Σύνταξη άρθρου: Ανδριάνα Δημητριάδου

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Η εκπαίδευση ενηλίκων δεν περιλαμβάνει μόνο διδασκαλία ή ανάπτυξη δεξιοτήτων. Σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνει και την ενημέρωση των ενηλίκων για τη διαχείριση οικογενειακών θεμάτων, που άπτονται όμως της παρουσίας των παιδιών τους στο σχολείο αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα. Ας δούμε ένα τέτοιο πρόγραμμα, όπως το οργανώνει και το προτείνει η Δια Βίου Μάθηση.

Παρουσίαση του προγράμματος εκπαίδευσης ενηλίκων

Από ένα Κέντρο Δια Βίου Μάθησης (Κ.Δ.Β.Μ.), ενός Δήμου, ανατέθηκε ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός προγράμματος επιμόρφωσης γονέων, καθώς τα κρούσματα βίας και ανάρμοστης συμπεριφοράς των μαθητών ήταν αυξημένα τα τελευταία χρόνια στην περιοχή. Ο τίτλος του προγράμματος που προτάθηκε είναι: «Συμβουλευτική και επιμόρφωση γονέων, μέσα από τον διάλογο και τη δράση». Η διάρκεια του προγράμματος  θα είναι 36 ώρες συνολικά, οι οποίες θα κατανεμηθούν σε 12 τρίωρες συναντήσεις, 3 φορές την εβδομάδα για ένα μήνα.

Ο εκπαιδευτικός σκοπός του προγράμματος, που προτείνεται, θα είναι η βελτίωση των οικογενειακών σχέσεων γονέων και παιδιών. Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού θα τεθούν επιμέρους εκπαιδευτικοί στόχοι. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι θα τεθούν, ώστε οι συμμετέχοντες γονείς, με το πέρας του προγράμματος να είναι σε θέση:

  1. Να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν βίαιες συμπεριφορές που παρουσιάζουν τα παιδιά τους
  2. Να παροτρύνουν τα παιδιά τους να περνούν λιγότερο χρόνο στο διαδίκτυο
  3. Να διαχειρίζονται καλύτερα τον δικό τους χρόνο, ώστε να κατανέμεται επαρκώς στα παιδιά τους
  4. Να αναθεωρούν λάθος πρακτικές που εφαρμόζουν στην ανατροφή των παιδιών τους

Το περιεχόμενο του προγράμματος θα χωριστεί σε τέσσερις εκπαιδευτικές ενότητες, σύμφωνα με τους στόχους που τέθηκαν. Οι εκπαιδευτικές ενότητες θα διαμορφωθούν ως εξής:

1η  εκπαιδευτική ενότητα: Σχολικός εκφοβισμός και βία στην παιδική ηλικία, ερμηνεία του προβλήματος και τρόποι αντιμετώπισης.

Στην πρώτη ενότητα, αρχικά, οι γονείς θα παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις επαγγελματιών ψυχικής υγείας και παιδαγωγών με ειδίκευση στον σχολικό εκφοβισμό. Θα μάθουν να αναγνωρίζουν τα σημάδια βίαιων συμπεριφορών από τα παιδιά τους. Στη συνέχεια, θα εκφράσουν απορίες, σκέψεις και προβληματισμούς σε μορφή ανοικτού διαλόγου με τους υπόλοιπους γονείς. Στο τέλος, σε μορφή πρακτικής εξάσκησης, οι γονείς θα χωριστούν σε ολιγομελείς ομάδες και θα συζητήσουν λύσεις σε πιθανά ζητήματα σχολικής βίας μαθητών, που θα έχουν δοθεί από τους εκπαιδευτές. Η διάρκεια της 1ης εκπαιδευτικής ενότητας θα είναι 3 τρίωρα (9 ώρες συνολικά).

2η εκπαιδευτική ενότητα: Εθισμός των παιδιών στο διαδίκτυο, συνήθη λάθη των γονέων, τρόποι αντιμετώπισης.

Στη δεύτερη εκπαιδευτική ενότητα, αρχικά οι γονείς θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις ερευνητών σε θέματα εθισμού παιδιών και νέων στο διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια καθώς και τις εισηγήσεις εκπαιδευτικών,  των σχολικών μονάδων του Δήμου, που θα καταθέσουν εμπειρίες από τη σχολική ζωή. Στη συνέχεια, θα εκφραστούν απορίες και σκέψεις των συμμετεχόντων σε μορφή ανοικτού διαλόγου και θα δοθούν διευκρινίσεις. Στο τέλος, σε ολιγομελείς ομάδες, οι γονείς θα συνεργαστούν προσπαθώντας να βρουν λύσεις σε θέματα εθισμού στα ηλεκτρονικά μέσα, που θα δοθούν από τους εκπαιδευτές, αξιοποιώντας τα όσα παρακολούθησαν. Η διάρκεια της 2ης εκπαιδευτικής ενότητας θα είναι 3 τρίωρα ( 9 ώρες συνολικά).

3η εκπαιδευτική ενότητα: Σύγχρονος τρόπος ζωής, αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και εξασφάλιση ποιοτικού χρόνου με τα παιδιά.

Στην τρίτη εκπαιδευτική ενότητα, αρχικά οι γονείς θα εκφράσουν στο πλαίσιο της ομάδας, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη διαχείριση του χρόνου τους σε μορφή ανοικτού διαλόγου. Στη συνέχεια, οι εκπαιδευτές, θα ομαδοποιήσουν τα σημαντικότερα ζητήματα και θα προτείνουν λύσεις, σύμφωνες με την κάθε περίσταση. Στο τέλος, οι γονείς θα έχουν την ευκαιρία, να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις Ελλήνων ερευνητών σε θέματα σχετικά με τις συνέπειες της πολύωρης απουσίας των γονέων από την οικογενειακή εστία. Η διάρκεια της 3ης εκπαιδευτικής ενότητας θα είναι 3 τρίωρα (9 ώρες συνολικά).

4η εκπαιδευτική ενότητα: Ανατροφή παιδιών, επιστήμη ή πρακτική; Συνήθη λάθη και προτάσεις βελτίωσης.

Στην τέταρτη και τελευταία εκπαιδευτική ενότητα, αρχικά οι γονείς θα παρακολουθήσουν τις ομιλίες παιδοψυχολόγων και θα ενημερωθούν για τα πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα σε σχέση με τη σωστή ανατροφή των παιδιών. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους σχετικά με το ζήτημα. Ενώ, σε τελευταία φάση, σε μορφή πρακτικής άσκησης, θα δοθούν στους γονείς – συμμετέχοντες, παραδείγματα καθημερινών οικογενειακών προβλημάτων και θα προσπαθήσουν να βρουν λύσεις με την καθοδήγηση των εκπαιδευτών. Η ενότητα αυτή θα διαρκέσει 3 τρίωρα (συνολικά 9 ώρες).

Οι γονείς

Οι συμμετέχοντες εκπαιδευόμενοι, θα είναι γονείς, δημότες της περιοχής, των οποίων τα παιδιά φοιτούν στις σχολικές μονάδες του  Δήμου. Κάθε γονέας , το παιδί του οποίου φοιτά στη περιοχή, έχει δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα, χωρίς οικονομική επιβάρυνση καθώς το πρόγραμμα θα παρέχεται δωρεάν. Σε ό,τι αφορά στη χρηματοδότηση, η πλειοψηφία των προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων, επιδοτείται από το ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από Επιχειρησιακά Προγράμματα.  Ως εκ τούτου, για το προτεινόμενο πρόγραμμα  εκπαίδευσης, επιφορτισμένος φορέας για τη χρηματοδότηση, θα είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα  «Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση», υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Ο σχεδιασμός του προγράμματος

Η διαδικασία του σχεδιασμού και της οργάνωσης ενός προγράμματος εκπαίδευσης ενηλίκων, είναι πολυσύνθετη και χρειάζεται η υλοποίηση αρκετών σταδίων. Η δημιουργία ενός τέτοιου προγράμματος, είναι συνδυασμός επιστημονικής έρευνας, δημιουργικότητας και φαντασίας, ανθρώπων εκπαιδευμένων επαρκώς σε τέτοια ζητήματα.

Ως εκ τούτου, για την οργάνωση και υλοποίηση του προτεινόμενου προγράμματος προηγείται ερευνητική μελέτη, που εξετάζει πλήθος παραγόντων, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα. Αρχικά, πραγματοποιείται μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης. Στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για προβλήματα στην κοινωνική κατάσταση της περιοχής, καθώς έχουν αυξηθεί τα κρούσματα βίας και σχολικού εκφοβισμού στα σχολεία της περιοχής. Ύστερα από παρότρυνση των εκπαιδευτικών της περιοχής στις αρχές του Δήμου, θεωρήθηκε χρήσιμο ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης των γονέων της περιοχής. Ως εκ τούτου οι οργανωτές του προγράμματος θα χρειαστεί:

  • να μελετήσουν τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων
  • να πραγματοποιήσουν βιβλιογραφική ανασκόπηση προηγούμενων μελετών και ερευνών σε θέματα επιμόρφωσης γονέων
  • να εντοπίσουν τους φορείς που θα χρηματοδοτήσουν το πρόγραμμα

Στη συνέχεια, θα οριστούν τα σημαντικά δεδομένα που θα ληφθούν υπόψη. Σύμφωνα με τον Έλληνα ειδικό Βεργίδη: «τα σημαντικά δεδομένα αφορούν το πρόβλημα ή το γενικό σκοπό για την επίλυση του οποίου σχεδιάζεται το πρόγραμμα».

Στο προτεινόμενο πρόγραμμα, εκπαίδευσης και συμβουλευτικής γονέων, τα σημαντικά δεδομένα είναι:

  1. η αυξανόμενη ενδοσχολική βία και ο σχολικός εκφοβισμός
  2. οι πολύωρες απουσίες των γονέων από το σπίτι λόγω εργασίας
  3. ο εθισμός των παιδιών στο διαδίκτυο και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Κατόπιν, θα πρέπει να διερευνηθούν οι ανάγκες του πληθυσμού στόχου, δηλαδή των γονέων, τα παιδιά των οποίων φοιτούν στα σχολεία του Δήμου. Υπάρχουν τέσσερις  θεωρητικές προσεγγίσεις για την έννοια της ανάγκης:

  1. Ψυχολογική προσέγγιση
  2. Ψυχο-κοινωνιολογική προσέγγιση
  3. Πολιτιστική προσέγγιση
  4. Οικονομική προσέγγιση

Μελετώντας, τα χαρακτηριστικά κάθε προσέγγισης, επιλέχθηκε ως καταλληλότερη για το συγκεκριμένο πρόβλημα και πληθυσμό στόχο,  η ψυχο-κοινωνιολογική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία, οι μαθησιακές ελλείψεις μιας ομάδας ατόμων, σε σχέση με έναν γενικό κανόνα, δημιουργεί την ανάγκη για εκπαίδευση και επιμόρφωση. Κρίθηκε κατάλληλη για το προτεινόμενο πρόγραμμα, καθώς οι ανάρμοστες συμπεριφορές κάποιων των μαθητών σε σχέση με το γενικό πρότυπο και οι πιθανές ελλείψεις γνώσεων από πλευράς των γονέων σε θέματα ανατροφής τέκνων, δημιουργούν την ανάγκη για επιμόρφωσή τους.

Τα αποτελέσματα του προγράμματος θεωρείται πως θα υπάρξουν ιδιαιτέρως θετικά και τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας στα σχολεία της περιοχής, όταν εφαρμοστεί πλήρως, θα παρουσιάσουν μεγάλη μείωση. Μακάρι το πρόγραμμα να επεκταθεί και στους υπόλοιπους δήμους της Ελλάδας, διότι, μην ξεχνάμε, το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας στη χώρα απασχολεί όλους μας έντονα.

 

Πηγές

  • Βεργίδης Δ. (2008). Διεξαγωγή ερευνών αξιολόγησης: ερευνητικές προσεγγίσεις, μέθοδοι και τεχνικές. Στο: Δ. Βεργίδης & Α. Καραλής (Επιμ.), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων- Σχεδιασμός, Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων (σελ.165-187). Πάτρα. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
  • Καραλής Α. (2008). Οργάνωση και διαχείριση προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων. Στο: Δ. Βεργίδης & Α. Καραλής (Επιμ.), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων- Σχεδιασμός, Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων (σελ.67-115). Πάτρα. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
  • Robson C. (2010). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου- Ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg
  • Rogers A. (1998). Η Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο

 

Ηλ. Ταχ: [email protected]

Ανδριάνα Δημητριάδου

Δασκάλα, Ειδικός των Επιστημών της Αγωγής