Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Επιμέλεια άρθρου: Περίανδρος Καράλης

Το παρόν αφορά σε μικρά παιδιά και εφήβους. Απευθύνεται δε στους γονείς τους. Ας ξεκινήσουμε το άρθρο αυτό καταρχήν με μια βεβαιότητα:

το παιδί πρέπει να διαβάζει βιβλία!

Η απάντηση στο «γιατί» είναι σύνθετη και απλή συνάμα. Το πρώτο-πρώτο που μπορεί να ειπωθεί είναι πως με την ανάγνωση βιβλίων το παιδί γίνεται πολύ πιο έξυπνο από ό,τι είναι, αν δεν διαβάζει. Πολύ πιο έξυπνο! Και οι λόγοι γι’ αυτό είναι προφανείς και συγκεκριμένοι. Ένα βιβλίο δεν έχει μέσα απλώς πληροφορίες, είναι ένας πλήρης και άρτια δομημένος κόσμος, στον οποίο η γνώση είναι δοσμένη με τέτοιες συνδέσεις με τη Λογική και στηριγμένη σε τέτοιες αλληλουχίες ερεθισμάτων, που το παιδί εκπαιδεύεται στο πώς να σκέφτεται και να χειρίζεται πολύπλοκα συστήματα σκέψης, καθώς το ανάπτυγμά τους είναι απλωμένο μπροστά του στο χαρτί, σαν σε χάρτη. Ο χάρτης αυτός είναι το βιβλίο.

Ας  δούμε ένα ακόμη, πολύ σημαντικό, όφελος από το βιβλίο. Ξεκινάμε με ερώτηση: Ποιους θέλουμε να συναναστρέφεται το παιδί μας; Η απάντηση είναι: Τους πολύ ενδιαφέροντες, τους ώριμους στη σκέψη, τους πλούσιους σε εμπειρίες και εμπειρία, τους διασκεδαστικούς, τους αξιοθαύμαστους, τους σοφούς, αυτούς που θέλουμε κι εμείς για παρέα, τους μορφωμένους, τους αξιοσέβαστους, τους έξυπνους και καινοτόμους, τα πρότυπα, τους τολμηρούς στη σκέψη, τους εμβριθείς, τους ανθρώπους που μιλούν και γράφουν ωραία, τους σοβαρούς, τους καλλιεργημένους, τους επιδραστικούς στις ιδέες και την αισθητική. Πιστεύει κανείς πως οι συγγραφείς των καλών βιβλίων δεν είναι όλα τα παραπάνω; Και είναι πολύ εύκολο να τους βρει κανείς: Στα βιβλιοπωλεία, στις δανειστικές βιβλιοθήκες, στη βιβλιοθήκη του σχολείου, στα ένθετα των εφημερίδων, στο σπίτι κάποιου φίλου, ακόμη και στα ράφια ορισμένων σούπερ μάρκετ. Τόσο εύκολα.

Λόγος σοβαρός επιπλέον για να ωθήσουμε τα παιδιά στη φιλαναγνωσία είναι και το ότι το βιβλίο και η ανάγνωσή του αποτελούν σοβαρό παράγοντα ανάσχεσης της διάσπασης προσοχής. Καθώς το μόνο ερέθισμα το οποίο επιζητά την προσοχή του μικρού αναγνώστη είναι το νόημα αυτών που είναι γραμμένα στις σελίδες, καθώς η έννοια του χρόνου κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης σιγά-σιγά γίνεται προσωπικός βιολογικός ρυθμός – χρόνος, καθώς το παιδί απορροφάται σε κάτι που παράγει το ίδιο (γιατί αυτό είναι το διάβασμα: μια ενεργητική πράξη), καθώς συνδιαλέγεται με έναν κόσμο (του βιβλίου) κι επεμβαίνει άμεσα σε αυτόν είτε με τη φαντασία του είτε αντιλαμβανόμενο απλώς τι γράφεται, καθώς ο μικρός αναγνώστης βιώνει την ανάγνωση και δεν την πράττει απλώς, καθώς το παιδί είναι μόνο του σε ένα «αναγνωστικό» σύμπαν το οποίο μάλιστα διαχειρίζεται επιτυχώς, το μυαλό – ανάμεσα σε πολλά άλλα – πετυχαίνει να μην αποσπάται κι εκπαιδεύεται στη συγκέντρωση και την προσήλωση. Κέρδος απόλυτο στην εποχή μας, την εποχή της πολυδιάσπασης και της ελλειματικής προσοχής. Και κάτι σημαντικό. Στη διαδικασία αυτήν τα παιδιά μπαίνουν αυτοβούλως. Αρκεί να τα εξοικειώσουμε από μικρά με το βιβλίο, και να βλέπουν κι εμάς, τους ενήλικες, να διαβάζουμε.

Μην ξεχνάμε και το πιο απλό και πολύτιμο. Το παιδί μας, με το διάβασμα, γίνεται ένας μορφωμένος άνθρωπος με αντίληψη και κριτική. Ποιος γονέας δεν το θέλει αυτό;

Ας αναφερθούμε και στο εξής: το βιβλίο και το διάβασμα, μας λένε οι ειδικοί επιστήμονες, επιδρούν καθοριστικά ακόμη και στη νευροφυσιολογία του εγκεφάλου και στην ανάπτυξή του κατά την παιδική και βρεφική ηλικία. Με έναν τρόπο λοιπόν, η ανάγνωση είναι και σωματική ανάπτυξη. Ας το προσέξουμε αυτό ιδιαιτέρως.

Το βιβλίο είναι ένας φίλος, μια συντροφιά, κάνει καλή παρέα, δίνει απλόχερα στο παιδί υλικό για όνειρο και σκέψη, μαγεύει, πλάθει χαρακτήρα, εμπλουτίζει τη φαντασία. Και δε χρειάζεται ούτε ρεύμα, ούτε συσκευές, αρκεί λίγη ησυχία κι ένα αναπαυτικό κάθισμα.

Ένα τελευταίο για τους γονείς με ζωηρά παιδιά. Την ώρα που διαβάζουν, δεν ακούγονται καν. Αυτό από μόνο του δείχνει τη «δύναμη» του βιβλίου.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος