Η Ηλεκτρονική Τάξη (η-Τάξη/e-Class)

Σύνταξη άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Εισαγωγή-Υπηρεσίες Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης

Η ενσωμάτωση των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στην εκπαιδευτική διαδικασία και πραγματικότητα είναι γεγονός. Μάλιστα, μπορούμε να μιλάμε πλέον για παροχή υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικών υπηρεσιών, λόγω των δυνατοτήτων που προσφέρουν στην εκπαίδευση οι λεγόμενες Υπηρεσίες Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης. Οι υπηρεσίες αυτές διευκολύνουν τη συνεχή επικοινωνία και αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία τους στον ίδιο χώρο, εξού και τηλεκπαίδευση. Παράλληλα υποστηρίζεται η ηλεκτρονική οργάνωση, αποθήκευση, ανάκτηση και παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού, χωρίς ο χρόνος να αποτελεί περιοριστικό παράγοντα, όπως συμβαίνει κατά τη διδασκαλία με τον κλασσικό τρόπο. Για αυτόν τον λόγο λοιπόν, και ασύγχρονη. Η πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές επιτυγχάνεται με την υποστήριξη του Πανελλήνιου Ακαδημαϊκού Διαδικτύου (GUnet), το οποίο παρέχει στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων. Ο λόγος για την Ηλεκτρονική Τάξη, γνωστή εν συντομία ως η-Τάξη ή,  διεθνώς, e-Class.

Τι είναι η Ηλεκτρονική Τάξη (η-Τάξη/e-Class)

Η Ηλεκτρονική Τάξη είναι μια πλατφόρμα, η οποία υποστηρίζει Υπηρεσίες Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης, χωρίς δεσμεύσεις και περιορισμούς. Έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει αφενός την εκπαιδευτική διαδικασία και αφετέρου τις νέες εκπαιδευτικές δράσεις. Συγκεκριμένα, μέσω της η-Τάξης υλοποιούνται ολοκληρωμένες δράσεις τηλεκπαίδευσης και τηλεκατάρτισης, σε ένα δυναμικό μαθησιακό περιβάλλον. Στο περιβάλλον αυτό, οι μεν εκπαιδευτές έχουν τη δυνατότητα οργάνωσης και διάχυσης της γνώσης, οι δε εκπαιδευόμενοι διαθέτουν ένα εναλλακτικό κανάλι εξατομικευμένης μάθησης και προσφερόμενης γνώσης, ανεξάρτητο από χωροχρονικές δεσμεύσεις. Ειδικότερα, ο χρήστης-εκπαιδευτής μπορεί να δημιουργήσει λειτουργικά και εύχρηστα ηλεκτρονικά μαθήματα, εύκολα και γρήγορα, χρησιμοποιώντας το εκπαιδευτικό υλικό που ήδη διαθέτει (κείμενα, εικόνες, άρθρα, παρουσιάσεις, σημειώσεις κ.ά.).

Η πλατφόρμα της η-Τάξης βασίζεται στη φιλοσοφία του λογισμικού ανοιχτού κώδικα «Open eClass» και διανέμεται ελεύθερα. Αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες μπορούν να εξετάσουν και να χρησιμοποιήσουν τη γνώση και τις δυνατότητες, που τους παρέχονται από τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος. Οι υπηρεσίες της η-Τάξης υποστηρίζονται ενεργά από το Πανελλήνιο Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο (GUnet). Πρόσβαση σε αυτές μπορούμε να έχουμε με τη χρήση ενός απλού φυλλομετρητή (web browser, όπως ο Chrome, o Firefox κ.ά.) ή μέσω δωρεάν εφαρμογών για τις φορητές συσκευές (ταμπλέτα, κινητό τηλέφωνο), χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις από πλευράς των χρηστών.

Χρήστες της η-Τάξης

Οι βασικοί χρήστες που υποστηρίζει η η-Τάξη είναι:

• Ο εκπαιδευτής (δάσκαλος ή καθηγητής), ο οποίος δημιουργεί και διαχειρίζεται τα ηλεκτρονικά μαθήματα. Ο λογαριασμός του δημιουργείται στην πλατφόρμα από τους διαχειριστές μετά από αίτησή του. Έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει όσα μαθήματα επιθυμεί, να επικοινωνεί με τους εκπαιδευόμενους, που παρακολουθούν τα μαθήματά του, να εισάγει και να διαχειρίζεται το υλικό του μαθήματος, να συστήνει ομάδες εργασίας και να δημιουργεί συζητήσεις. Έχει, δηλαδή, τον απόλυτο έλεγχο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
• Ο εκπαιδευόμενος, του οποίου ο λογαριασμός δημιουργείται είτε μετά από αίτησή του, από τους διαχειριστές της πλατφόρμας, είτε αυτόματα, με την εγγραφή του σε αυτήν. Μπορεί να εγγραφεί σε όσα μαθήματα του επιτρέπονται και να έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό των μαθημάτων αυτών, αλλά και να συμμετέχει σε ομάδες εργασίας, συζητήσεις και ασκήσεις αυτοαξιολόγησης.
• Ο διαχειριστής, ο οποίος έχει τη συνολική εποπτεία της πλατφόρμας. Δημιουργεί και ελέγχει τους λογαριασμούς των χρηστών, διαχειρίζεται τα μαθήματα, αλλά και παρακολουθεί και διαχειρίζεται τον εξυπηρετητή και τη βάση δεδομένων.

Εκτός από τις τρεις αυτές βασικές κατηγορίες χρηστών, υπάρχουν και οι ενδιάμεσοι ρόλοι, όπως ο βοηθός διαχειριστή, ο διαχειριστής χρηστών, ο βοηθός καθηγητή, ο υπεύθυνος ομάδας, ο χρήστης-επισκέπτης κ.ά. .

Κατηγορίες μαθημάτων, που υποστηρίζονται από την η-Τάξη

Η πλατφόρμα της η-Τάξης υποστηρίζει τις εξής τρεις βασικές κατηγορίες μαθημάτων:

• Τα ανοιχτά μαθήματα, στα οποία η πρόσβαση είναι ελεύθερη και μπορούν να τα παρακολουθήσουν ακόμα και χρήστες, οι οποίοι δεν διαθέτουν λογαριασμό εκπαιδευόμενου στην η-Τάξη.
• Τα ανοιχτά σε εγγραφή μαθήματα, στα οποία ένας εκπαιδευόμενος έχει πρόσβαση μόνο αν διαθέτει λογαριασμό στην πλατφόρμα και κατόπιν εγγραφής.
• Τα κλειστά μαθήματα, στα οποία ένας εκπαιδευόμενος με λογαριασμό στην η-Τάξη έχει πρόσβαση μόνο κατόπιν έγκρισης του εκπαιδευτή.

Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και τα ανενεργά μαθήματα. Πρόκειται για μαθήματα που δεν είναι ορατά στους εκπαιδευόμενους. Πρόσβαση σε αυτά έχει μόνο ο αρμόδιος εκπαιδευτής.

Δομή του Ηλεκτρονικού Μαθήματος

Ο πυρήνας της η-Τάξης είναι το ηλεκτρονικό μάθημα! Κάθε μάθημα αποτελεί μια αυτόνομη οντότητα στην πλατφόρμα. Είναι μια αρθρωτή δομή, την οποία οργανώνει και διαχειρίζεται ο υπεύθυνος εκπαιδευτής, ανάλογα με το υλικό που διαθέτει και το μοντέλο ηλεκτρονικής μάθησης που θα υιοθετήσει. Εκείνος θα επιλέξει αν το μάθημά του θα έχει τη μορφή μιας απλής ενημερωτικής ιστοσελίδας ή αν θα πρόκειται για ένα πλήρως δυναμικό εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Στην κεντρική σελίδα του μαθήματος υπάρχει η ταυτότητά του και οι βασικές πληροφορίες (τίτλος, κωδικός, σύντομη περιγραφή, εκπαιδευτής, τμήμα, τύπος πρόσβασης, εγγεγραμμένοι χρήστες, λέξεις κλειδιά κ.τλ.). Στο αριστερό τμήμα της οθόνης υπάρχει το μενού με τα εργαλεία του μαθήματος και τα εργαλεία διαχείρισης, τα οποία διακρίνονται σε:

• Εργαλεία διαχείρισης περιεχομένου: έγγραφα, πολυμέσα, ιστολόγιο, γλωσσάρι, ηλεκτρονικό βιβλίο, τοίχος (wall), σύνδεσμοι, γραμμή μάθησης.
• Εργαλεία ενημέρωσης, επικοινωνίας και συνεργασίας: ανακοινώσεις, ημερολόγιο, μηνύματα, ειδοποιήσεις, συζητήσεις, τηλεσυνεργασία, ομάδες, συνεργατική συγγραφή κειμένων (wiki), ανταλλαγή μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο.
• Εργαλεία αξιολόγησης και ανατροφοδότησης: ασκήσεις, εργασίες, ερωτηματολόγια, βαθμολόγιο, παρουσιολόγιο, στατιστικά.

Στο δεξί τμήμα υπάρχουν τα εργαλεία/συντομεύσεις ενεργειών, που περιλαμβάνουν:

• επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου/e-mail,
• διεπαφή με/έλεγχος από τον εκπαιδευτή,
• προσθήκη του μαθήματος στους σελιδοδείκτες του φυλλομετρητή/browser,
• εγγραφή σε ροή RSS με τις ανακοινώσεις του μαθήματος.

Επίλογος-Οφέλη από τη χρήση της η-Τάξης

Η πλατφόρμα της η-Τάξης είναι αδιαμφισβήτητα ένα σύγχρονο περιβάλλον τεχνολογίας αιχμής, που επιτρέπει την παροχή εκπαιδευτικών ευκαιριών, αγαθών και υπηρεσιών, προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες ανάγκες, όχι μόνο των εκπαιδευτών αλλά και των εκπαιδευομένων. Αποτελεί πεδίο αξιοποίησης του πλούσιου εκπαιδευτικού υλικού και της συσσωρευμένης εκπαιδευτικής εμπειρίας. Παράλληλα, είναι και ένα μέσο αλληλεπίδρασης και συνεχούς επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων, σε όποια εκπαιδευτική βαθμίδα και αν ανήκουν. Η ευκολία στη χρήση της δίνει τη δυνατότητα υποστήριξης ατόμων με διαφορετική τεχνολογική παιδεία και κουλτούρα, αλλά με τις ίδιες υψηλές απαιτήσεις όσον αφορά στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Τέλος, η χρήση των Υπηρεσιών Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης, η ελεύθερη διάθεση και η κεντρική υποστήριξη από το Πανελλήνιο Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο (GUnet), προσφέρουν χαμηλού κόστους και ταυτόχρονα υψηλής αξιοπιστίας εκπαιδευτικές υπηρεσίες.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, η εκπαιδευτική αυτή πλατφόρμα αποτελεί παράδειγμα, τόσο της εποικοδομητικής χρήσης του Διαδικτύου όσο και της άρτιας δικτυακής υποδομής των εκπαιδευτικών οργανισμών, που τη χρησιμοποιούν. Είναι ένα σημαντικό, λειτουργικό, εύχρηστο και χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των δασκάλων και των μαθητών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η η-Τάξη βρίσκει πεδίο εφαρμογής και αξιοποίησης σε πλήθος Δημοτικών Σχολείων, Γυμνασίων, Λυκείων, καθώς επίσης και Πανεπιστημιακών και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων της χώρας μας. Για όλους, λοιπόν, αυτούς τους λόγους, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε την η-Τάξη και να περιγράψουμε, εν συντομία, τα χαρακτηριστικά, τη δομή και τις λειτουργίες της στο άρθρο αυτό. Άλλωστε, στο ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ, αναδεικνύουμε κάθε εφαρμογή, η οποία αναπτύσσεται προς αρωγή και όφελος του μαθητή και του δασκάλου και με σαφή στόχο την προσφορά και διάδοση της γνώσης. Το οφείλουμε, ως επιστήμονες, εφαρμοστικοί εκπαιδευτικοί σε όλους εσάς, τους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες και χρήστες μας!