Να κάνει σχολικές εργασίες το παιδί το καλοκαίρι;

Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός, Αγάθη Πατσιούδη

Επιμέλεια άρθρου: Περίανδρος Καράλης

Ένας άλλος τίτλος που θα ταίριαζε στο παρόν άρθρο και που καταδεικνύει και μια παράμετρο του θέματος, που λίγοι υπολογίζουν σοβαρά, θα ήταν το «Πόση ανεμελιά δικαιούται ένας μαθητής το καλοκαίρι;». Είναι βέβαιο πως η ανεμελιά και η ξεκούραση είναι το βασικό ζητούμενο στην άποψη που έχουν τα παιδιά για το θέμα. Ας δούμε όμως τι συμβαίνει και τι προτείνεται από τους εκπαιδευτικούς του ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ.

Η κατάσταση

Από συστάσεως νεοελληνικής εκπαίδευσης κάθε αρχή καλοκαιριού υπάρχει το έθιμο να παρουσιάζεται από τους γονείς στον, συνήθως δυσφορούντα, μαθητή (που αλλιώς τα λογάριαζε…) μια λίστα. Η λίστα αυτή περιέχει τα εξής:

• τα διάφορα μέρη στα οποία θα διαμοιράσει τις διακοπές του (κατασκήνωση, παππούδες, οικογενειακές διακοπές κ.ά.),
• τις καλοκαιρινές δραστηριότητες στην πόλη (άθληση, ρομποτική, δραστηριότητες σε μουσεία και ιδρύματα, δράσεις των δήμων κ.ά.),
• την καλοκαιρινή ενασχόληση με τις ξένες γλώσσες,
• τα βιβλία που θα πρέπει να διαβάσει,
• τα ασκησιολόγια, που θα πρέπει να συμπληρώσει, ώστε να μην ξεχάσει την ύλη της τάξης από την οποία αποφοίτησε. Υπάρχουν βεβαίως και αυτά τα οποία προετοιμάζουν τον μαθητή και για την τάξη στην οποία θα φοιτήσει.

Ένα πραγματικά ελάχιστο ποσοστό των μαθητών/τριών χαίρεται και ευχαριστιέται με αυτές του τις καλοκαιρινές «υποχρεώσεις», που αφορούν στο διάβασμα και στη μελέτη. Από τα υπόλοιπα παιδιά, αυτά που θα συμμορφωθούν αδιαμαρτύρητα, είναι όσα έχουν τον χαρακτήρα να το κάνουν, όσα έχουν προσωπικό λόγο να ασχοληθούν με το τάδε ή το δείνα αντικείμενο, όσα δεν μπορούν να κάνουν αλλοιώς. Για τα υπόλοιπα, τη συντριπτική πλειοψηφία, αρχίζει μία αέναη διαπραγμάτευση, μεγάλος εκνευρισμός εκατέρωθεν, ο ορισμός χρονοδιαγραμμάτων, που σχεδόν ποτέ δεν τηρούνται, «κρίση!» και κρίσεις… Η απόγνωση του παιδιού, η απελπισία του γονέα…

Τι πρέπει να γίνει

Τα πράγματα είναι πολύ απλά και δε χρειάζονται βαθιά επιστημονική ανάλυση. Η αρχική πρόθεση των γονέων είναι, κατά βάση, σωστή καθώς η μάθηση και η Παιδεία είναι ιδιότητες και καταστάσεις, που δε «διακόπτουν». Λίγοι όμως έχουν τη γνώση και την πρόθεση να το κάνουν σωστά. Το καλοκαίρι λοιπόν το παιδί πρέπει και να διαβάσει και να συνεχίσει να μορφώνεται. Δικαιούται όμως να απομακρυνθεί και από ο,τιδήποτε θυμίζει σχολική ζωή. Το καλοκαίρι το παιδί πρέπει να παίξει, να κοινωνικοποιηθεί, να εξερευνήσει, να απόσχει από το στενό οικογενειακό πλαίσιο (που πολλές φορές λειτουργεί με όρους υπερβολικά σφιχτού εναγκαλισμού), να δημιουργήσει αναμνήσεις, να «αλητέψει» λιγάκι, να τα βγάλει και πέρα μόνο του, να έχει τα δικά του νέα, να ασκεί το σώμα του, να γελά, να μην έχει να σκεφτεί τίποτα πέρα από την ευχαρίστησή του. Με δυο λόγια να καταλάβει το Καλοκαίρι και τις διακοπές του. Μέσα σε όλα αυτά, την ώρα της ανάπαυλας, ένα ωραίο βιβλίο, πολλά καλά κόμιξ, καλός κινηματογράφος (στην τηλεόραση ή σε κάποιο θερινό, δεν έχει σημασία), συζητήσεις για θέματα επικαιρότητας ή επιστημονικά ή ακόμη και φιλοσοφικά ζητήματα, επισκέψεις (και όχι μόνο μία φορά!) σε όλα τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Εδώ καλό είναι να υπάρχει και ξεναγός καθώς και αρέσει σε όλους να ακούν πληροφορίες που δεν γνωρίζουν και η επίσκεψη γίνεται απείρως πιο παραγωγική. Και φυσικά πολύ θέατρο και συναυλίες. Επιμένουμε σε αυτό: πολύ θέατρο. Ας μπει στον οικογενειακό προγραμματισμό μία επίσκεψη κάθε καλοκαίρι στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και μία στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Πόσες ευκαιρίες έχει ένα παιδί να έρχεται σε επαφή με τις υψηλές μορφές της Τέχνης; Από τους γονείς εξαρτάται.

