Η σοκολάτα ως τροφή, πού οφελεί και πού βλάπτει τα παιδιά και τους νέους

Σύνταξη άρθρου: Δρ. Ιωάννα Μαρία Καραγκούνη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Η σοκολάτα, ανάλογα με την ποιότητά της και την ποσότητα κατανάλωσης, μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην υγεία των παιδιών. Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε πώς η σοκολάτα επηρεάζει τον οργανισμό τους και θα προτείνουμε υγιεινές εναλλακτικές για να τη χαίρονται χωρίς κίνδυνο.

 Πώς επηρεάζει η σοκολάτα τα παιδιά

Η σοκολάτα, ειδικά η σοκολάτα γάλακτος, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λιπαρά, που σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην υγεία των παιδιών. Οι βασικές επιδράσεις της περιλαμβάνουν:

τη ζάχαρη: οι μεγάλες ποσότητες ζάχαρης προκαλούν υπερδιέγερση και δυσκολεύουν τη συγκέντρωση της προσοχής των παιδιών. Η συχνή κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει τον κίνδυνο για τερηδόνα και συμβάλλει καταλυτικά στην παχυσαρκία,

την καφεΐνη και τη θεοβρωμίνη: Η σοκολάτα περιέχει διεγερτικές ουσίες όπως η καφεΐνη και η θεοβρωμίνη, που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η καφεΐνη δρα ισχυρά αυξάνοντας την εγρήγορση καθώς φράσσει τους υποδοχείς της αδενοσίνης και οδηγεί σε υπερένταση και αϋπνία. Η θεοβρωμίνη προσφέρει ελαφριά διέγερση, ανεβάζοντας τη διάθεση χωρίς έντονη υπερένταση. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει σε μεγαλύτερη ποσότητα αυτές τις διεγερτικές ουσίες, εντείνοντας έτσι τα αποτελέσματά τους,

τις θερμίδες: Η σοκολάτα είναι πλούσια σε θερμίδες και, συχνά, δεν προκαλεί αίσθημα κορεσμού με αποτέλεσμα να μη σταματά κανείς παρά μόνο σαν τη φάει όλη. Έτσι, η συνεχής κατανάλωση σοκολάτας συνήθως οδηγεί σε αύξηση βάρους και ενισχύει την προτίμηση των παιδιών για γλυκά τρόφιμα, πράγμα επικίνδυνο για την υγεία τους και κατά την παιδική ηλικία και αργότερα μετά την ενηλικίωση, όπου η συνήθεια σχεδόν πάντα παραμένει.

Τα οφέλη από την κατανάλωση σοκολάτας

Η σοκολάτα, ειδικά η μαύρη με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο, έχει αρκετά οφέλη για την υγεία, όταν καταναλώνεται με μέτρο:

είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά: Η μαύρη σοκολάτα περιέχει φλαβονοειδή, ισχυρά αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τη φθορά και μειώνουν τη φλεγμονή στον οργανισμό,

προκαλεί βελτίωση της διάθεσης: Η σοκολάτα περιέχει ουσίες όπως η θεοβρωμίνη και η καφεΐνη που τονώνουν την ενέργεια, ενώ αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και ενδορφινών, ενισχύοντας τη διάθεση και μειώνοντας το άγχος,

βοηθά στην ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας: Οι πολυφαινόλες της μαύρης σοκολάτας βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο, ενισχύοντας τη συγκέντρωση και τη μνήμη μέσω της αυξημένης παροχής οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών,

συμβάλλει στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου: Παρότι είναι γλυκιά, η μαύρη σοκολάτα (με χαμηλή ζάχαρη) μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, βοηθώντας στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.

Τα αρνητικά από την κατανάλωση της σοκολάτας 

Παρά τα οφέλη της, η σοκολάτα έχει, όπως και έχουμε προαναφέρει, και ορισμένες αρνητικές επιδράσεις στον οργανισμό, ειδικά όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες ή αν επιλέγεται κυρίως η σοκολάτα γάλακτος και η λευκή σοκολάτα. Έτσι:

υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη: Ειδικά η σοκολάτα γάλακτος και η λευκή σοκολάτα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους, τερηδόνα και κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, εάν καταναλώνεται τακτικά,

περιεκτικότητα σε λιπαρά: Οι σοκολάτες με χαμηλό ποσοστό κακάο περιέχουν συχνά κορεσμένα λιπαρά, τα οποία, σε υπερβολή, μπορεί να αυξήσουν τη χοληστερόλη και να επηρεάσουν την καρδιαγγειακή υγεία,

καφεΐνη και θεοβρωμίνη: Παρότι οι ποσότητες είναι μικρές, οι διεγερτικές αυτές ουσίες μπορεί να προκαλέσουν υπερένταση, αϋπνία ή ανησυχία, ειδικά στα παιδιά και σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην καφεΐνη, 

έλλειψη κορεσμού: Η σοκολάτα μπορεί να περιέχει πολλές θερμίδες χωρίς να προκαλεί αίσθηση κορεσμού, με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να οδηγείται στην υπερκατανάλωση, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση βάρους,

εθισμός στη σοκολάτα: Λόγω της γεύσης της και της επίδρασής της στη διάθεση, η σοκολάτα μπορεί να γίνει εθιστική, οδηγώντας σε συχνή επιθυμία για κατανάλωση, ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν είναι απαραίτητο από διατροφικής άποψης.

