Σύνταξη άρθρου: Έλενα Νιτσιοπούλου, Κωνσταντίνος Ουρανός

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Καταρχήν να ετυμολογήσουμε: Άθληση είναι ο μόχθος και ο αγώνας για κάποιο βραβείο (άθλον). Σύμφωνα με τον Κ. Γ.Μπαμπινιώτη, καθηγητή γλωσσολογίας, η αναζήτηση της εξέλιξης των λέξεων, δηλαδή η ετυμολογία τους, συνιστά παράλληλα και μια ιστορική αναδρομή, ας δούμε λοιπόν και λίγη… ιστορία. Έτσι, στην Αρχαία Αθήνα, τον διεκδικητή του επάθλου, αυτόν που καταβάλλει σκληρές προσπάθειες, τον αθλητή, τον εμφανίζουν ως αξιολύπητο ή και ως εξαθλιωμένο, δηλαδή ως άθλιο. Βέβαια στην Κλασική πια Αθήνα, η άθληση καταλάμβανε σημαντικό κομμάτι στην καθημερινότητα των νέων, όσον αφορά στην αρμονική ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματός τους. Από την άλλη, γνωστό είναι πως στην Αρχαία Σπάρτη, η σωματική άσκηση έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στην εκπαίδευση των νέων, η οποία και είχε ως αποκλειστικό σκοπό την πολεμική τους προετοιμασία.

Πολύ πιο πίσω, ο Όμηρος, επαναλαμβάνοντας στην Οδύσσεια τη λέξη άεθλος, δήλωνε τα κατορθώματα, τις μάχες και τα βάσανα του Οδυσσέα. Από τότε η έκφραση «έκανε έναν άθλο» συνιστά μέτρηση βιωματικού μεγέθους και σημαίνει τις υπερβάσεις της ζωής. Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε είναι πως οι Αρχαίοι λαοί, κατά κανόνα, δεν είχαν πρόβλημα φυσικής κατάστασης. Απεναντίας. Για τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι και βέβαια νοιάζονταν για τη δύναμη και το κάλλος του σώματος, η άθληση ήταν κυρίως πράξη βαθιά πολιτική και αποτελούσε κοινωνική επιταγή. Αυτό όμως είναι ένα άλλο θέμα, βαθύ, το οποίο θα μας απασχολήσει σε προσεχές μας άρθρο.

Τα ψυχικά οφέλη της άθλησης

Μπορούμε να καταλάβουμε λοιπόν γιατί ένας αθλητής παρομοιάζεται με πολεμιστή και ο τερματισμός ενός αγώνα ή η επίτευξη του σκοπού της άθλησης με νίκη. Η αλήθεια είναι ότι μέσω της εκγύμνασης του σώματος περνά κανείς από μια δοκιμασία. Η δοκιμασία αυτή είναι προσωπική και ενάντια στις αδυναμίες που έχει ο καθένας μας. Είναι όμως και ένας αγώνας κατά του αμελούς και μη αποδοτικού μας εαυτού. Πολλές φορές βαριόμαστε να εντάξουμε το οποιοδήποτε, ακόμη και το πιο απλό, είδος γυμναστικής και άθλησης στην καθημερινότητά μας. Και όταν το αποφασίζουμε και το ξεκινάμε, γρήγορα και εύκολα το παρατάμε. Αυτό είναι ο κανόνας στην Ελλάδα και το αναφέρουμε ενδεικτικά. Για τους παραπάνω λόγους είναι εξαιρετικής σημασίας η γυμναστική να γίνει βίωμα από μικρή ηλικία και να ενταχθεί αβίαστα στην καθημερινότητά μας. Κι όπως μάθεις από μικρός… Αλλά ακόμη και αν αυτό δεν έχει συμβεί, δεν είναι αργά σε καμιά ηλικία και για κανέναν να ξεκινήσει. Αρκεί να υπάρχει ισχυρή θέληση. Θα αναρωτηθεί κανείς πιο είναι το ψυχικό κέρδος από την άθληση. Η απάντηση φαντάζει αυτονόητη, μα ας καταδείξουμε τα εξής: Η άσκηση εμπερικλείει καθημερινά μαθήματα ζωής. Σου μαθαίνει να είσαι επιμελής, πειθαρχημένος, ευγνώμων, να ξεπερνάς τις δύσκολες μέρες, να έχεις υπομονή και επιμονή και όλα αυτά με σύστημα και μέθοδο. Όταν επιμένει κανείς να πραγματοποιήσει μια δύσκολη προπόνηση, αυτό τον βοηθάει και στην αντιμετώπιση των δύσκολων καταστάσεων στη ζωή του. Τον κάνει δυνατό και αισιόδοξο, ικανό να διαχειρίζεται πιο εύκολα τα γεγονότα. Μειώνει το άγχος, προάγει την αυτοεκτίμηση. Εν ολίγοις η άσκηση δίνει πνευματική διαύγεια και ψυχική ισορροπία. Οι Ρωμαίοι έλεγαν: Νους υγιής εν σώματι υγιεί.

