «ξεφλούδισμα». Η βαρύτητά του εξαρτάται από την ένταση και τον χρόνο έκθεσης στον ήλιο, από τον φωτότυπο του δέρματος. Λίγες ηµέρες μετά από την πρώτη έκθεση στην ήλιο, η διέγερση από την UV της παραγωγής µελανίνης από τα µελανοκύτταρα, θα γίνει αντιληπτή ως «µαύρισµα». Το ερύθημα και το «μαύρισμα» είναι σηµάδι βλάβης του δέρµατος! Όσον και αν ξενίζει αυτή η πληροφορία, περί ξεκάθαρης βλάβης πρόκειται.

Η έκταση της βλάβης ποικίλει και εξαρτάται βέβαια και από το χρώµα του δέρµατος του ατόµου (φωτότυπος). Σαφώς ανοιχτόδερμοι τύποι είναι πιο ευαίσθητοι στην UV ακτινοβολία από ό,τι οι σκουρόδερμοι. Οµοίως, η ικανότητα να προσαρµοζόµαστε στην UV ακτινοβολία (να «µαυρίζουµε») εξαρτάται και αυτή από τον φωτότυπο του δέρµατος.

Η μακροχρόνια έκθεση στην UV ακτινοβολία προκαλεί εκφυλιστικές βλάβες στα κύτταρα, τον ινώδη ιστό και τα αγγεία του δέρµατος. Αυτές, µπορεί αδρά να ταξινοµηθούν σε πρόωρη γήρανση (φωτογήρανση), δερµατικούς καρκίνους και άλλες βλάβες.

Πρόληψη

Καταρχήν ας γνωρίζουμε πως η ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΓΚΑΥΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΙ∆ΙΚΗ και ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ, ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ!

Οδηγός προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία

  • Περιορίστε ή και αποφύγετε παντελώς την έκθεση στον ήλιο τις ώρες που η ακτινοβολία του είναι ισχυρότερη, δηλαδή 10 π.µ. – 4 µ.µ. .
  • Φοράτε καπέλα με μεγάλο γείσο και µπλουζάκια µε µακρύ µανίκι, όταν είστε έξω στον ήλιο. ∆ιαλέγετε εφαρµοστά υφάσµατα για µεγαλύτερη προστασία από τις ακτίνες του ήλιου. Μια λεπτή βαµβακερή µπλούζα, έχει δείκτη προστασίας µεγαλύτερο του 10. Όταν είναι από ακρυλικό, ο δείκτης είναι μόλις µεγαλύτερος του 5, ενώ, όταν είναι από µετάξι, ο δείκτης είναι µεγαλύτερος του 15. Άλλα είδη ρούχων έχουν πολύ µεγαλύτερο δείκτη.
  • Απλώνετε το αντηλιακό, που θα σας συστήσει ο δερµατολόγος σας, µισή ώρα πριν βγείτε έξω στον ήλιο (ισχύει για αντηλιακά µε χηµικά φίλτρα και όχι µε φυσικά που δρούν άµεσα) και επαναλαµβάνετε τις επαλείψεις τουλάχιστον κάθε 2 ώρες, για όσο διάστηµα παραµένετε στον ήλιο. Πάντοτε να ξαναβάζετε, όταν βγαίνετε από το νερό, κι ας ισχυρίζεται ο κατασκευαστής ότι το αντηλιακό είναι αδιάβροχο.
  • Χρησιµοποιείτε αντηλιακό όταν βρίσκεστε σε µεγάλο υψόµετρο και ασχολείστε µε δραστηριότητες όπως ορειβασία, σκι ή πεζοπορία.
  • Μην υποτιμάτε την ακτινοβολία του ηλίου από µία συννεφιασµένη ή και βροχερή µέρα καθώς οι ακτίνες του είναι και τότε επιβλαβείς!
  • Άτοµα που διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο για μελλοντική εµφάνιση καρκίνου δέρµατος, πρέπει να βάζουν καθηµερινά αντηλιακό. Τέτοιοι είναι οι εργαζόµενοι σε εξωτερικούς χώρους, οι αγρότες, οι ανοιχτόδερμοι (ανοιχτοί καστανοί, ξανθοί και κοκκινόξανθοι), αυτοί που ήδη είχαν ένα καρκίνο δέρµατος στο παρελθόν, όσοι έχουν ιστορικό μελανωμάτων στην οικογένεια.
  • Εάν εµφανιστεί αλλεργική αντίδραση από το αντηλιακό (ερυθρότητα, φαγούρα ή τσούξιµο στο δέρµα), σταµατήστε το αµέσως και επισκεφτείτε τον δερµατολόγο σας.
  • Προσοχή στις αντανακλώσες επιφάνειες ! Η άµµος, το χιόνι, το νερό της θάλασσας αντανακλούν πάνω από το µισό της ακτινοβολίας του ήλιου. Το να κάθεστε στην σκιά κάτω από µια οµπρέλα ή ένα δέντρο δεν αποτελεί επαρκή προστασία.
  • Αποφύγετε οπωσδήποτε τις λάµπες µαυρίσµατος. Η ακτινοβολία που εκπέµπουν προκαλεί έγκαυµα, πρόωρη γήρανση του δέρµατος και αυξάνει τον κίνδυνο µελλοντικής εµφάνισης καρκίνου του δέρµατος.
  • Μεγάλη προσοχή στα ΠΑΙ∆ΙΑ: Το 50% του συνόλου της ακτινοβολίας που λαµβάνει ένα άτοµο κατά τη διάρκεια της ζωής του, το δέχεται κατά τα πρώτα 18-20 έτη. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το να παθαίνουν τα παιδιά εγκαύµατα. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιείτε για αυτά αντηλιακό από την ηλικία των 6 µηνών.
  • Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας στη χρήση αντηλιακών.

Το καλοκαίρι είναι μια χαρούμενη εποχή με πάρα πολλούς όμως φανερούς και κρυφούς κινδύνους. Ο ήλιος είναι ένας από αυτούς. Ας μην το ξεχνάμε και βεβαίως ας μην το παραβλέπουμε.

 

Πηγές

  1. American Academy of Dermatology American Cancer Society Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
  2. National Cancer Institute National Skin Cancer Foundation
  3. Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (Π.Ο.Υ.)

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Δρ Μαρία Ιωάννα Καραγκούνη

Μοριακή Βιολόγος – Διατροφολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης