Σύνταξη άρθρου: Ανδριάνα Δημητριάδου, Αγάθη Πατσιούδη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Το τηλεσκόπιο Χαμπλ, το ερευνητικό κέντρο C.E.R.N. και μερικές ακόμα πλανητικές υποδομές συνιστούν την αιχμή του δόρατος των μηχανισμών που αυτήν τη στιγμή διευρύνουν την ανθρώπινη γνώση

Πρόλογος του Εκδότη

Μία συζήτηση, που αφορά τόσο στα επιστημονικά πεδία της εκπαίδευσης όσο και στη σχολική πράξη, είναι και το τι θεωρείται Γνώση. Οι τομείς από τους οποίους κανείς μπορεί να προσεγγίσει μία παραγωγική απάντηση στο ερώτημα είναι σχεδόν το σύνολο των επιστημών, των τεχνών και του στοχασμού εν γένει. Ας περιοριστούμε, επί του παρόντος, στο ότι η Γνώση είναι, καταρχήν, το αποτύπωμα που αφήνει στην εμπειρία μας η Επιστήμη και στο πώς αυτή συνάδει με και εκπηγάζει από (αλλά και, ταυτοχρόνως, οργανώνει και ταξινομεί) την πληροφορία και το βίωμα (την εμπειρία). Δε θα εμβαθύνουμε περαιτέρω στο συγκεκριμένο θέμα, καθώς θα το αναπτύξουμε εκτενώς σε προσεχές μας άρθρο.

Ένας «δείκτης» για τη Γνώση

Στο παρόν άρθρο θα μας απασχολήσει το πόσο μπορεί ένας άνθρωπος να «γνωρίσει», να κατανοήσει, να εμβαθύνει, να προχωρήσει πέρα από εκεί όπου ο – ας το θέσουμε έτσι – τυπικός, καθημερινός άνθρωπος σταματά. Αντί επιστημονικής, έστω εκλαϊκευμένης, ανάλυσης, δηλαδή αντί κειμένου, θα κάνουμε κάτι διαφορετικό, κάτι πρωτότυπο. Θα παραθέσουμε στους αναγνώστες του ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ μερικά παραδείγματα, τα οποία δίνουν ισχυρό περίγραμμα αυτού, που μπορούμε να αποκαλέσουμε το «Τοπίο της Γνώσης».

Άνθρωποι ιδιαιτέρως ευφυείς 

  • Στέφεν Χώκιγκ (Stephen Hawking)

Παραθέτουμε τη διπλωματική του εργασία (διδακτορική διατριβή). Την έγραψε στα είκοσι τέσσερά του χρόνια. Κυριολεκτικώς αλλάζει την αντίληψή μας για τον Κόσμο. Δυστυχώς η εργασία είναι, για την ώρα, μόνο στα αγγλικά.

Στέφεν Χώκιγκ, Διπλωματική Εργασία, «Ιδιότητες του διαστελλόμενου σύμπαντος»

 

  • Μαξ Λούχαν (Max Loughan)

Παραθέτουμε βίντεο δεκατριάχρονου παιδιού με ιδιαίτερη δεξιότητα στη γλώσσα, στην κατανόηση δύσκολων επιστημονικών εννοιών, στην αντίληψη του Κόσμου και των πιθανών (βεβαίων κατά τον ίδιο) σεναρίων εξέλιξής του. Το πιο εύκολο από όσα λέει είναι πρότασή του για την εκμετάλλευση της κοσμικής ενέργειας.

Μαξ Λούχαν, ενδεικτικό βίντεο

 

  • Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (Wolfgang Amadeus Mozart)

Παραθέτουμε μουσική που ο Μότσαρτ έγραψε στην ηλικία των είκοσι ενός ετών. Φυσικά το πρώτο του κοντσέρτο το έγραψε στα έξι. Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλά «παιδιά – θαύματα» δεξιοτέχνες σε διάφορα μουσικά όργανα. Αυτή όμως είναι απλώς μία δεξιότητα, που έχουν και κακώς ορίζονται ως «ιδιοφυΐες». Ο Μότσαρτ αντιθέτως ήταν η απόλυτη ιδιοφυΐα στη μουσική.

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, κονσέρτο για πιάνο αριθμός 9, ενδεικτικό βίντεο

 

  • Δομήνικος Θεοτοκόπουλος/Ελ Γ(κ)ρέκο (El Greco)

Στα είκοσι έξι του χρόνια, και ενώ έχει αφήσει την πατρική του γη, την Κρήτη, για να μαθητεύσει δίπλα στον μεγάλο ζωγράφο Τιτσιάνο (Tiziano Vecellio) στη Βενετία, ζωγραφίζει και με τις δύο διαφορετικές, κυρίαρχες νοοτροπίες για την εποχή, την ελληνική και τη λατινική (maniera greca & maniera latina). Ο ίδιος ο δάσκαλός του αναφέρεται, σε επιστολή προς τον βασιλιά Φίλιππο Β’ της Ισπανίας, σε αυτόν τον νέο «αξιόλογο μαθητή». Στην ηλικία αυτή είναι άψογος γνώστης της αρχαίας ελληνικής, της λατινικής και της ιταλικής γλώσσας και κοινωνός της ανθρωπιστικής παιδείας. Παραθέτουμε ψηφιακή ανθολογία με έργα του Θεοτοκόπουλου, που κοσμούν μεγάλα μουσεία της Ισπανίας, ως ελάχιστο δείγμα της τέχνης του ιδιοφυούς ζωγράφου.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Πινακοθήκη, ενδεικτικά

 

  • Κωνσταντίνος Δασκαλάκης

Σε ηλικία τριάντα ετών και σε διάστημα μόλις ενός έτους κατορθώνει να λύσει τον γρίφο του Τζον Φορμπς Νας (John Forbes Nash), που απασχόλησε μαθηματικούς και επιστήμονες της πληροφορικής ανά τον κόσμο επί εξήντα ολόκληρα χρόνια. Έλαβε δε τη θέση του Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης των Υπολογιστών του M.I.T. σε ηλικία είκοσι οκτώ ετών. Παραθέτουμε τo επίσημο ιστολόγιό του (blog), δυστυχώς στην αγγλική γλώσσα.

Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, η ιστολόγιο του, ενδεικτικά

 

  • Μαριάμ Μιρζαχανί (Maryam Mirzakhani)

Σε ηλικία δεκαεπτά ετών έγινε η πρώτη Ιρανή μαθήτρια που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στην Παγκόσμια Μαθηματική Ολυμπιάδα. Έναν χρόνο αργότερα, πέτυχε το τέλειο σκορ στην ίδια διοργάνωση κερδίζοντας δύο χρυσά μετάλλια. Στα είκοσι επτά της έγινε διδάκτωρ Μαθηματικών, ενώ το 2014 έγινε η πρώτη γυναίκα μαθηματικός που βραβεύτηκε με το Μετάλλιο Φιλντς (Fields Metal), το Διεθνές Μετάλλιο για Εξαιρετικές Ανακαλύψεις στα Μαθηματικά. Παραθέτουμε βίντεο με την ιδιοφυή μαθηματικό να μιλά για τη ζωή και το έργο της, δυστυχώς χωρίς ελληνικούς υπότιτλους.

Μαριάμ Μιρζαχανί, ενδεικτικό βίντεο

 

Εν κατακλείδι

Φανταστείτε, αγαπητοί αναγνώστες, πώς θα ήταν ο κόσμος, αν ήμασταν όλοι σαν τους έξι προαναφερθέντες. Η ζωή στον πλανήτη θα άλλαζε ριζικά, θα εξελισσόταν ραγδαία. Η σκέψη αυτή μας  κάνει όλους να αντιλαμβανόμαστε με ενάργεια τι σημαίνει «Τοπίο της Γνώσης» .

Η λίστα με τα ονόματα είναι ιδιαιτέρως μεγάλη και ο καθένας μπορεί να ερευνήσει και να γνωρίσει το έργο πολλών από αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους. Εμείς, εδώ στο ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ, απλώς θελήσαμε να θυμίσουμε τα μεγέθη. Και προσθέτουμε και τούτο: Βεβαίως οι άνθρωποι αυτοί γεννήθηκαν προικισμένοι. Όμως οι γονείς τους δούλεψαν σκληρά για να αναπτυχθούν οι ικανότητές τους. Επιπλέον, τα σχολεία στα οποία φοίτησαν οι περισσότεροι ήταν εξαιρετικά με εκπαιδευτικούς προικισμένους, αξιοπρεπώς και υψηλά αμοιβόμενους, που ήξεραν πολύ καλά τη δουλειά τους. Φυσικά πολλοί από αυτούς είναι απόφοιτοι δημοσίων σχολείων πράγμα που δηλώνει και αυτό πολλά. Επιπλέον οι κοινωνικές συνθήκες, στις οποίες μεγαλούργησαν, υπήρξαν ώριμες, ώστε η ιδιοφυΐα του καθενός να γίνει αποδεκτή και να αναδειχθεί, συναρτήσει του φύλου, της ηλικίας, της καταγωγής και των ιδιαίτερων ατομικών-ψυχοφυσιολογικών και περιβαλλοντικών συνθηκών, που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά τους…

Σήμερα δε, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, η σημασία στην ατομικότητα σε αυτό που λέμε ιδιοφυΐα έχει ατονήσει. Ευφυείς και ιδιοφυείς είναι πια συλλογικότητες και δίκτυα, καθώς η διερεύνηση και η μελέτη μεγάλων ζητημάτων απαιτεί πολλαπλές προσεγγίσεις, υποστηρικτικά συστήματα και θηριώδη ποσά ως πόρους.

Παραθέτουμε τον συγκεκριμένο πίνακα, όπου είναι συγκεντρωμένες όλες οι διάνοιες κατά το αναγεννησιακό πρότυπο. Ο πίνακας είναι του Ραφαήλ και ονομάζεται «Η σχολή των Αθηνών (Scuola di Atene)»

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος

 

Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Δασκάλα

 

Τάσσος Κυρίκος

Μαθηματικός