Σύνταξη άρθρου: Ιάνθη Δημητροπούλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Τα κατοικίδια ζώα πλέον αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της ζωής πολλών παιδιών. Ένα παιδί που μαθαίνει πώς να φροντίζει ένα ζωάκι, πώς να του φέρεται όμορφα, γλυκά και υπομονετικά, είναι πολύ πιθανό να αποκτήσει την ικανότητα να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο και στους συνομηλίκους του, αλλά και στους ενήλικες. Από την άλλη, η πάντα απαραίτητη, γονική συμμετοχή και η ανοιχτή επικοινωνία των παιδιών με τους γονείς γύρω από θέματα που προκύπτουν προκειμένου η συμβίωση με κατοικίδια ζώα να είναι μια ευχάριστη και θετική εμπειρία για όλους, δίνει στην οικογένεια μια επιπλέον δυναμική, έναν ακόμη πυλώνα συνεργασίας.

Ενώ είναι προφανές ότι η κατοχή ενός κατοικίδιου ζώου είναι κάτι διασκεδαστικό, να ξέρετε ότι μπορεί επίσης να επηρεάσει θετικά το παιδί σας μ’ ένα πολύ πιο βαθύ και ουσιαστικό τρόπο. Οι ειδικοί λένε ότι η σωματική, κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη ενός παιδιού μπορεί να ενισχυθεί σε μεγάλο βαθμό από την αλληλεπίδραση με ένα οικογενειακό κατοικίδιο ζώο.

Επιλέγοντας το κατάλληλο κατοικίδιο ζώο

Μπορεί όλα τα είδη κατοικίδιων ζώων να φέρνουν ευχαρίστηση και χαρά στα παιδιά, παρόλα αυτά είναι σημαντικό να διαλέξετε το ζωάκι που ταιριάζει καταλληλότερα στην οικογένεια σας, στο σπίτι σας και τον τρόπο ζωής σας. Σημαντικότερο πάνω απ όλα όμως είναι να αποκτήσετε ένα ζωάκι που να μπορεί να το φροντίζει το παιδί σας. Πρέπει να σημειωθεί πως οι γονείς οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί με τα επιθετικά κατοικίδια, καθώς και με τα ασυνήθιστα -αυτά με τα οποία δεν είμαστε εξοικειωμένοι-, των οποίων η φροντίδα μπορεί να είναι πιο περίπλοκη.

Η φροντίδα ενός κατοικίδιου ζώου μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες. Παρόλα αυτά  πρέπει να εφαρμόζονται συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο του κάθε παιδιού.

Στα πολύ μικρά παιδιά (ηλικίας κάτω των 3-4 ετών) θα πρέπει να υπάρχει γονεϊκή επίβλεψη όλη την ώρα, καθώς τα παιδιά ακόμη δεν έχουν την ωριμότητα να ελέγξουν τις επιθετικές και αιφνίδιες παρορμήσεις τους.

Τα μικρά παιδιά (κάτω των 10 ετών) είναι ανίκανα ακόμη να φροντίσουν εξ’ ολοκλήρου ένα μεγάλο σχετικά ζωάκι, όπως γάτα ή σκύλο. Οι γονείς καλό είναι να επιβλέπουν τη φροντίδα του ζώου, ακόμα και εάν πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι αρκετά μεγάλα για να φροντίσουν ένα ζωάκι.

Αν κάποιο παιδί είναι αμελές στις υποχρεώσεις του απέναντι στο ζωάκι, οι γονείς πρέπει, με έναν ευγενικό και όχι επικριτικό τρόπο, να υπενθυμίσουν στα παιδιά ότι τα ζώα όπως και οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από τροφή, νερό και σωματική υγιεινή. Παρόλα αυτά, εάν η συμπεριφορά αυτή συνεχιστεί, καλό θα ήταν να βρεθεί ένα καινούργιο σπίτι για το ζωάκι.

Επίσης είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι γονείς αποτελούν πρότυπα. Τα παιδιά μαθαίνουν να είναι υπεύθυνοι ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων, παρατηρώντας και την αντίστοιχη συμπεριφορά των γονιών τους. 

