Προλογικό σημείωμα: Περίανδρος Καράλης, Στέλλα Κυρίκου

Επιμέλεια βίντεο: Περίανδρος Καράλης

 

Ένας από τους επιβλητικότερους συνθέτες της δυτικής (κλασικής) μουσικής, είναι ο Ιταλός Κλαούντιο Μοντεβέρντι (Claudio Monteverdi), 1567-1643. Το έργο του θεωρείται, και είναι, ορόσημο για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής και όχι μόνο μουσικής καθώς νοηματοδοτεί την αντίληψη για το πέρασμα από την καθαυτό Αναγέννηση στον κόσμο του Μπαρόκ.

Το Μπαρόκ στη μουσική χαρακτηρίζεται από την όλο και πιο εξελιγμένη χρήση της πολυφωνίας και την εμφάνιση νέων οργάνων και ήχων. Η Μπαρόκ μουσική, αλλά και όλες οι τέχνες του Μπαρόκ γενικώς, είναι πολυσύνθετη, υψηπετής, με πολλά «στολίσματα» και «παιχνιδίσματα» και πολύ συναισθηματική. Η προηγούμενη ακαμψία στη μουσική παραμερίζεται πλήρως. Συχνά τα όργανα λειτουργούν περιγραφικά αλλά και συμβολιστικά. Ο ρεαλισμός και ο πραγματισμός, που τόσο αναπάντεχα ανακτήθηκαν με την Αναγέννηση, συνεχίζουν όμως να υφίστανται και να λειτουργούν.

Όσον αφορά στην όπερα (η λέξη γενικώς σημαίνει την προσπάθεια, τη δοκιμή), δεν είναι παρά η προσπάθεια να επανανακαλυφθεί η αρχαία ελληνική μουσική και θεατρική τέχνη και πιο συγκεκριμένα η αρχαία ελληνική τραγωδία. Ούτως ή άλλως αυτό χαρακτηρίζει καθολικά την Αναγέννηση. Οι καλλιτέχνες της εποχής το πίστευαν και εργάζονταν με σθένος για αυτό. Ως εκ τούτου γίνεται απολύτως κατανοητή η επιλογή της θεματολογίας: αρχαίοι μύθοι και ιστορικά γεγονότα από την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή ιστορία.

Η όπερα «Ορφέας» ανέβηκε για πρώτη φορά στις 24 Φεβρουαρίου του 1607 στη Μάντοβα της Ιταλίας, στην Ακαδημία των Ερωτευμένων, κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού ως παραγγελία από την Οικογένεια των δουκών Γκονζάγκα (Gonzaga), που κυβερνούσαν την πόλη. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι: Orfeo, favola in musica (Ορφέας, μύθος μελοποιημένος). Η γλώσσα της είναι η Ιταλική και το λιμπρέτο ανήκει στον Αλεσσάντρο Στρίτζιο (Alessandro Striggio).

Η υπόθεση του έργου

Σε ένα βουκολικό περιβάλλον διαβιούν ευτυχισμένα οι νιόπαντροι, ο Ορφέας με την αγαπημένη του Ευριδίκη. Η ανέφελη ζωή τους ανατρέπεται δραματικά με τον ξαφνικό θάνατο της Ευριδίκης και την απόγνωση του Ορφέα. Ο ήρωας ταξιδεύει στον Κάτω Κόσμο, για να τη φέρει πίσω. Δυστυχώς όμως, παρά την υπόσχεσή του στους θεούς, γυρίζει πίσω να την κοιτάξει και αυτή επιστρέφει στον Κάτω Κόσμο για πάντα. Ο θεός Απόλλωνας όμως, ως από μηχανής θεός, φέρνει τον Ορφέα στον Παράδεισο κοντά στην Ευριδίκη. Έτσι το ζευγάρι ενώνεται ξανά και για πάντα.

Η παράσταση

Το ανέβασμα της όπερας που παρουσιάζουμε, ανέβηκε το 2002 στο θέατρο La Capella Reial de Catalunya, στην Ισπανία. Χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό όργανα εποχής και η προσέγγιση ήταν όσο πιο κοντά γινόταν στην αυθεντική εκτέλεση.

 

 

Συντελεστές

Ορχήστρα: Le concert des Nations υπό τη διεύθυνση του Ζορντί Σαβάλ (Jordi Savall)

Η Μουσική: La Musica – Montserrat Figueras

Ο Ορφέας: Orfeo – Furio Zanasi

Η Ευριδίκη:Euridice – Arianna Savall

Η Αγγειαφόρος: Messaggiera – Sara Mingardo

Η Ελπίδα: Speranza – Cécile van de Sant

Ο Χάρων: Caronte – Antonio Abete

Η Προσερπίνα: Proserpina – Adriana Fernández

Ο Απόλλων: Apollo – Fulvio Bettini

Ο Πλούτωνας: Plutone – Daniele Carnovich

Η Νύμφη: Ninfa – Mercedes Hernández

Η Ηχώ: Eco – Marília Vargas

O Βοσκός: Pastores – Gerd Türk

Στην όπερα αυτή συναντώνται η υψηλή Τέχνη και η αισθητική απόλαυση. Απολαύστε την.