Ατμοσφαιρική Ρύπανση και Ηχορύπανση: Τι είναι;

Σύνταξη άρθρου: ΒαλεντίναΠλάκα

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Επίσημα μπαίνουμε στο Καλοκαίρι κάθε χρόνο στις 21 Ιουνίου. Η είσοδος στο καλοκαίρι σημαίνει μεγαλύτερη ημέρα και κατά συνέπεια πιο έντονη παρουσία και δραστηριοποίηση των ανθρώπων στους χώρους της πόλης. Σημαίνει επίσης περισσότερη ακτινοβολία από τον ήλιο και μεγάλη άνοδο της θερμοκρασίας. Ας δούμε τι σημαίνουν όλα αυτά για τη ρύπανση στο αστικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

Ο όρος αστικό κέντρο προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη άστυ, που σημαίνει πόλη. Στα μέσα του 20ού αιώνα πολλοί κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας επέλεξαν να φύγουν από τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις, που υπήρχαν εκείνη την εποχή στη χώρα μας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αστυφιλία. Οι άνθρωποι αυτοί, για να καλύψουν τις ανάγκες τους αλλά και για να ζήσουν πιο άνετα, προτίμησαν τη ζωή στην πόλη, προκαλώντας έτσι μεγάλη αύξηση του αστικού πληθυσμού. Η δε συνεχής αύξηση του πληθυσμού στην πόλη ορίζεται ως αστικοποίηση.

Ποια είναι όμως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην Αθήνα μας;

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Όσα περιγράψαμε παραπάνω είναι καταστάσεις που αφορούν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι βασικές καθημερινές μας ανάγκες έχουν αυξηθεί έντονα από τα μέσα του 20ου αιώνα. Τα εργοστάσια που φτιάχνουν παιχνίδια, φάρμακα, υφάσματα ή και αναψυκτικά εκπέμπουν ρύπους από τις ψηλές καμινάδες τους. Ρύπος είναι κάθε χημική (οργανική ή ανόργανη) ουσία που συντελεί στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Επίσης, τα αυτοκίνητά μας και η κεντρική θέρμανση του σπιτιού μας επιβαρύνουν κι εκείνα με τη σειρά τους την ατμόσφαιρα εκπέμποντας ρύπους. Όλοι αυτοί οι ρύποι μαζεμένοι πάνω από τον ουρανό της Αθήνας, συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η Αθήνα μας καταλαμβάνει την τρίτη χειρότερη θέση από τις 25 ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Σύμφωνα με τον σταθμό μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα, στον οποίο ευθύνη λειτουργίας έχει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, οι μετρούμενοι ατμοσφαιρικοί ρύποι αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα.

Μετρούμενοι Ρύποι	Σημαντικότητα βάση ποσότητας στην ατμόσφαιρα	Προέλευση
Διοξείδιο του Θείου (SO2)	Δεν αποτελεί ακόμη σοβαρό πρόβλημα	Κεντρικές θερμάνσεις, διυλιστήρια πετρελαίου, πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα
Διοξείδιο του Αζώτου (NO2) – Nox	Σημαντικό	Κεντρικές θερμάνσεις που καίνε ορυκτά καύσιμα, αυτοκίνητα
Μονοξείδιο του Άνθρακα (CO)	Δεν αποτελεί ακόμη σοβαρό πρόβλημα	Πυρκαγιές, εξατμίσεις αυτοκινήτων, καύση ελαστικών
Όζον (O3)	Πολύ Σημαντική	Αυτοκίνητα, καμινάδες χημικών εργοστασίων, βενζινάδικα

Ηχορύπανση

Κάθε ηχητικό ερέθισμα που εκλαμβάνεται ως ενόχληση από τον άνθρωπο ορίζεται ως θόρυβος και όταν προέρχεται από μεταφορές (οδικές, σιδηροδρομικές ή αεροπορικές) πρόκειται για περιβαλλοντικό θόρυβο. Ο θόρυβος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας  και μετριέται με την κλίμακα ντεσιμπέλ (dB). Το ανθρώπινο αυτί μπορεί να ακούσει από τα 0dB έως τα 130dB. Όμως, ο θόρυβος που ανέχεται ο άνθρωπος, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα είναι:

>81	Απαράδεκτη Κατάσταση
81
80	Πολύ Θορυβώδης Κατάσταση
79
78
77	Θορυβώδης Κατάσταση
76
75
74	Σχεδόν Ανεκτή Κατάσταση
73
72
71	Καλή Κατάσταση
70
69
68	Άνετη Κατάσταση
<68

Επίσης, τα πολλά αυτοκίνητα στους δρόμους (περίπου 80dB ανά αυτοκίνητο), τα εργοστάσια (περίπου 70dB) ή ένα μουσικό φεστιβάλ (περίπου 100dB) μέσω του έντονου θορύβου προκαλούν ρύπανση της ατμόσφαιρας. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ηχορύπανση και θεωρείται ακόμη ένα πολύ σοβαρό περιβαλλοντικό ζήτημα.

Όπως έδειξε έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ), η ηχορύπανση έρχεται δεύτερη (μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση) στην κατάταξη των περιβαλλοντικών κινδύνων για την υγεία του ανθρώπου. Ειδικά, όσον αφορά στα παιδιά, η έκθεση στο θόρυβο κατά την κρίσιμη σχολική ηλικία επιφέρει βλάβες στη μνήμη και στις εκπαιδευτικές επιδόσεις τους, καθώς αποδείχτηκε ότι οι ηχητικές επιβαρύνσεις επηρεάζουν τις δεξιότητες που αφορούν στην κατανόηση του γραπτού λόγου, την απομνημόνευση και την προσήλωση.

Όσο κι αν προσπάθησε ο άνθρωπος να καλυτερεύσει τη ζωή του στην πόλη και να απολαμβάνει ευκολίες που δύσκολα προσφέρει η επαρχία, τόσο κατάφερε να χάσει την καθημερινή του γαλήνη και την επαφή με τη φύση και συνεπώς τον σεβασμό προς εκείνη. Κι αυτό είναι κάτι που πια δύσκολα αντιστρέφεται. Υπάρχει όμως ελπίδα! Αρκεί να δούμε την πόλη μας με άλλο μάτι και να γίνουμε μικροί ερευνητές. Ας ανακαλύψουμε τελικά τις κρυμμένες ομορφιές της! Στην Αθήνα, ακόμα και σήμερα που είναι καλοκαίρι, τα βράδια μυρίζουν νυχτολούλουδο. Αυτό κι άλλα όμορφα μυστικά μας περιμένουν να τα ανακαλύψουμε…

Και κάτι ακόμη: Η Αθήνα μας, η πόλη στην οποία ζούμε, έχει την ανάγκη μας! Μας προσφέρει τόσες ευκολίες και είναι τόσο καλή μαζί μας, όσο καλοί είμαστε κι εμείς με τους εαυτούς μας. Εάν αντιληφθούμε ότι αποτελεί πια το φυσικό μας περιβάλλον, θα νιώσουμε επιτακτική την ανάγκη να την αναβαθμίσουμε και να τη βελτιώσουμε με κάθε τρόπο. Να την κάνουμε ανθρώπινη, για να ζούμε ανθρώπινα κι εμείς και τα υπόλοιπα πλάσματά της, οι σύντροφοί μας!

Η διαδικασία αυτή θα αποφέρει και θα προσφέρει γνώση, πολιτισμό, παιδεία… Ας ξεκινήσουμε γνωρίζοντας την Αθήνα μας καλύτερα! Το ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ θα είναι εκεί!

 

Πηγές

1. Γεωγραφία Ε’ Δημοτικού – Βιβλίο Μαθητή
2. «Χάλκινο» για την Αθήνα στην ατμοσφαιρική ρύπανση
3. Τσιρόπουλος Ν. (2010). Συγκριτική ανάλυση ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αστικές περιοχές. Διαχρονική εξέλιξη. Λάρισα: 1^η Ημερίδα Εταιρείας Δημόσιας και Περιβαλλοντικής Υγιεινής. 11 Ιουνίου, Λάρισα
4. Μπαμπινιώτης Γ., (2002). Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα, Κέντρο Λεξικολογίας
5. Χατζής Χ., (2008). Ηχορύπανση: ένας κίνδυνος µε σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και ευεξία. Πανεπιστήμιο Αθηνών
6. ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ: Θόρυβος – Το πρόβλημα και οι Επιπτώσεις

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

 

Στέλλα Κυρίκου

Γεωλόγος – Παλαιοντολόγος

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

 

Οδυσσέας Αρχοντίκης

Γεωλόγος-Γεωπεριβαλλοντολόγος με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Παλαιοντολογία-Παλαιοκλιματολογία