Προσωπικά Δεδομένα στο Διαδίκτυο
Σύνταξη άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Ας μιλήσουμε για την ιδιωτικότητα. Όλοι μας έχουμε πληροφορίες και στοιχεία, τα οποία αποτελούν προσωπική μας υπόθεση και δεν θέλουμε να τα μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους. Όχι επειδή αποτελούν κατ’ ανάγκη μυστικά, αλλά γιατί αφορούν σε εμάς και μόνον. Υπάρχουν πάλι περιπτώσεις όπου επιθυμούμε να διατηρήσουμε την ανωνυμία μας, καθώς νιώθουμε μεγαλύτερη ασφάλεια. Αυτό επιτυγχάνεται όταν ξέρουμε ότι δεν υπάρχει κάποιος, ο οποίος παρακολουθεί κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας. Θέλουμε, με πιο απλά λόγια, να επιλέγουμε ποια στοιχεία γνωστοποιούμε, σε ποιον τα γνωστοποιούμε και ποια κρατάμε για τον εαυτό μας. Θέλουμε δε και δικαιούμαστε να έχουμε τον έλεγχο των πληροφοριών αυτών όχι μόνο στη φυσική αλλά και στη διαδικτυακή μας ζωή και καθημερινότητα. Τα προσωπικά στοιχεία μας αυτά, που είναι γνωστά ως προσωπικά δεδομένα, θα μας απασχολήσουν στο άρθρο αυτό.
Τι είναι τα προσωπικά μας δεδομένα
Τα προσωπικά μας δεδομένα είναι όλες εκείνες οι πληροφορίες, που αφορούν σε εμάς. Είναι το όνομά μας, το τηλέφωνό μας, η διεύθυνσή μας, το σχολείο στο οποίο πηγαίνουμε και οι βαθμοί μας. Προσωπικά δεδομένα είναι και το προφίλ μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, X, TikTok κ.ά.), η διεύθυνση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου (e-mail), οι φωτογραφίες μας, τα βίντεο που ανεβάζουμε, τα μέρη όπου δηλώνουμε την παρουσία μας (check-in), ακόμα και οι απόψεις, που μοιραζόμαστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Κάποια από τα προσωπικά αυτά δεδομένα, όπως το θρήσκευμά μας, η κατάσταση της υγείας μας, οι ερωτικές μας προτιμήσεις ή το πολιτικό μας φρόνημα, αποτελούν ιδιαιτέρως ευαίσθητα στοιχεία του ιδιωτικού βίου μας. Γι’ αυτό τα ονομάζουμε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
Ποιοι και κάτω από ποιες συνθήκες επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τα προσωπικά μας δεδομένα
Στη διαδικτυακή μας καθημερινότητα, πολλές δραστηριότητες στηρίζονται στην επεξεργασία των προσωπικών μας στοιχείων και δεδομένων. Για παράδειγμα:
- Το προφίλ μας στο Facebook περιέχει πληροφορίες για τον εαυτό μας, τα ενδιαφέροντά μας, τους φίλους μας, και τα μέρη που επισκεπτόμαστε. Εκεί ανεβαίνει και η γνώμη μας («τι σκέφτεστε;» μας ρωτάει κάθε φορά που συνδεόμαστε) και υπάρχουν φωτογραφίες μας. Τέτοια στοιχεία περιέχει και το προφίλ μας στο X, στο Instagram, στο TikTok κ.ο.κ. .
- Μια φόρμα που συμπληρώνουμε, προκειμένου να κατεβάσουμε ή να αγοράσουμε ένα ψηφιακό παιχνίδι, καταχωρεί προσωπικές πληροφορίες. Τέτοιες είναι το όνομα, η διεύθυνση, το τηλέφωνο και η ηλικία μας, αλλά και, στην περίπτωση της αγοράς, κάποιος αριθμός πιστωτικής κάρτας ή τραπεζικού λογαριασμού.
- Το ίδιο συμβαίνει και σε περίπτωση που εγγραφούμε σε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα βιβλίων, μουσικής κ.λπ. αλλά και όταν λαμβάνουμε μέρος σε κάποιον διαδικτυακό διαγωνισμό ή πραγματοποιούμε κάποια αγορά online.
- Το σχολείο που πηγαίνουμε, ο οργανισμός όπου εργαζόμαστε, οι γονείς μας, ο οικογενειακός μας γιατρός, η εταιρεία που μας ασφαλίζει κ.ά. τηρούν, ψηφιακά πλέον, φάκελο με τα δεδομένα μας κατά περίπτωση.
Απαράβατος κανόνας, ώστε να χρησιμοποιήσει κάποιος τα προσωπικά μας δεδομένα, είναι να έχει εξασφαλίσει τη συγκατάθεσή μας ή, στην περίπτωση που είμαστε ανήλικοι, την έγκριση των γονιών μας. Με άλλα λόγια, πρέπει να έχουμε ενημερωθεί ακριβώς για το ποιος είναι αυτός που θέλει να πάρει τα προσωπικά μας δεδομένα, ποια στοιχεία μας θέλει, για ποιον λόγο θα τα χρησιμοποιήσει και με ποιους θα τα μοιραστεί. Αφού ενημερωθούμε πρέπει να έχουμε δεχτεί, να έχουμε, δηλαδή, συναινέσει με σαφή τρόπο στο ότι συμφωνούμε με τη χρήση των δεδομένων μας. Υπάρχει μάλιστα στη χώρα μας, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδική νομοθεσία για την προστασία μας από την ανεξέλεγκτη χρήση των προσωπικών μας δεδομένων. Αρμόδιος φορέας, που διασφαλίζει ότι η νομοθεσία αυτή τηρείται και εφαρμόζεται, είναι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Βεβαίως, στον παραπάνω κανόνα, που αφορά στη συγκατάθεσή μας, υπάρχουν και εξαιρέσεις! Κάποιοι οργανισμοί, όπως το σχολείο μας, ο δήμος μας ή οι δημόσιες υπηρεσίες, ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Οι οργανισμοί αυτοί έχουν το δικαίωμα να επεξεργάζονται προσωπικά μας δεδομένα και χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Η δυνατότητά τους αυτή ορίζεται πάντα σε κάποιον νόμο και τους δίνεται, επειδή τα δεδομένα μας τους είναι απαραίτητα για να εκτελέσουν το τόσο αναγκαίο έργο τους.
Μπορούν τα προσωπικά μας δεδομένα να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας;
Σε όλα τα προηγούμενα άρθρα μας, που αφορούν στην ασφάλεια στο Διαδίκτυο, έχουμε κατ’ εξακολούθησιν επισημάνει τη μεγάλη προσοχή, που χρειάζεται να δείχνουμε, όταν δημοσιοποιούμε τα προσωπικά μας δεδομένα στον παγκόσμιο ιστό! Αν δεν προσέξουμε πού και πώς γνωστοποιούμε προσωπικές μας πληροφορίες, μπορεί να πέσουν σε λάθος χέρια. Ποιος μας εγγυάται ότι κανείς δεν θα χρησιμοποιήσει τα στοιχεία αυτά για να μας φέρει σε δύσκολη θέση, να μας δυσφημίσει ή να μας βλάψει, αποκαλύπτοντας ιδιωτικές μας στιγμές;
Τα προσωπικά μας δεδομένα, λοιπόν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας! Μάλιστα, υπάρχει πιθανότητα να μας φέρουν εμπόδια στο μέλλον, π.χ. όταν θα θελήσουμε να σπουδάσουμε στο πανεπιστήμιο, να αναζητήσουμε δουλειά ή να κάνουμε μια συναλλαγή στην τράπεζα. Σε ακραίες δε περιπτώσεις, ίσως κάποιος να υποκλέψει την ταυτότητά μας. Έχοντας, δηλαδή, τα στοιχεία μας, να προσποιηθεί ότι είναι εμείς!!! Κινδυνεύουμε, τέλος, κάποιος, γνωστός ή άγνωστος, να μας εξαπατήσει ή να μας παρενοχλήσει!
Ποια δικαιώματα έχουμε σε σχέση με τα προσωπικά μας δεδομένα
Τα αναφαίρετα δικαιώματα, που έχουμε, σε σχέση με τα προσωπικά μας δεδομένα είναι κάτι το αυτονόητο. Από τη στιγμή που πρόκειται για πληροφορίες, οι οποίες μας χαρακτηρίζουν:
- Έχουμε το δικαίωμα να γνωρίζουμε ποιος είναι αυτός, ο οποίος μας ζητά να του δώσουμε προσωπικά μας δεδομένα. Επίσης, για ποιον σκοπό θα χρησιμοποιήσει τα δεδομένα μας, πού θα σταλούν και ποιοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά.
- Δικαιούμαστε να γνωρίζουμε ποια δεδομένα τηρούν για εμάς οι άλλοι (οργανισμοί ή άτομα). Μπορούμε, ακόμα, και να ζητήσουμε να μας ενημερώσουν γι’ αυτά!
- Έχουμε, τέλος, το αναφαίρετο δικαίωμα να ζητήσουμε να διορθωθούν ή να διαγραφούν τα προσωπικά μας δεδομένα, όταν θεωρούμε ότι κάποια καταχωρημένη πληροφορία μας θίγει ή είναι λανθασμένη. Οφείλουμε δε να το κάνουμε, όταν διαφωνούμε με τον τρόπο που κάποιος επεξεργάζεται τα προσωπικά μας δεδομένα!
Από όσα αναπτύξαμε παραπάνω συνάγουμε το εξής απλό συμπέρασμα: Τα προσωπικά μας δεδομένα αποτελούν κομμάτι της ιδιωτικής μας ζωής! Μέσα στην ημέρα παίρνουμε γι’ αυτά πολλές αποφάσεις! Θα εκπλαγούμε αν σκεφτούμε και μόνο πόσες, αλλά και πόσο σημαντικές μπορεί να είναι αυτές. Και είναι εξαιρετικά σημαντικές, γιατί κάθε πτυχή της ιδιωτικής μας ζωής είναι πολύτιμη! Φροντίζουμε, λοιπόν, να διατηρούμε τον έλεγχο των προσωπικών μας δεδομένων, διότι με αυτόν τον τρόπο διατηρούμε και τον έλεγχο της ιδιωτικής ζωής μας! Αυτό είναι καθαρά στο χέρι μας και εξαρτάται από τις δικές μας αποφάσεις! Οι δε αποφάσεις αυτές είναι θέμα γνώσης και εκπαίδευσης ή, ορθότερα, παιδείας. Παιδείας και στο σπίτι και στο σχολείο με δράσεις συγκεκριμένες.
Μέχρι την επόμενη φορά,
Καλή και ασφαλή διαδικτυακή περιήγηση!
Πηγές
Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
Ηλ. Ταχ.: [email protected]
Αγάθη Πατσιούδη
Δασκάλα – ΜΔΕ Ειδική Αγωγή: Λογοθεραπεία-Συμβουλευτική