Οι αδύναμοι μαθητές

Πολλοί γονείς, που το παιδί τους είναι ή θεωρούν πως είναι αδύναμος μαθητής, βλέπουν τις καλοκαιρινές διακοπές σαν τη μόνη ευκαιρία να καλύψει το παιδί τους τα κενά του και να μπει στην επόμενη τάξη καλύτερα εξοπλισμένο. Θεωρούν λοιπόν πως βιβλία με κάθε είδους γραπτούς λόγους και ασκήσεις είναι η λύση. Το ερώτημα όμως που τίθεται εδώ είναι το εξής: Ο μικρός μας φίλος και η μικρή μας φίλη δεν ανταπεξήλθαν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και υπό την επίβλεψη των εκπαιδευτικών και μέσα στη σχολική ρουτίνα και θα τα καταφέρουν τώρα μέσα στη ζέστη με το τάμπλετ (αλήθεια, πού το βρήκε το παιδί;) στο ένα χέρι, μετά ή πριν το μπάνιο στη θάλασσα, με τους πάντες γύρω του να καλοπερνούν και με το ίδιο να μη θέλει ούτως ή άλλως και πολλά-πολλά με τη γνώση και τη μάθηση; Διότι, αν ήθελε, θα διάβαζε και τον χειμώνα. Μήπως λοιπόν υπάρχουν ευρύτερα θέματα και οργάνωσης και οικογενειακής νοοτροπίας να λυθούν; Δεν φταίει απλώς ο χαρακτήρας ενός παιδιού που «δεν ακούει και δε θέλει να καταλάβει τι του λένε»…

Οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες

Οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα, που αφορά στον ωφέλιμο ρόλο της καλοκαιρινής ανάπαυλας. Ας μην ξεχνάμε ότι τα συγκεκριμένα παιδιά, σε οποιαδήποτε κατηγορία ειδικών μαθητών κι αν ανήκουν (αυτισμός, νοητική υστέρηση, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, χαρισματική ευφυΐα κ.τλ.), είναι παιδιά που, κατά τη διάρκεια της χρονιάς, έχουν δουλέψει πάρα πολύ! Μια περίοδος «διαλείμματος», τους δίνει τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά με τα πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντός τους, αλλά και να γνωρίσουν νέα. Ακόμα, τα αποφορτίζει από το άγχος και τις πιέσεις της προηγούμενης πολύ κουραστικής περιόδου. Τέλος, τους δίνει την ευκαιρία, μέσα από χαλαρές και παιγνιώδεις δραστηριότητες, να αφομοιώσουν, να παγιώσουν και να γενικεύσουν τα μαθησιακά κεκτημένα που αφορούν σε όλους τους τομείς της ζωής τους (επικοινωνία, αυτόνομη διαβίωση κ.ά.). Ακόμα και στην περίπτωση των αυτιστικών παιδιών, όπου η αλλαγή της ρουτίνας είναι δύσκολη διαδικασία, επιδιώκουμε, χωρίς να αποδομήσουμε το πρόγραμμά τους, να δώσουμε περισσότερο χρόνο στο παιχνίδι και στην εμπέδωση όσων έχουν μάθει κατά τη διάρκεια της χρονιάς, με βιωματικό τρόπο. Το βιβλίο ή το κόμιξ στην παραλία, το κρυπτόλεξο ή η παιδική εγκυκλοπαίδεια, το σετ με τις δαχτυλομπογιές ή το φτιάξιμο ενός βραχιολιού από χάντρες, οι κάρτες με τις διαφορές, το αυτοσχέδιο θερμοκήπιο ή η συζήτηση με έναν φίλο μπορούν να είναι η καλύτερη επανάληψη για ένα τέτοιο παιδί! Αν σκεφτούμε δε ακόμα πιο απλά και ουσιαστικά… ακόμα και το γεγονός ότι έχει τον χρόνο και τη δυνατότητα να φτιάξει μαζί με τους γονείς του το πρωινό τους στο σπίτι, είναι από μόνο του μια διαδικασία μάθησης περί αυτόνομης διαβίωσης! Και αυτό, από μόνο του, λέει τόσα πολλά…

 

Επίλογος

Στις εποχές που ζούμε και οι ρυθμοί είναι κυριολεκτικώς φρενήρεις δεν χρειάζεται να κάνουμε τη ζωή, ούτε των παιδιών ούτε τη δική μας, πιο δύσκολη. Ας εκμεταλλευόμαστε τις ευκαιρίες για ΑΝΕΜΕΛΙΑ και τα παιδιά αλλά και εμείς οι μεγαλύτεροι. Αν οργανώσουμε σωστά τη σχολική ζωή τον χειμώνα, αν συνεργαζόμαστε ΣΤΕΝΑ με τους εκπαιδευτικούς, αν δίνουμε στα παιδιά και μόρφωση αλλά και παιδεία, το καλοκαίρι μένει επιτέλους ελεύθερο να κάνει τη δουλειά του που όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ποια είναι.

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]