Υγιεινές εναλλακτικές λύσεις σοκολάτας για παιδιά

Η σοκολάτα μπορεί να είναι πιο υγιεινή όταν καταναλώνεται με μέτρο και και συνδυάζεται με άλλα τρόφιμα που περιέχουν χρήσιμα και υγιεινά θρεπτικά συστατικά. Ακολουθούν μερικές ιδέες για να την απολαμβάνουν τα παιδιά με ασφάλεια:

μαύρη σοκολάτα (70% κακάο και άνω): Περιέχει λιγότερη ζάχαρη και περισσότερα αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην καταπολέμηση φλεγμονών. Η έντονη γεύση της μπορεί να ικανοποιήσει την επιθυμία για γλυκό σε πιο μεγάλο βαθμό,

σοκολατένιες μπαλίτσες με χουρμάδες: Φτιαγμένες με χουρμάδες, κακάο και βρώμη. Αυτές οι μπαλίτσες προσφέρουν φυσική γλυκύτητα αλλά και ενέργεια.

φρούτα με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας: Συνδυάζουν τη γλυκιά γεύση της σοκολάτας με τα οφέλη των φρούτων, όπως οι φράουλες, οι μπανάνες ή τα μήλα.

σοκολατένιο smoothie με μπανάνα: Ένα smoothie με μπανάνα, άγλυκο κακάο και γάλα είναι θρεπτικό και γλυκό.

σπιτικές μπάρες σοκολάτας με ξηρούς καρπούς: Αυτές οι μπάρες χωρίς πρόσθετη ζάχαρη περιέχουν ξηρούς καρπούς και κακάο, προσφέροντας ενέργεια και αίσθηση κορεσμού.

Επίσης, για σπιτικό κολατσιό: έχετε τον έλεγχο των συστατικών και μπορείτε να μειώσετε τη ζάχαρη φτιάχνοντας…

  •μους σοκολάτας με αβοκάντο: Χτυπήστε αβοκάντο με άγλυκο κακάο και λίγο μέλι για ένα κρεμώδες και θρεπτικό επιδόρπιο.

  •μπάλες με κακάο και ξηρούς καρπούς: Ανακατέψτε καρύδια, χουρμάδες και κακάο για μικρές, πλούσιες σε ενέργεια, μπουκίτσες.

  •μπισκότα με βρώμη και κακάο: Συνδυάστε βρώμη, κακάο και μπανάνες για φυσικά γλυκά μπισκότα χωρίς πρόσθετη ζάχαρη.

Συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση σοκολάτας στα παιδιά

• Μετρημένη κατανάλωση: Μικρές ποσότητες είναι ιδανικές για να αποφεύγονται οι υπερβολές.

• Επιλέξτε σοκολάτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη: Η μαύρη σοκολάτα ή προϊόντα σοκολάτας χωρίς ζάχαρη είναι καλύτερες επιλογές.

• Κακάο: Το κακάο μπορεί να είναι καλή επιλογή, αρκεί να είναι άγλυκο ή με λίγη ζάχαρη. Το καθαρό κακάο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και έχει λιγότερη καφεΐνη από τη σοκολάτα, παρέχοντας θρεπτικά στοιχεία χωρίς τις πολλές θερμίδες και τη ζάχαρη που συχνά έχουν τα ζαχαρούχα ροφήματα ή η σοκολάτα.

Επιβλαβή υποκατάστατα σοκολάτας

Ορισμένα προϊόντα περιέχουν υποκατάστατα σοκολάτας, όπως υδρογονωμένα λιπαρά και πολλή ζάχαρη, που είναι, φυσικά, επιβλαβέστατα για την υγεία. Αυτά τα υποκατάστατα συχνά δεν περιέχουν πραγματικό κακάο ή περιέχουν ελάχιστο και, αντί αυτού, προσθέτουν τεχνητά αρώματα και πρόσθετα χωρίς ουσιαστική θρεπτική αξία. Καλό είναι να αποφεύγονται προϊόντα με ενδείξεις όπως «υποκατάστατα κακάο» ή «άρωμα σοκολάτας». Απαντώνται πολύ συχνά σε παγωτά και σε ροφήματα.

Και λίγες πληροφορίες για το κακαόδεντρο

Το κακαόδεντρο ευδοκιμεί κυρίως στον ισημερινό όπου το κλίμα είναι τροπικό καθώς το φυτό αυτό χρειάζεται υγρασία και ζέστη. Ανάμεσα στους μεγάλους παραγωγούς κακαόμαζας συγκαταλέγονται η Ακτή Ελεφαντοστού, η Γκάνα, η Νιγηρία και η Βραζιλία.

Ο καρπός του κακάο, μοιάζει με μεγάλο λοβό (μεσαίου μεγέθους πεπόνι) και περιέχει σπόρους κακάο μέσα σε έναν λευκό πολτό. Οι σπόροι αυτοί, μετά από ζύμωση και ξήρανση, υφίστανται επεξεργασία σε στάδια, ώστε να παραχθεί το κακάο και η σοκολάτα, που αποτελούν τη βάση για όλα τα προϊόντα σοκολάτας. Η βασική γεύση της μάζας κακάο/σοκολάτας είναι πικρή.

 

Επίλογος 

Η σοκολάτα μπορεί να ενταχθεί στη διατροφή των παιδιών, εφόσον καταναλώνεται σωστά. Με επιλογές, όπως η μαύρη σοκολάτα, τα σπιτικά γλυκίσματα και τα φρούτα με επικάλυψη σοκολάτας, τα παιδιά μπορούν να απολαμβάνουν τη σοκολατένια γεύση με ασφάλεια και ισορροπία.