Οφέλη

Τα παιδιά που μεγαλώνουν ζωάκια φαίνεται να έχουν πολλά οφέλη. Τα παιδιά καθώς αναπτύσσουν θετικά συναισθήματα απέναντι σ’ ένα ζωάκι, νιώθουν να παίρνουν και να δίνουν αγάπη. Αυτή η διαδικασία φαίνεται να συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησής τους. Οι καλές λοιπόν σχέσεις με ένα κατοικίδιο ζώο μπορεί να οδηγήσουν σε ανθρώπινες σχέσεις υγιείς, ειλικρινές και γεμάτες εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Επίσης, μια καλή σχέση με ένα κατοικίδιο ζώο βοηθάει τα παιδιά στην ανάπτυξη της μη λεκτικής επικοινωνίας, της ενσυναίσθησης και της συμπόνιας.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι τα ζώα εξυπηρετούν πολλούς και διαφορετικούς σκοπούς στην ανάπτυξη των παιδιών:

  • Κοινωνικοποίηση

Μπορεί να γνωρίζουμε όλοι τη γνωστή έκφραση «ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου», όμως τα κατοικίδια ζώα στην πραγματικότητα μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά να κάνουν νέες παρέες και να κοινωνικοποιηθούν. Τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή να πλησιάσουν και να αλληλεπιδράσουν με άλλα παιδιά, γιατί έχουν ήδη μάθει να επικοινωνούν και να παίζουν μ’ έναν άλλο ζωντανό οργανισμό. Επίσης μπορούν να προσεγγίσουν άλλα παιδιά με ζωάκια με σκοπό να παίξουν τα κατοικίδιά τους. Ένα ζωάκι λοιπόν μπορεί να αποτελέσει τη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ ενός λιγότερο εξωστρεφούς παιδιού και ενός μελλοντικού του φίλου.

  • Συναισθηματικός τομέας

Τα κατοικίδια ζώα μπορεί να είναι πολύ καλοί αποδέκτες μυστικών και κρυφών σκέψεων του παιδιού και αυτό φαίνεται να τα αποφορτίζει συναισθηματικά και να τα βοηθάει, όταν βρίσκονται σε δύσκολες καταστάσεις. Τα παιδιά με κατοικίδια ζώα φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση ίσως μιλούν ή εκμυστηρεύονται πράγματα σ’ ένα ζωάκι πολύ περισσότερο από ανθρώπους. Συχνά βλέπουμε ότι τα παιδιά είναι πιο θαρραλέα και ανταποκρίνονται καλύτερα σε δύσκολα έργα όταν είναι μαζί με το ζωάκι τους, γιατί δεν τα νοιάζει ακόμα και λάθος να κάνουν, καθώς κανείς δεν πρόκειται να τα κρίνει ή να φανούν στα μάτια του χαζά. Το κατοικίδιο ζωάκι αποτελεί μια άνευ όρων πηγή αγάπης που παρέχει μόνο στήριξη, χωρίς ποτέ να κρίνει. Αυτό κάνει τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια και να αναπτύσσουν καλύτερες συναισθηματικές δεξιότητες.

  • Φυσική κατάσταση

Η ύπαρξη ενός κατοικίδιου ζώου βοηθάει στην ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, αλλά και της γενικότερης φυσικής κατάστασης των παιδιών, καθώς τρέχουν, παίζουν και κινούνται συνεχώς για να τα φροντίσουν ή να τα καθοδηγήσουν.

  •  Γνωστικός τομέας – Μάθηση

Η συμβίωση με κατοικίδιο παρέχει πραγματικά μαθήματα σχετικά με τη ζωή, την αναπαραγωγή, τη γέννηση, τον θάνατο, τα ατυχήματα και την απώλεια. Επιπλέον, έρευνες που έχουν γίνει σε μαθητές Β’ δημοτικού, δείχνουν ότι τα παιδιά που διαβάζουν δυνατά σε ένα ζωάκι κάνουν μεγαλύτερα βήματα στην ανάπτυξη της ομιλίας τους, αλλά και την ικανότητα να διαβάζουν σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Πιθανότατα αυτό συμβαίνει λόγω του μειωμένου άγχους που βιώνουν τα παιδιά, καθότι δεν υπάρχει κριτική από μέρους τους. Επίσης το να έχεις ένα ζωάκι βοηθάει τα παιδιά να μάθουν για τα ζώα γενικά και την επιστήμη γύρω από αυτά.

  • Ηθική και Υπευθυνότητα

Η συναναστροφή με ένα κατοικίδιο ζωάκι βοηθάει στην ανάπτυξη υπεύθυνης συμπεριφοράς απέναντι σε άλλα παιδιά και διδάσκει σεβασμό προς τη ζωή άλλων ζωντανών οργανισμών. Δεν είμαστε μόνοι πάνω στη Γη!

  • Οικογενειακοί Δεσμοί

Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη του να έχεις ένα κατοικίδιο ζώο, είναι η επιπλέον σύσφιξη των οικογενειακών σχέσεων, καθώς τα μέλη της οικογένειας έρχονται πιο κοντά. Ένα κατοικίδιο αποτελεί συχνά το επίκεντρο των δραστηριοτήτων που κάνει μαζί μια οικογένεια. Ο καθένας παίρνει το σκυλί για έναν περίπατο, ή συμμετέχει στην περιποίηση, το ταΐζει, ή κάθεται στο πάτωμα και παίζει μαζί του. Υπάρχουν οφέλη ακόμη και απλώς κοιτάζοντας μια γάτα να κυνηγάει την ουρά της ή ψάρια να κολυμπούν στο ενυδρείο τους. Το να αφιερώνουν οι γονείς μαζί με τα παιδιά τον χρόνο τους σ’ αυτό, τους δίνει τη δυνατότητα να χαλαρώσουν και αυτοί από τους έντονους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής και καθημερινότητας. Αν κάποιος σας ρωτήσει ως γονείς τι κάνετε εκείνη τη στιγμή, μπορείτε να απαντήσετε «τίποτα». Και σε αυτή την εποχή που τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να βρίσκονται συνεχώς εν κινήσει, το «τίποτα» μπορεί να είναι ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να μοιραστείτε μαζί τους.

  • Ανατροφή

Στο σύγχρονο κόσμο που ζούμε, και με το θέμα της υπογεννητικότητας, υπάρχουν ελάχιστες ευκαιρίες για τα παιδιά να παρέχουν φροντίδα σε άλλα έμβια όντα εκτός από τα ζώα. Έτσι με αυτό τον τρόπο εδραιώνονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας γονικές δεξιότητες. Το να μεγαλώνεις ένα ζωάκι είναι ιδιαίτερα σημαντικό, κυρίως για τα αγόρια. Τα κορίτσια είναι πιο συνηθισμένο να εμπλέκονται στη φροντίδα μωρών, αλλά όταν πρόκειται για τη φροντίδα κατοικίδιων ζώων, και τα δύο φύλα εξακολουθούν να συμμετέχουν ισάξια.

Τέλος, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα παιδιά είναι ήπια και κατάλληλα να έχουν ένα κατοικίδιο ζωάκι, ορισμένα μπορεί να είναι υπερβολικά σκληρά ή ακόμα και κακοποιητικά. Εάν η συμπεριφορά αυτή εξακολουθεί να υπάρχει, μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι το παιδί αντιμετωπίζει σημαντικά συναισθηματικά προβλήματα και θα πρέπει να το δει ειδικός.

Φαίνεται λοιπόν ότι η  φροντίδα ενός κατοικίδιου ζώου είναι πραγματικά μια ιεροτελεστία της ανεπανάληπτης παιδικής ηλικίας. Ο ενθουσιασμός του να μεγαλώνεις και να φροντίζεις ένα άλλο ον -που γρήγορα γίνεται ο καλύτερός σου φίλος- είναι ασύγκριτο σε σχέση με οτιδήποτε άλλο. Η εμπειρία αυτή δημιουργεί δια βίου αναμνήσεις. Θυμόμαστε πάντα το πρώτο μας κατοικίδιο!

 

Ηλ.: Ταχ.: [email protected]

Ιάνθη Δημητροπούλου

Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

 

Καλλιόπη Σκαρπέτη

Φοιτήτρια Ψυχολογίας