Τα σωματικά οφέλη της άσκησης

Το υγιές σώμα, σύμφωνα με τα λόγια του αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου Θαλή του Μιλήσιου, είναι ένα από τα τρία βασικά στοιχεία για να είσαι ευτυχισμένος. Ένα γυμνασμένο σώμα δεν μας προσφέρει μόνο μια όμορφη όψη. Με την άσκηση παράγονται οι φερορμόνες και οι ενδορφίνες, που σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι οι ορμόνες της ευτυχίας και οι οποίες μας προκαλούν αίσθημα ευδαιμονίας. Η καθημερινή άθληση ενισχύει το ανοσοποιητικό, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, τα επίπεδα χοληστερόλης και ενδυναμώνει την μυική μάζα. Ακόμη βοηθά την ρύθμιση του βάρους αυξάνοντας τον μεταβολισμό και αποτρέποντας την απώλεια οστικής μάζας. Η φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την στάση του σώματος, την ποιότητα του ύπνου. Τέλος, σύμφωνα με πολλές έρευνες επιβραδύνει τη γήρανση και αυξάνει κατακόρυφα την ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία, όπως φυσικά και σε όλες τις ηλικίες.

Τα κοινωνικά οφέλη της άθλησης

Ήδη αυτά που αναφέραμε στα σωματικά και ψυχικά οφέλη της άθλησης συνιστούν και κοινωνικά οφέλη από κάθε άποψη και δεν χρειάζεται να αναλυθούν περαιτέρω. Αυτό όμως που πρέπει να σημειωθεί είναι πως η άθληση είναι μια σύνθετη ψυχοσωματική διαδικασία με ευρύ κοινωνικό αντίκρυσμα. Μέσα από την άθληση – την κατά μόνας ή την ομαδική – κατασκευάζουμε ερείσματα, και σοβαρά μάλιστα, και για την κοινωνικοποίησή μας και για το κοινωνικό μας «στάτους ». Από την πρώτη παιδική ηλικία, όπου άθληση και παιχνίδι ταυτίζονται, ως την ώριμη, που η άθληση (και το παίξιμο) απαιτούν γνώση, σοφία και καλή κατοχή κοινωνικών δεξιοτήτων, το άτομο είναι πάντα υπόλογο για το πως και κατά πόσο επιτυγχάνει τους στόχους, ακόμη και αν δεν έχουν καμία σημασία. Με την άθληση αυτοαξιολογούμαστε, αλλά και κοινωνικά επιδεικνύουμε τις αρετές μας. Όσον αφορά στα παιδιά, πέραν της αυτονόητης κοινωνικοποίησης, τα οφέλη είναι πολλά και σοβαρά. Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, ικανότητα συνεργασίας, συμμετοχή σε διαδικασίες πολύ πιο σύνθετες από αυτές που παράγει το οικογενειακό περιβάλλον. Ακόμη τα παιδιά μαθαίνουν να ετεροπροσδιορίζονται και να εισάγουν στη σκέψη και τη συμπεριφορά τους νέα στοιχεία ξέχωρα από την οικογενειακή τους κουλτούρα. Τέλος, μαθαίνουν με τρόπο διασκεδαστικό τα οφέλη της προετοιμασίας, της οργάνωσης, της πειθαρχίας και της ένταξης σε μια ευρύτερη ομάδα με κοινό σκοπό και στόχο. Σε μια μικρογραφία της κοινωνίας δηλαδή.

Η άθληση είναι ένα εργαλείο, που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο καθένας ώστε να κερδίσει τη μάχη με τον εαυτό του. Σε πραγματικά μικρό χρονικό διάστημα μπορεί να αποκτήσει όλα τα οφέλη, με μόνο αντάλλαγμα την προσωπική προσπάθεια και θέληση. Η προσπάθεια αυτή μπορεί να είναι ανέξοδη και να γίνει οπουδήποτε, είτε στο σπίτι είτε σε εξωτερικό χώρο, οποιαδήποτε στιγμή επιθυμεί και μπορεί κανείς. Οι γονείς που δεν έχετε ασχοληθεί ως τώρα, καλό είναι να δώσετε μια ευκαιρία στον εαυτό σας, γιατί ποτέ δεν είναι αργά, και να γίνετε έτσι ένα καλό παράδειγμα για τα παιδιά σας που είναι οι αυριανοί αθλητές της ζωής. Μακάρι και πρωταθλητές.

Πηγές

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Δραστηριότητες)

 

Ηλ. Ταχ.:[email protected]

Σοφία Αλεξανδροπούλου

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

 

Ελένη Σακελλαρίου

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής