Σύνταξη άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Ας φέρουμε στον νου μας μία μέρα της ψηφιακής ζωής μας. Περιήγηση σε ιστοσελίδες, χρήση εφαρμογών, ανάρτηση φωτογραφιών και επικοινωνία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όλες αυτές οι δραστηριότητες στηρίζονται στην πρόσβαση και στην επεξεργασία των στοιχείων εκείνων που, σε προηγούμενο άρθρο μας, ορίσαμε ως προσωπικά δεδομένα. Έχουμε, όμως, άραγε καταλάβει πόσο συχνά οι πληροφορίες που μας αφορούν γίνονται στο Διαδίκτυο αντικείμενο πρόσβασης και επεξεργασίας; Επιπλέον, τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να διατηρήσουμε τον έλεγχο των προσωπικών μας δεδομένων, κατά τις διαδικτυακές μας περιηγήσεις;

Ποιοι έχουν πρόσβαση και επεξεργάζονται τα προσωπικά μας δεδομένα

Κατά την περιήγησή μας στο Διαδίκτυο, τα προσωπικά μας στοιχεία γίνονται συχνά αντικείμενο επεξεργασίας. Συγκεκριμένα, πρόσβαση σε πληροφορίες που μας αφορούν έχουν οι διάφορες ιστοσελίδες και εφαρμογές:

  • Κάθε φορά που σερφάρουμε στο Διαδίκτυο από το σπίτι ή εκτός σπιτιού: Τα προγράμματα περιήγησης (browser) (π.χ. Chrome, Firefox, Safari κ.ά.) είναι σε θέση να καταγράφουν όλες τις ιστοσελίδες που επισκεπτόμαστε. Ορισμένες από αυτές τις σελίδες, μάλιστα, εγκαθιστούν στον υπολογιστή μας μικρά αρχεία (cookies), τα οποία τους δίνουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τυχόν επόμενή μας επίσκεψη.
  • Όταν αναζητούμε πληροφορίες για μια σχολική εργασία: Όλες οι αναζητήσεις που πραγματοποιούμε, η χρονική στιγμή που τις πραγματοποιούμε, ακόμα και η διεύθυνση δικτύου (IP), με την οποία συνδέεται ο υπολογιστής μας, μέσω της παρόχου εταιρείας, στο διαδίκτυο, καταγράφονται από τη μηχανή αναζήτησης, που χρησιμοποιούμε.
  • Μπαίνοντας στο Facebook: Εκεί διαβάζουμε σχόλια και βλέπουμε φωτογραφίες, που έχουν αναρτήσει οι «φίλοι» μας. Μπορούμε να σχολιάσουμε επ’ αυτών, αλλά και να «ανεβάσουμε» δικές μας φωτογραφίες και σχόλια. Όλα αυτά, φυσικά, είναι ανοικτά προς σχολιασμό από τους φίλους μας. Επίσης, δεχόμαστε αιτήματα φιλίας, όχι μόνο από γνωστούς, αλλά και από «φίλους» γνωστών μας, τους οποίους εμείς οι ίδιοι μπορεί να μην γνωρίζουμε! Έχουμε, λοιπόν, διαρκώς πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα άλλων, όπως και οι άλλοι έχουν ανά πάσα στιγμή πρόσβαση σε δικά μας προσωπικά δεδομένα!
  • Όποτε διαβάζουμε τα e-mail μας ή/και ακούμε τα φωνητικά μηνύματα στο κινητό μας: Η εταιρεία, που μας παρέχει τηλεφωνικές και διαδικτυακές υπηρεσίες, καταγράφει τις ενέργειές μας. Συγκεκριμένα, κρατάει αρχείο με την ώρα που μπαίνουμε στον λογαριασμό μας, την ώρα που στέλνουμε ή λαμβάνουμε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, καθώς και τον αποστολέα και τον παραλήπτη του μηνύματος αυτού. Επιπλέον, καταχωρεί τις ώρες που μας καλούν στο τηλέφωνο, τους αριθμούς τηλεφώνου όσων μας κάλεσαν, ακόμα και τον ήχο της φωνής τους στα ηχητικά μηνύματα, που μας αφήνουν.
  • Όταν επιλέγουμε να δούμε μιαν ενδιαφέρουσα διαφήμιση: Κάθε φορά που κάνουμε «κλικ» σε μια εικόνα ή σ’ ένα βίντεο διαφήμισης ενός προϊόντος, η διαφημιστική εταιρεία καταγράφει την αναζήτησή μας ως προτίμηση, μέσω του διαδικτύου. Πολλές φορές, λοιπόν, παρατηρούμε να εμφανίζονται διαφημίσεις του ίδιου ή/και παρόμοιων προϊόντων στις σελίδες που επισκεπτόμαστε στη συνέχεια.
  • «Κατεβάζοντας» τραγούδια από το διαδίκτυο: Η εταιρεία, που μας πουλάει το τραγούδι, ή η εφαρμογή, που μας επιτρέπει να το «κατεβάσουμε», καταγράφει, εκτός από τις μουσικές μας προτιμήσεις, δεδομένα, όπως τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου (e-mail) και τη διεύθυνση δικτύου (IP), με την οποία συνδέεται ο υπολογιστής μας.
  • Κάθε φορά που συμβουλευόμαστε τους «χάρτες» στο κινητό ή στο αυτοκίνητό μας: Οι συσκευές και οι εφαρμογές εντοπισμού θέσης (το γνωστό μας GPS), οι οποίες μας δίνουν οδηγίες για τις διαδρομές που θέλουμε να ακολουθήσουμε, καταγράφουν τις διαδρομές μας αυτές. Η διαδρομή που κάνουμε από το σπίτι προς το σχολείο, τη δουλειά ή τις διάφορες δραστηριότητές μας ανήκει, βέβαια, στα προσωπικά μας δεδομένα.
  • Όταν οι φίλοι μας μάς βγάζουν μια φωτογραφία με το κινητό τους: Η φωτογραφία αυτή απαθανατίζει μια προσωπική μας στιγμή, την οποία μπορεί κάποιος άλλος να διαχειριστεί με τον τρόπο που θέλει (π.χ. να την ανεβάσει στο Facebook, στο Instagram κ.τλ.).
  • Όποτε στέλνουμε ηλεκτρονικές ευχές σε κάποιον φίλο που γιορτάζει: Προκειμένου να δημιουργήσουμε μια ηλεκτρονική κάρτα και να την «κατεβάσουμε» ή να την στείλουμε κάπου, πολλές φορές συμπληρώνουμε μια φόρμα με προσωπικά στοιχεία μας και, φυσικά, χρειάζεται και το e-mail μας.
  • Στο σχολείο, στη σχολή, στη δουλειά ή στο γυμναστήριό μας: Σε όλα αυτά τα μέρη και τους οργανισμούς καταγράφονται προσωπικά δεδομένα μας, όπως τα στοιχεία μας (όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο κ.ά.), οι παρουσίες μας, η επίδοση/απόδοσή μας. Στην περίπτωση, μάλιστα, της δουλειάς ή του γυμναστηρίου ενδέχεται να υπάρχει κλειστό κύκλωμα (κάμερες), που καταγράφει όσους μπαίνουν και βγαίνουν στο κτήριο, ή να χρειάζεται να «περάσουμε» την κάρτα με τα ψηφιοποιημένα στοιχεία μας από ειδικό μηχάνημα, που καταγράφει την παρουσία μας.

Συμβουλές-«Κλειδιά»… για να έχουμε τον έλεγχο

Για να περιφρουρίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα την ιδιωτικότητά μας, είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε τα προσωπικά «ίχνη» μας υπό έλεγχο:

  • Φροντίζουμε πάντα να μάθουμε για ποιον λόγο χρειάζονται τα δεδομένα μας! Είναι σημαντικότατο να αισθανόμαστε σιγουριά, όταν διαθέτουμε προσωπικές μας πληροφορίες στο διαδίκτυο. Πρέπει να γνωρίζουμε ποιος ζητάει τις πληροφορίες αυτές, για ποιον σκοπό θα τις χρησιμοποιήσει, αν θα τις αποστείλει σε τρίτους και, αν ναι, σε ποιους. Αν δεν είμαστε βέβαιοι ότι μια ιστοσελίδα, που ζητά τα προσωπικά μας δεδομένα, είναι ασφαλής, ρωτούμε, διαβάζουμε και μαθαίνουμε για τον τρόπο που χρησιμοποιεί τις πληροφορίες των χρηστών. Αν δεν μας καλύπτει σε επίπεδο ιδιωτικότητας, προτιμούμε κάποια άλλη!
  • Πριν αποφασίσουμε να δώσουμε τα προσωπικά μας δεδομένα, σκεφτόμαστε πολύ προσεκτικά! Κάθε φορά που λαμβάνουμε ένα e-mail, ένα μήνυμα ή μια ειδοποίηση από ιστοσελίδες ή εφαρμογές, που ζητούν προσωπικές μας πληροφορίες, δίνουμε μεγάλη προσοχή στην προέλευσή τους και απαντάμε μόνο εφόσον αισθανόμαστε ασφαλείς.
  • Διαβάζουμε προσεκτικά την πολιτική ιδιωτικότητας στις ιστοσελίδες που επισκεπτόμαστε, χωρίς να ξεχνάμε τα «ψιλά γράμματα»! Πριν δώσουμε τη συγκατάθεσή μας για τη χρήση των προσωπικών στοιχείων μας, διαβάζουμε και ενημερωνόμαστε για τον τρόπο που οι ιστοσελίδες τα χρησιμοποιούν (π.χ. εγκαθιστούν αρχεία, τα επονομαζόμενα cookies, προωθούν πληροφορίες σε διαφημιστικές εταιρείες κ.τ.λ.).
  • Είμαστε προσεκτικοί στις αγορές μας μέσω διαδικτύου! Επιλέγουμε πάντα ασφαλείς ιστοσελίδες, όπου φαίνονται τα στοιχεία επικοινωνίας των εταιρειών, καθώς και η πολιτική ιδιωτικότητας τους. Ελέγχουμε, επίσης, την ασφάλεια του καναλιού επικοινωνίας (π.χ. πρέπει οπωσδήποτε η διεύθυνση της σελίδας να ξεκινά με https και στο πρόγραμμα πλοήγησης να εμφανίζεται το εικονίδιο ενός λουκέτου).
  • Κάνουμε τη ζωή των «κακών» δύσκολη! Χρησιμοποιούμε συνθηματικά, τα οποία εμείς θυμόμαστε εύκολα, αλλά είναι δύσκολο να τα μαντέψουν οι άλλοι. Φροντίζουμε, επίσης, να μην έχουμε κοινό συνθηματικό για περισσότερους από έναν λογαριασμούς!
  • Μεριμνούμε για την ασφαλή περιήγησή μας στον ιστό και για την ασφάλεια του υπολογιστή μας! Θυμόμαστε πάντα να αποσυνδεόμαστε από σελίδες, στις οποίες έχουμε εισέλθει με συνθηματικό (σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, αγορών κ.ά.). Αποφεύγουμε να επισκεφτούμε, σε «κοινόχρηστους» υπολογιστές, ιστοτόπους που δεν θα θέλαμε οι άλλοι να γνωρίζουν. Αν κάποια στιγμή το πράξουμε, καθαρίζουμε πάντα το ιστορικό του υπολογιστή. Τέλος, εγκαθιστούμε και ενεργοποιούμε προγράμματα ασφαλείας (τείχος προστασίας/firewall, προστασία από ιούς/antivirus), τα οποία διατηρούμε ενημερωμένα!

 

Επίλογος – Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Η συμπεριφορά μας, λοιπόν, και ο τρόπος που διάγουμε τον ψηφιακό βίο μας είναι καθοριστικής σημασίας για την προστασία της ιδιωτικότητάς μας! Στο άρθρο αυτό, με απτά παραδείγματα, καταδεικνύεται, για μια ακόμη φορά, ότι ο κόσμος του Διαδικτύου δεν είναι «αγγελικά πλασμένος». Επιπλέον, ότι η ψηφιακή καθημερινότητα κρύβει κινδύνους για εμάς και για τις προσωπικές πληροφορίες, που μας αφορούν. Είναι απαραίτητο, επομένως, να διατηρούμε, στον βαθμό που εξαρτάται από εμάς τους ίδιους ή, αν είμαστε παιδιά ή έφηβοι, και από τους γονείς μας, τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων μας. Κάτι τέτοιο μπορούμε να το πετύχουμε ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές.

Ωστόσο, πέρα από τις δικές μας ενέργειες, υπάρχει και ο κρατικός φορέας, που είναι αρμόδιος για την τήρηση της νομοθεσίας περί προστασίας των προσωπικών στοιχείων μας, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Κλείνοντας, λοιπόν, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες και χρήστες του ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ, το σπουδαίο έργο της Αρχής και να σας παροτρύνουμε: Αν ανακαλύψετε ότι τα προσωπικά σας δεδομένα παραβιάζονται, αν κάποιος τα συλλέγει ή τα δημοσιοποιεί χωρίς τη συγκατάθεσή σας, ενημερώστε αμέσως τους γονείς σας, αν είστε ανήλικοι, και ζητήστε τη βοήθεια της Αρχής Προστασίας Δεδομένων!

 

Μπορείτε πάντα να επικοινωνείτε με την Αρχή, ως εξής:

Ταχυδρομική Διεύθυνση: Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Γραφεία: Κηφισίας 1-3, Τ.Κ. 115 23, Αθήνα

Τηλεφωνικό Κέντρο: +30 210 64 75 600

Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (e-mail): [email protected]

 

Μέχρι την επόμενη φορά,

Καλή και ασφαλή διαδικτυακή περιήγηση!

 

Πηγές

Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Νόμος 2472/1997

Νόμος 3471/2006

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Αγάθη Πατσιούδη

Δασκάλα – Ειδικός επί των Διαταραχών Λόγου – Ειδικευμένη σε θέματα Ασφάλειας στο Διαδίκτυο